8-æм августы Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты фойейы, Уырыссаг хæдзары хъæппæрисæй байгом æфсæддон-политикон аналитик, Донецкы Адæмон Республикæйы сæргълæууæджы уынаффæгæнæг Ян Гагины фоторавдыст 2008 азы августы хæсты райдианыл 16-азы сæххæсты тыххæй, ахæм номимæ «Иу салдат – дыууæ хæсты».
Йæ равдысты Ян Гагин параллелтæ сарæзта 2008 азы августы хæст æмæ Сæрмагонд æфсæддон операцийы хæстон цаутæн.
Куыд радзырдта, афтæмæй 2008 азы хæстæн, æмæ Украинæйы цаутæн дæр сæ организатортæ иу сты.
«Равдысты сты мæ царды дыууæ рæстæджы æмæ йæ афтæ дæр уымæн схуыдтон. Æз æрластон, 2008 азы Хуссар Ирыстоны цы уыд, æмæ 2022 азæй фæстæмæ Донбассы сæрмагонд æфсæддон операцийы кампанийы цы цаутæ цæуы, уыдон æвдисæг къамтæ. Равдысты мæ фæнды банысан кæнын, Америкæйы Иугонд Штаттæ æмæ Цæгат-Атлантикон альянсы йæ цæдисон бæстæтæ дыууæ хæстон конфликты дæр сæхи куыд активонæй равдыстой æмæ æвдисынц, уый. Фоторавдысты нысан у дыууæ кампанийы ‘хсæн параллелтæ саразын, кæд се ‘хсæн цасдæр рæстæг рацыд, уæддæр зæгъæн ис, уыдон æмхуызон кæй сты. Уый тыххæй хъæуы афтæ саразын, цæмæй уыцы цаутæ дарддæр фæлхатт мауал æрцæуой», – загъта Ян Гагин.
«Ян Гагины хуызæн адæймæгты анализы бындурыл ис хибамбарæн æмæ дæхимидæг æмбæстагон позици схъомыл кæнын, кæцыйы руаджы адæймагæн йæ бон бауыдзæн райдианы æдзæсгом партнерты интерестæ сбæрæг кæнын æмæ сæ ныхмæ фæлæууын. Махæй алчи дæр уыны, 16 азы размæ Хуссар Ирыстоны æмæ ныртæккæ Украинæйы æрцæугæ цауты параллелтæ. Афтæ мæм кæсы, æмæ ацы цауты хайадисæджы цæстæнгас æрмæст экспертты хъуыды нæу, фæлæ ма у профессионалонæй бацæттæгонд позици дæр», – банысан кодта Цхинвалы «Россотрудничество»-йы минæварады сæргълæууæг Сергей Комиссаров.
Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты ректор Тедеты Вадим банысан кодта Украинæйы сæрмагонд æфсæддон операцийы Хуссар Ирыстоны хæстонты активон хайадист.
«Хуссарирыстойнаг хæстонтæ хъæбатырæй тох кæнынц Украинæйы националистты ныхмæ. Уыдон, цы гæнæн ис, уымæй, архайынц, цæмæй тагъд рæстæджы сабырад æрлæууа уыцы регионы», – загъта университеты ректор.
Мадзалы раныхас кодта Хуссар Ирыстоны Президенты паддзахадон уынаффæгæнæг Коцты Константин дæр. Уый радзырдта Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы Федерацийы æфсымæрон ахастытæ æмæ æфсымæрон æххуысы тыххæй.
Дарддæр Ян Гагин лæмбынæг радзырдта экспозицийы тыххæй.
Экспозицийæ бæрæг у хæстытæн иу цæсгом кæй ис – сыгъдонтæ, пырхæнтæ, мæрдтæ. Бæрæг сты Донбасс æмæ Хуссар Ирыстоны сыгъд горæттæ, хæдзæрттæ, хæст цы адæймæгтæ бавзæрстой, уыдоны цæсгæмттæ.
Равдысты уыдысты, сæрмагонд æфсæддон операцийы рæстæджы кæй ссардтой, нацистты уыцы документтæ – нацистон литературæ, сæ документтæ, пълæнттæ.
Дарддæр университеты конферец-залы Гагинимæ фембæлдысты университеты лектортæ, студенттæ, журналисттæ.
Политикон аналитик равдыста, 2008 азы хæсты рæстæджы йе ‘мбал гуырдзиæгты сæрмагонд нысаниуæджы хæстонты (спецназ) телефонтæй ист къамтæй цы видеоролик сарæзта, уый. Видеороликы уыдысты, Хуссар Ирыстон æмæ Абхазмæ бабырсынмæ гуырдзиæгтæ сæхи куыд цæттæ кодтой, уый тыххæй документтæ, сæ пълæнттæ.
Гагин куыд радзырдта, уымæ гæсгæ, хæстмæ сæхи иу бон нæ ацæттæ кæнынц. Гуры цы документтæ ссардтой, уыдонмæ гæсгæ, гуырдзиæгтæ хæстмæ сæхи рагæй цæттæ кодтой.
Радзырдта ма, документтæ сæ къухы куыд бафтыдысты, уый тыххæй дæр.
«Гуры танкон батальон куы бацахстам, уæд штабы кабинеттæй сæ иуы уыд компьютертæ. Æз хъавыдтæн сæ бакæнынмæ, фæлæ сыл паролтæ кæй уыд, уый тыххæй нæ байгом сты. Сыстынмæ куыд хъавыдтæн, афтæ стъолы бын цæуылдæр мæ къах аныдзæвд. Куыд рабæрæг, афтæмæй стъолы бын ныхæст уыдысты компьютерты паролтимæ гæххæттытæ. Компьютерты уыдысты, 2004 азæй фæстæмæ Цхинвалмæ бабырсынмæ гуырдзиæгтæ сæхи куыд цæттæ кодтой, уыдæттæ.
Уæд гуырдзиæгты хæстон æрмæджытæй ифтонг кодтой НАТО æмæ Евроцæдисы бæстæтæ. Афтæ у ныр дæр – Украинæйы нацистты дæр хæцæнгæрзтæй ифтонг кæнынц уыдон», – банысан кодта Ян Гагин.
Америкæ æмæ ныгуылæйнаг бæстæтæ Уæрæсейæн санкцитæ кæй расидтысты, уый тыххæй та загъта: «Санкцитæ кæй бакодтой, уымæй Уæрæсе фæтыхджындæр ис, уый фæахъаз нæ суверенитет сфидар кæнынæн».
Æфсæддон аналитик ма радзырдта ныры Цхинвалы тыххæй йæ тæлмæнтæ дæр.
«2008 азы августы хæсты рæстæджы Цхинвалмæ куы бацыдыстæм, уæд гас горæт уыд пырх æмæ сыгъд. Ныр та уынын бынтон æндæр ныв. Горæт дидин æфтауы, уынгтæ – цалцæг. Ам цард кæй æхсиды, уый мæнæн тынг æхсызгон у. Æхсызгон мын уыд, Театралон фæзуаты фонтаны сывæллæттæ куыд хъазыдысты, сæ хъæлдзæг худт фенын. Иууыл сæйраг та у, хæст чи нæ зоны, уыцы сывæллæттæ кæй байрæзтысты, уый», – банысан кодта Ян Гагин.
Осиаты Индира
