Кæд тох нæ кæнынц, уæддæр…

Уый æнхъæл чи уыд æмæ искуы хъомысджын Советон Цæдис фехæла. Чи ма уыд уый æнхъæл æмæ фашист Бандерайы фæдонтæ сæ сæртæ сдарой. Чи уыд уый æнхъæл æмæ Стыр Уæрæсе Украинæйы сæрмагонд хæстон операци райдайдзæн. Фæлæ рауайы афтæ æмæ сæвзæргæ кризис цалдæргай азты сабырадон æгъдауæй аскъуыддзаг кæнын къухты куы нæ бафты, уæд бахъæуы тыхæй спайда кæныны сæр дæр. Уæрæсейы Федераци дæр алыгъуызон фæндæгтæ агуырдта, æппæт тыхтæй дæр архайдта, цæмæй конфликт хæстон архайдтытæм ма ахызтаид, фæлæ дзы æндæр гæнæн нал уыд. 

Кæй зæгъын æй хъæуы, Хуссар Ирыстоны стратегион партнер æмæ æмцæдисон Уæрæсейы æххуыс куы бахъуыд, уæд уавæрмæ куыдфæндыйы цæстæй нæ акастысты ирон адæм дæр, тыхст рæстæджы балæууыдысты сæ уæрæсейаг æфсымæрты фарсмæ æмæ сæрмагонд æфсæддон операци райдианы фыццаг бонтæй фæстæмæ æнахуыр хъæбатырдзинæдтæ æвдисынц ирон хæстонтæ. Æмбисонд афтæ куы у, зæгъгæ, дæ мады мард, дам, уымæн зæгъ, йæ мад, дам, кæмæн амард. Мах, хуссарирыстойнаг адæмы хуызæн чи æмбары Донбассы цæрджыты уæззау уавæры тыххæй. Хуссар Ирыстон дæргъвæтин азты дæргъы гуырдзиаг тыхæйисджыты ‘рдыгæй æппынæдзух æхстыты бын куыд уыд, афтæ уыдысты Донбассы адæм дæр 2014 азæй фæстæмæ.

Хуссарирыстойнæгтæй кæд алчи фронты нæ хæцы, уæддæр сæ хайбавæрд хæссынц фашисттæй ссæрибаргонд территориты ахсджиаг объектты алыгъуызон диверсанттæй бахъахъхъæнынмæ, нырма сын алыгъуызон фыдракæндтæй, терракттæй тæссаг кæй у, уымæ гæсгæ.

Луганскы паддзахадон университеты бирæуæладзыгон корпусты цалдæр мæйы, ома, ивгъуыд азы октябры райдианæй 2023 азы январы æмбистæм хъахъхъæдтой 26 ирон адæймаджы. Се ‘хсæн уыдысты Коцты Геннади (сменæйы хистæр), Болататы Руслан, Хъуылымбегты Герсан, Гобозты Вадим. Уырдæм сæ арвыста Цæгат Ирыстоны сæрмагонд хъахъхъæнæн куыстуаты сæргълæууæг Гобозты Зураб. Гобозы фырт йæхæдæг дæр семæ ацыд Луганскмæ æмæ сæ æрбæстон кодта, бамбарын сын кодта сæ архайды тыххæй.

Ацы бонты нæм редакцимæ фæуазæг Коцты Геннади. Уый нын бæстондæрæй радзырдта æртæ мæйæ фылдæр Луганскы паддзахадон университет куыд хъахъхъæдтой, уый тыххæй. «Мах, 26 ирон адæймаджы скондæй æртæ мæйæ фылдæр нæ хæстæ æххæст кодтам цæсгомджынæй. Уыдис нын цыппар посты. Университеты алыварс у æмбондгонд æмæ дзы алы дуары цур дæр лæууыдыстæм радгай райсомы 6 сахатæй, суанг æхсæвы 11 сахатмæ. Къæвдабонты дæр-иу лæууыдыстæм ныххуылыдз-иу стæм, афтæмæй. Сæ хæстæ тынг хорз æххæст кодтой Хъуылымбегты Алан æмæ Коцты Юри.

Цардыстæм университеты æмдзæрæндоны. Уæлдай хуыздæр ахаст нæм дардтой Луганскы паддзахадон университеты ректор Марфина Жанна Викторы чызг æмæ  уагдоны æвджидарты советы сæрдар Пилавов Павел Аристийы фырт. Иу бон куы уыд, уæд æмдзæрæндоны 8-æм уæладзыджы æрцыд зынгсирвæзт æмæ адæм фыртасæй ныххæрæтт кодтой æддæмæ. Мах, та  цыппарæй – Болататы Руслан, Хъуылымбегты Герсан, Гобозты Вадим æмæ мæхæдæг се ‘хсæнты атагъд кодтам 8-æм уæладзыгмæ æмæ нын бантыст зынгсирвæзт ахуыссын кæнын, цалынмæ зынгхуыссынгæнджытæ  ‘рбацыдысты, уæдмæ. Куы нæ фæцырд уыдаиккам, уæд зынг ахæлиу уыдаид иннæ хатæнтыл æмæ уæладзгуытыл дæр  уый фæдыл стыр зиæнттæ æрхастаид æмдзæрæндонæн. Сæрмагондæй мæ фæнды Пилавовы кой скæнын, уый ирæттæн кæны стыр кад.  Цалдæр хатты йæхæдæг дæр кусæгон балцы уыд Хуссар Ирыстоны», – радзырдта Коцты Геннади.

