Владимир Путин 15 майы изæрæй дыууæбонон кусæгон балцы ацыд Китаймæ. Инаугурацийы фæстæ йын ацы балц фæсарæнтæм у фыццаг. Китайы Адæмон Республикæйы сæрдарæн Путинимæ рагæй ис хъарм ахастытæ ӕмӕ азӕй-азмӕ дыууӕ бӕстӕйы ӕмгуыстад ӕнгомдӕр кӕны. Фарон Си Цзиньпины ногæй куы равзæрстой сæр­дарæй, уæд уымæн дæр йæ фыццаг паддзахадон визит фӕсарӕнтӕм уыд Мæскуымæ. Фæстаг хатт ма Путин æмæ Си Цзиньпин фембæлдысты фарон 18 октябры Китайы столицæ Пекины уагъдцæуæг форум «Один пояс – один путь»-ы.

Путинимӕ ацыд бирӕнымӕц делегаци – ног снысангонд министртӕ, паддзахадон политикон архайджытӕ, паддзахадон корпорациты хистӕртӕ, бизнесы минӕвӕрттӕ. Уӕрӕсейаг делегацийыл сӕмбӕлдысты стыр цытимӕ – фембӕлды церемони ауагътой Адӕмон ӕмбырдты галуаны. Путин ӕмӕ Си Цзиньпин фӕныхас кодтой дыууӕ сахат ӕмӕ ӕрдӕджы бӕрц ӕмӕ стӕй бафыстой бадзырд портнердзинад ӕмӕ стратегион ӕмгуысткӕнынады фӕдыл. Уымӕй уӕлдай ма бафыстой дӕсгай ӕхсӕнхицауадон ӕмӕ ӕхсӕнведомствойон бадзырдтӕ, кӕцытӕ фидӕны фӕахъаз уыдзысты ноджы арфдӕр интеграцийӕн.

Си Цзиньпин йӕ раныхасы банысан кодта, Уӕрӕсеимӕ ахастытӕ кӕй сты ӕргом, мидисджын ӕмӕ хӕларадон. Йӕ ныхӕстӕм гӕсгӕ, Путин йӕ фыццаг кусӕгон балц Китаймӕ кӕй сарӕзта, уый дӕр дзурӕг у дыууӕ бӕстӕйы хъарм ахастытыл.

«70 азы дӕргъы дыууӕ паддзахады ахастытӕ сты бӕрзонд ӕмвӕзадыл, азӕй-азмӕ арфдӕр кӕнынц. Мах нӕ къахдзӕфтӕй цӕвиттон ӕвдисӕм иннӕтӕн, дыууӕ сыхаг бӕстӕйӕн цахӕм ахастытӕ хъуамӕ уа. Путинимӕ нын нӕ куысты сӕйраг принциптӕ сты – кӕрӕдзийӕн кад кӕнын, кӕрӕдзийӕн пайда хӕссын, дыууӕ бӕстӕйы ‘хсӕн культурон бастдзинӕдтӕ ӕнгомдӕр кӕнын, конфликтон уавӕртӕм рӕстдзинады цӕстӕй кӕсын. Украинӕйы кризисыл куы дзурӕм, уӕд уым дӕр Китайӕн ис ӕнӕивгӕ позици – алчидӕр хъуамӕ ӕххӕст кӕна ИНО-йы уагӕвӕрды принциптӕ, кад кӕна хӕдбар паддзахадтӕн ӕмӕ сын се дасдзинадыл мачи хъуамӕ ӕндава. Китайы фӕнды, цӕмӕй Европӕйы континенты ныллӕууа сабырдзинад ӕмӕ стабилондзинад, ӕмӕ Китай цӕттӕ у дарддӕр дӕр конструктивон куыст кӕнынмӕ», – загъта Си Цзиньпин.

Путин райгондӕй баззад йӕ китайаг коллегӕтӕй ӕмӕ йӕ йӕ раныхасы дӕр банысан кодта.

