Ирон адæмы историйы фæдыл бирæ ахуыргæндтæ бакодтой зонадон-иртасæн куыстытæ æмæ сбæлвырд кодтой, рагон скиф-сæрмæт-аланты фæдонтæ ирæттæ кæй сты. Фæлæ уæддæр фкæйдæрты фæнды, цæмæй нын нæ истори сæхи бакæной æмæ алыхуызон дам-думтæ, мæнг ныхæстæ фæпарахат кæнынц æхсæнады ‘хсæн. Цæмæй ахæм цаутæн бынат мауал уа, уый тыххæй хъæуы историон фактты арфдæр, бæлвырддæр раиртасын æмæ сæ адæмы рæгъмæ рахæссын.
2022 азы нæ фыдæлты паддзахад Аланийы чырыстон дины райстыл 1100 азы кæй æххæст кæ-ны, уыцы историон цауы фæдыл зынгæ историктæ Павел Гукасян, Епхиты Олег, Александр Моисеев æмæ Владислав Бестолов бакодтой хъазуатон куыст æртæ азы дæргъы, æмæ рауагътой чиныг «Аланы:вечная дорога войны…», зæгъгæ. Чиныгæн цытджын æгъдауæй презентаци сарæзтой Ана-харсисы номыл республикон библиотекæйы. Ар-дæм фæуазæг сты бæстæйы Президент Бибылты Анатоли, Хицауады Сæрдар Пухаты Эрик, Донецкы Адæмон Республикæйы сæргълæууæг Денис Пушилин æмæ нæ бæстæйы интеллигенцийы минæвæрт-тæ.
Бибылты Анатоли зæрдиагæй раарфæ кодта чиныджы автортæн ахæм хъæугæ куыст бакæныны фæдыл æмæ банысан кодта, зæгъгæ, ирæттæ аланты фæдонтыл нымад кæй сты, уый бирæ кæйдæрты зæрдæмæ нæ цæуы. «Ацы чиныгæн стыр нысаниуæг ис, нæ истори лæмбынæгдæр сахуыр кæнынæн дзы бирæ æрмæг ис. Алантæ алкæцы нацийы фыдæлтæ дæр уой, уый гæнæн нæй. Афтæ зæгъæн дæр нæй, æмæ æрмæст алантæ уыдысты хъаруджын адæм, фæлæ мах хъуамæ сæрыстыр уæм нæ фыдæлтæй. Зæгъæм, сомихæгтæн дæр сæ историйы ис диссаджы рæстæджытæ, кæцытæ дзурæг сты сæ нацийы хъæбатырдзинадыл. Уымæ гæсгæ, алкæцы адæмыхаттæн дæр ис йæхи хъæздыг истори æмæ йæ цæсты гагуыйау хъуамæ хъахъхъæна», – загъта бæстæйы Президент.
Денис Пушилин йæ раныхасы разыдзинад равдыста Бибылыты Анатолийы ныхæстимæ æмæ загъта, зæгъгæ, бирæтæ ирæттæм тæхуды кæнынц, сæ историйæн аккаг аргъ кæй кæнынц, уый фæдыл. «Адæмы раздæры цардмæ куы акæсæм, уæд фенæн ис, зæххыл бирæ нацитæ кæй скуынæг сты, сæ историмæ уæлæнгай цæстæй кæй кастысты, уый фæстиуæгæн. Ирон адæмæн тас ницæмæй у, уымæн æмæ сæ фыдæлты хорз кад, традицитæ æмæ æгъдæуттæ дæттынц сæ кæстæртæм фæлтæрæй-фæлтæрмæ», – загъта Денис Пушилин.
Ацы чиныджы тыххæй ма йæ хъуыды загъта зынгæ историк Джиоты Мурат дæр, кæцы стыр аргъ скодта авторты бакæнгæ куыстæн æмæ загъта, зæгъгæ, ацы чиныджы ноджы ирддæрæй æвдыст æрцыдис ирæтты иудзинад фыдæлтыккон скифтимæ.
Чиныджы автортæй сæ иу Павел Гукасян раарфæ кодта æрæмбырдуæвджытæн, ахæм хъарм ахастимæ кæй фембæлдысты ацы чиныгыл, уый тыххæй. «Алантæ хъомысджын наци уыдысты. 3-æм æнусæй суанг 10-æм æнустæм уыдон Евро-пæйы адæмты культурон æмæ политикон цардыл тынг бандæвтой, уымæн æмæ хорз традицитæ хæссæг уыдысты. Æмæ ныр бирæтæ барæй сæхи æрымысгæ историон факттæй бæлвырд кæнынц, зæгъгæ, мах рагфыдæлтæ уыдысты. Фæлæ уыцы ныхæстæн бындур нæй, уымæн æмæ ахуыргæндты лингвистикон æмæ археологон куыстытæн зы-гъуыммæ рафæлдахæн нæй», – банысан кодта Павел Гукасян.
Автортæ парахатæй спайда кодтой сомихы адæмы рагон къухфыстытæй æмæ дзы уымæ гæсгæ ис тынг бирæ ног историон факттæ, кæцытимæ чиныгкæсджытæ фембæлдзысты фыццаг хатт. Фæлæ уыцы къухфыстытæ иууыл не сты тæлмац, уымæн æмæ рагон сомихаг æвзаг чи зоны, ахæм специалисттæ стæм сты. Дарддæр уыцы хаххыл куыст цæуы æмæ фæстæдæр иннæ æрмæджытæ дæр тæлмац æрцæудзысты æмæ та нæ фыдæлты цардуагæй базондзыстæм ноджы фылдæр цаутæ.
Чиныг фыст у хуымæтæг æвзагыл, нæй дзы бирæ æнæзонгæ терминтæ. Автортæ йæ ныффыссыны рæстæджы тырныдтой, цæмæй йæ чиныгкæсæг æнцонтæй æмбара æмæ йæ рогæй кæса. Афтæмæй бæлвырдгæнæн факттæ, ома, нырыккон лингвистты зонадон куыстытæ æмæ археологон бæрæггæнæнты равæрдтой фæд-фæдыл хронологон æгъдауæй, æцæгæйдæр рæстæг куыд цыдис, афтæ. Ирдæй ма дзы зыны, нæ фыдæлтæ æдзух тугкалæн хæстыты кæй истой хайад æмæ фæстагмæ сæ паддзахады фесæфт дæр хæсты фæстиуæгæн кæй уыдис. Павел Гукасян зæгъы, зæгъгæ, абоны бон Хуссар Ирыстоны адæмы Хæххон Карабахы цæрджытæй хуыздæр ничи æмбары, уымæн æмæ хæстон фæндагыл чи рацæуы, уыдон хорз фæзонынц цардæн кад кæнын æмæ фæтырнынц, цæмæй проблемон фарстатæ, кæддæриддæр, скъуыддзаг цæуой сабырæй.
Чиныг «Аланы:вечная дорога войны…» мыхуыры рацыд сæрды 4 мин экземплярæй æмæ ис фадат йæ балхæнынæн.
ДЖИОТЫ Александр
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.