Йæ ныхæстæм гæсгæ, Пилавов Павел куы базыдта ирæттæ цы сгуыхтдзинад равдыстой, уый тыххæй, уæд æмдзæрæндоны хъахъхъæныны хайады хистæр Сапенко Юрийæн бахæс кодта, цæмæй сæ схорзæхджын кодтаиккой æмæ сын афтæмæй официалон æгъдауæй бузныг загътаиккой. Уый фæстæ сын цытджын æгъдауæй радтой арфæйы гæххæттытæ.

Ивгъуыд аз Луганскы педагогон университеты делегаци бабæрæг кодта ХИПУ-йы. Фæрстæ лæмбынæг æруынаффæ кодтой ахуырадон æмæ зонадон  æппæтварсон æмгуыстад рауæрæхдæр кæныны фарстатыл. ХИПУ-йы ректор Тедеты Вадим РХИ-йы президенты номæй Павел Пилавовы схорзæхджын кодта Хæлардзинады орденæй. 2020 азы Луганск æмæ Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеттæ сæ къухтæ æрфыстой культурон, зонадон æмæ ахуырадон æмгуыстады тыххæй генералон сразыдзинадыл.

Зæгъын ма хъæуы уый дæр, æмæ  университеты ректор Жанна Марфина æмæ Павел Пилавов дунеон цæстдарджыты хуызы хайад кæй райстой РХИ-йы президентон æвзæрстыты.

«Не службæйы рæстæджы не ‘ххуысы сæр кæй хъуыд, уыдонæн æххуыс кодтам цæстуарзонæй. Университеты кæрты ис хъизæмаргæнæг Татианæйы  аргъуан æмæ уырдæм лæдзæджы æххуысæй тынг арæх цыд иу куырм чызг Татьянæ, зæгъгæ. Мах-иу æй куы ауыдтам, уæд-иу ын баххуыс кодтам аргъуанмæ бацæуынæн. Чызг нæ  йæхæдæг дæр æмæ йæ ныййарджытæ дæр уыдысты стыр райгонд. Сæрмагондæй нæм бузныг зæгъыны тыххæй æрбацыдысты йæ ныййарджытæ æмæ йæ куы базыдтой ирæттæ стæм, уæд ныл уæлдай тынгдæр фæцин кодтой, уымæн æмæ ирæтты хъæбатырдзинад хъуыстгонд у Донбассы зæххыл. Æгæрыстæмæй, сæ бирæтæ иронау дзурын базыдтой ирон адæмы девиз – «Ирæттæ размæ», зæгъгæ, æмæ-иу нын æй арæх загътой. Иу хатт магазинмæ бацыдыстæм ирон триколорæн лентæтæ балхæныны тыххæй, цæмæй сæ бахуыдтаиккам нæ уæлæдарæсыл. Уæйгæнæг æй куы базыдта ирæттæ стæм, уæд уайтагъд сорганизаци кодта æмæ нын бахуыдтой ирон тырыса», – радзырдта уый.

Йæ ныхæстæм гæсгæ, уыдон се службæйы рæстæджы базонгæ сты Луганскы цæрæг ирæттимæ. Гуццаты бинонтæ, æгæрыстæмæй, хæсты рæстæджы дæр нæ ацыдысты уырдыгæй. Сæрыстыр сты ирон лæппутæй, кæцытæ хъæбатырæй тох кæнынц нацизмы ныхмæ, сабыр цæрджыты хъахъхъæнынц фашизмæй. Цыппар мæйы дæргъы, ахæм бон нæ уыд æмæ ма фехъуыстаиккой æхстытæ æмæ егъаукалиброн снарядты богъ-богъ. Иумæйагæй  Луганскы цард у вазыгджын. Æгæрыстæмæй, дзы нуазыны дон дæр нæй, æлхæнгæ йæ кодтам. Крантæй цæуы æрмæстдæр техникон дон. Продукттæ дæр сты зынаргъ.

Йæ хæстон фæлтæрддзинадмæ гæсгæ Коцты Геннади цалдæр хатты бахатыд æмбæлон органтæм, цæмæй йæ Донбассы хæстон архайдтыты зонæмæ арвитой, фæлæ йæ кармæ гæсгæ разыйы дзуапп куы нæ райста, уæд йæ хайбавæрд бахаста нысаниуæгджын объект бахъахъхъæнынмæ.

Банысан кæнын ма хъæуы уый дæр, æмæ Коцты Геннади кæй у Райгуырæн бæстæйы активон хъахъхъæнджытæй сæ иу. Гуырдзиаг-ирон хæсты райдианы 12 хæстонæй (уыд къорды хистæр) хъахъхъæдтой Цхинвал гуырдзиаг тыхæйисджытæй. Къорды лæппутæ сæйраджыдæр постыты лæууыдысты Гудзабары, Гафезы уынджы æмæ ЦАРЗ-ы. «1992 азы 31-æм октябры  мæхъæлы хæст кæй райдыдта, уый тыххæй Коцты Геннади фехъуыста фынджы фарсмæ йæ гуырæн бон нысан кæнгæйæ. Æмæ уайтагъд йæ къорды лæппутимæ ныххæццæ Дзæуджыхъæумæ. Ацы лæппутæ стыр хайбавæрд бахастой Карца æмæ «Южный»-йы мæхъæлон тугмондаг сырдтæй асыгъдæг кæныны хъуыддагмæ. Хæцыд æфсымæрон Абхазы зæххыл дæр гуырдзиæгты ныхмæ.

ДЖИОТЫ Екатеринæ