«Конструктивон атмосферӕйы кусын тынг ӕнцон у ӕмӕ бузныг дӕн нӕ фысымтӕй, афтӕ ныл кӕй баузӕлыдысты. УФ ӕмӕ Китай ӕмгуыст кӕнынц тынг бирӕ къабазты, активон хайад исынц глобалон проблемӕтӕ скъуыддзаг кӕныны, уӕрӕхдӕр кӕнынц нӕ гуманитарон контакттӕ, дыууӕ бӕстӕйы хсӕн экономикон ахастыты динамикӕ хуыздӕр кӕ­ны. Ныридӕгӕн нын фыццаградон у базарадон-инвестицион къабаз. 2023 аз нын уыд ӕнтыстджын, нӕ базарадон гуырахст бӕрӕг фӕфылдӕр ӕмӕ ахызт 240 миллиард долларӕй. Æввахс рӕстӕджы ма дыууӕ бӕстӕйы хсӕн реализаци ӕрцӕудзысты 80-йӕ фылдӕр приоритетон проекты, кӕцыты иумӕйаг суммӕ ахиздзӕн 200 миллиард долларӕй. Уӕрӕсейаг-китайаг коммерцион операцитӕн сӕ 90% фылдӕры    пайда кӕнын райдыдтой уырыссаг сом ӕмӕ юанӕй», – банысан кодта Путин.

Уӕрӕсе ӕмӕ Китай ӕмгуыст кӕнынц атомон энергетикӕйы дӕр – «Росатом» райдыдта ӕвӕрын уӕрӕсейаг энергоблоктӕ китайаг АЭС-ты. Размӕ цӕуы туризмы къабаз дӕр – 2023 азы уӕрӕсейаг туристты нымӕц ахызт 700 минӕй, Уӕрӕсемӕ та ӕрцыдысты 500 минмӕ æввахс китайаг туристы.

Путин куыд ӕмбарын кӕны, афтӕмӕй ныры дуджы ӕууӕнкджын ӕдасдзинады архитектурӕйы бынат нӕй сусӕг, ӕхгӕд ӕфсӕддон-политикон альянстӕн.

«Ӕнӕмӕнг саразын хъӕуы рӕстаг, ӕцӕгӕй демократон бирӕполярон системӕ, кӕцыйы сӕйраг роль уыдзӕн ИНО ӕмӕ Ӕдасдзинад Советӕн, ӕхсӕнадӕмон барадӕн. Хъуамӕ дунейы ӕхсӕнады алкӕцы минӕварӕн дӕр йӕ бартӕ хъахъхъӕд цӕуой. Мах бузныг стӕм Китайаг адӕмон Республикӕйы разамынадӕй, украинаг кризисмӕ ахӕм рӕстаг цӕстӕнгасӕй кӕй кӕсынц, кӕй архайынц проблемон фарстатӕ аиуварс кӕныныл», – загъта УФ-йы президент.

Ацы кусӕгон балц тагъд рӕстӕджы фӕахъаз уыдзӕн дыууӕ бӕстӕйы хсӕн товарты ӕрзылды гуырахст фӕфылдӕрӕн, инновациты райрӕзтӕн. Ӕмгуыстад рӕхджы бан­давдзӕн хуымӕтӕг ӕмбӕстӕгтыл дӕр – экономикӕ тыхджындӕр кӕны ӕмӕ уыимӕ цӕрджыты фӕрныгад дӕр бæрзонддӕр кӕндзӕн. Ныгуылӕн бӕстӕтӕ хъавыдысты уӕрӕсейӕгтӕм мӕгуыры лӕдзӕг раттынмӕ, фӕлӕ сӕ фӕндтӕ фӕсыкк сты. Уӕрӕсе йе ргом аздӕхта хурыскӕсӕнмӕ ӕмӕ йӕ куыд уынӕм, афтӕмӕй ацы регионы бӕстӕтимӕ кусын пайдадӕр у, ӕппынӕдзух дыл гадзрахатӕй рацӕуынмӕ ничи хъавы ныгуылӕн бӕстӕтау.

УФ ӕмӕ Китай ӕфсӕддон сферӕйы дӕр фӕарфдӕр кодтой се ‘мгуыстад ӕмӕ ацы хабар бынтон катайы ныппӕрста НАТО-йы уӕнгты. Дыууӕ бӕстӕйы хсӕн арӕхдӕр цӕуынц иумӕйаг ахуыртӕ, хӕстон цӕттӕдзинады программӕтӕ иумӕ аразынц, регуляронӕй уадзынц денджызон ӕмӕ уӕлдӕфон патрультӕ. Ныридӕгӕн сӕ гарзджын тыхты стратегион ӕууӕнкдзинад ис бӕрзонд ӕмвӕзадыл, эффективонӕй фидар кӕнынц регионалон ӕмӕ глобалон ӕдасдзинад.

Цахӕм реакци уыд дунейӕн.

Фӕсарӕйнаг дзыллон информацийы фӕрӕзтӕ сӕ хъус ӕрдардтой, Путинӕн цахӕм кад скодтой, уымӕ, ӕмӕ сӕ зӕрдыл ӕрлӕууын кодтой, ӕрӕджы Германы канцлер Олаф Шольц ӕмӕ АИШ-ы паддзахадон секретарь Энтони Блинкеныл куыд сӕмбӕлдысты, уый. Журналистты хъуыдымӕ гӕсгӕ Путины раз сырх гауызтӕ кӕй айтыгътой, уый ууыл дзурӕг у ӕмӕ дыууӕ бӕстӕйы лидертӕ кӕй сты ӕмзонд. Бритайнаг «The Guardian» та йе рмӕджы банысан кодта, зӕгъгӕ дыууӕ лидеры фембӕлд украинӕйы кризисы рӕстӕджы кӕй цӕуы, уый ӕргомӕй ӕвдисы, Китай кӕй у Уӕрӕсейы ӕвварс ацы конфликты.

Америкӕйаг «The Washington Post» та прогноз сарӕзта, ома уӕрӕсейаг ӕмӕ китайаг разамынад ӕрӕвнӕлдтой глобалон политикӕйы уагӕвӕрд фӕивынмӕ, цӕмӕй дунеон вазыгджын фарстатӕ ӕрмӕст АИШ иунæгæй мауал скъуыддзаг кӕна, цæмæй алы паддзахадӕн дӕр йӕ рӕстдзинад зӕгъыны бар уа, ралæууа сабырдзинад ӕмӕ портнерон ахаст бӕстӕты хсӕн.

«Bloomberg» йæ цæст æрæвæрдта экономикон фарстатыл. агентад фыссы зӕгъгӕ, Уӕрӕсейӕн ӕнӕмӕнхъӕуӕг у Китайы экономикон потенциал санкциты фӕстиуӕгӕн ӕмӕ архайы йӕ бастдзинӕдтӕ сфидар кӕныныл. АИШ цалдӕр хатты бафӕдзӕхста Китайы, цӕмӕй йӕ базарадон ахастытӕ фӕкъаддӕр кӕна Уӕрӕсеимӕ, ӕмӕ йӕм бартхъирӕн кодта санкцитӕй. Уыцы авторы хъуыдымӕ гӕсгӕ ахӕм ӕртхъирӕнтӕн ницы нысаниуӕг ис – хӕдбар паддзахадӕн йӕ национ интерестӕ алыхатт дӕр уӕлдӕр фӕлӕууынц ӕмӕ Си Цзиньпины хуызӕн куырыхон политикы уымӕй нӕ фӕтӕрсын кӕндзысты. Стӕй ма паддзахады лидерты ӕмахастыты сӕйраг вӕййы ӕууӕнкдзинад. Журналистты хъуыдымӕ гӕсгӕ АИШ ӕдзӕсгомӕй архайы Китайы ныхмӕ, цӕлхдуртӕ йын ӕвӕры йӕ размӕцыдӕн, ӕнӕзакъонон санкцитӕ йын хӕссы ӕмӕ ахӕм уавӕрты Мӕскуыимӕ ӕнӕмӕнг бангом уыдзӕн.

Ныгуылӕн информацион фӕрӕзты кӕд тынг фӕндыд Путины счъизи кӕнын, уӕддӕр ыл басастысты, Китай Уӕрӕсейы кӕй нымайы йӕ сӕйраг стратегион партнерыл. Китайӕн дӕр пайда у, Уӕрӕсеимӕ йын хорз ахастытӕ кӕй ис, уый. Китайы экономикӕмӕ ӕнӕрлӕугӕйӕ цӕуынц аслам энергоресурстӕ, йӕ ныгуылӕн ӕмӕ цӕгат фарс арӕнтыл ис сабырдзинад Уӕрӕсейы фӕрцы. АИШ ӕмӕ Европӕ кӕд ӕппынӕдзух хӕрамдзинад тауынмӕ хъавынц Китай ӕмӕ Уӕрӕсейы хсӕн, уӕддӕр сӕ бон ницы у.

ДЖИОТЫ Алыксандр

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.