Хуссар Ирыстоны медицинон кусджытæ 16-æм июны цытджын æгъдауæй банысан кодтой сæ профессионалон бæрæгбон.
Æнæниздзинад хъахъхъæныны министрады раз цы фарстатæ лæууы, куыд сæ скъуыддзаг кæнынц æмæ сæм цавæр фæндтæ ис, уыдон базоныны тыххæй медицинон кусджыты бæрæгбоны размæ Информаци æмæ мыхуыры комитеты пресс-центрмæ хуынд æрцыдысты РХИ-йы Æнæниздзинад хъахъхъæныны министр Джыгкайты Томас, йæ хæдивæг, кардиолог Пухаты Аленæ, Мæскуыйæ æрхонгæ дохтыр уролог-андролог Джиоты Заликъо æмæ министрады санаторион-курортон хоскæныны реабилитацийы хайады гæс Кокайты Мадинæ.
Медицинон ифтонгад, æрхонгæ специалисттæ,
æрвылбоны куыст
Пресс-конференцийы республикæйы æппæт медицинон кусджытæн сæ профессионалон бæрæгбоны сæраппонд зæрдæбынæй раарфæ кодта Джыгкайты Томас. «Нæ паддзахады сырæзтæй абоны онг нæ медицинон кусджытæ бирæ зындзинæдты сæрты рахызтысты, уыдонæн сæ хайбавæрд профессионалон куысты цæй бæрц у, уымæн саргъ кæнын зын у. Алчидæр нæ хорз хъуыды кæны нæ бæстæйы уæззау дуг, иу хæстæй иннæмæ адæм куыд хъизæмар кодтой, æгæрыстæмæй-иу сæ къаннæг куыстмыздтыл дæр нæ хъуыды кодтой, афтæмæй куыстой æхсæвæй бонæй. 90-æм азты нырма æз ахуыр кодтон скъолайы æмæ тынг хорз хъуыды кæнын, уыцы уæззау рæстæджытæ куыд нæхимæ, афтæ Уæрæсейы дæр. Дохтыртæ уæд цы мыздтæ истой, уыдон сæ зæгъыны аккаг дæр не сты. Фæлæ сæ куыст кодтой, уымæн æмæ уыдысты дохтыртæ æмæ адæмы се ‘ххуыс хъуыдис. Уымæ гæсгæ мæ фæнды стыр бузныг æмæ арфæйы ныхæстæ зæгъын мæ коллегæтæн. Мæ зæрдæ сын зæгъы фидар æнæниздзинад æмæ æнтыстытæ сæ фæрнæйдзаг куысты», – загъта министр.
Джыгкайты Томас йæ куысты цавæр проблемæтимæ æмбæлы, уый тыххæй банысан кодта, зæгъгæ, æппындæр куыст кæм нæ цæуы, уым проблемæтæ дæр нæй æмæ сæм куыдфæндыйы цæстæй дæр нæ кæсынц. «Проблемæтæ бирæ уыд æмæ сты ныр дæр, фæлæ сæ цадæггай скъуыддзаг кæндзыстæм. Махæн нæ куыст æмæ архайды сæйрагдæр приоритетон фæдыздæхт у рынчынтæн гъæдджын медицинон æххуыс бакæнын æмæ йыл архайæм.
Æнæниздзинад хъахъхъæныны системæйы проблемон фарст уыдис, гемодиализы аппараттæ нын кæй нæ куыстой, уый. Махмæ ис фондз ахæм аппараты, уыдонæй куыста цыппар. Ныртæккæ уыцы фондз аппараты рацыдысты диагностикæ. Уый тыххæй бакодтам стыр куыст æмæ ног мæйы скусдзæн хайад. Ныфс мæ ис, гемодиализы аппаратты куыст гъæдджын æмæ бирæ рæстæг кæй ахæсдзæн», – загъта уый.
Министр ма фехъусын кодта, зæгъгæ, нæм рæхджы Уæрæсейæ æрцæудзысты специалисттæ æмæ сцалцæг кæндзысты медицинон диагностикон ифтонггæрзтæй бирæты. «Ацы специалистты æххуысæй гæнæн ис æмæ скуса, бирæ азты хæлд чи у, уыцы цæугæ флюорограф. Ацы хъуыддаджы нын баххуыс кæнынæй ныфс æвæрынц Президент Гаглойты Алан æмæ премьер-министр Джуссойты Константин», – банысан кодта министр.
Джыгкайты Томас катайгæнгæ дзырдта, МРТ-аппарат нæм кæй нæ кусы æмæ нæ республикæйы цæрджыты æндæр рæттæм ацæуын кæй бахъæуы, уый тыххæй. Мах ма, зæгъгæ, хъæуы ангиограф дæр, цæмæй инфаркт æмæ инсультимæ рынчынтæн бынаты уадзæм басгæрстытæ. Уый дæр у зынаргъ аппарат æмæ уый фæдыл дæр, куыд загъта, афтæмæй кусынц.
Министр ма журналистты зæрдыл æрлæууын кодта, министрады фæхуындмæ гæсгæ нæ республикæмæ кæй æрцæуынц Уæрæсейæ профилон дохтыртæ æмæ пациенттæ бынаты кæй райсынц медицинон æххуыс.
«Æрхонгæ специалистты руаджы нæ республикæйы 50 сывæллонæй фылдæрæн сарæзтам операцитæ. Нырæй фæстæмæ дæр нæм цæудзысты æндæр специалисттæ. Æрæджы нæм фæуазæг нæ хæлар коллегæ Джиоты Заликъо. Уый у медицинон зонæдты кандидат, Мæскуыйы кусы хайады гæсæй. 12-æм июны йын уыд пациентты фыццаг басгæрст æмæ куыд федтам, афтæмæй йæ консультацитæм æрбацыд тынг бирæ пациенттæ. Заликойæн ма абон уыдзæн радон басгæрст. Нæ республикæмæ сæрды дыууæ боны æмгъуыдмæ æрцæудзæн къухы травмæты хирургийы специалист. Уый стыр проблемæ у Хуссар Ирыстоны. Ацы бонты ма нæм Мæскуыйæ æрцыд сывæллæтты дохтыр-онколог. Уымæн дæр ныридæгæн уыд консультацитæ», – банысан кодта министр.
Джыгкайты Томас ма министрады æнтыстыл нымайы, уалдзæджы Федералон медицинон-биологион агентады оториноларингологийы национ медицинон иртасынæдты центримæ (ФМБА) æмгуыстады фæдыл бадзырд кæй сарæзтой, уый. Ацы бадзырды фæлгæтты хуссарирыстойнаг пациенттæн сæ бон уыдзæн бæрзондтехнологион медицинон æххуыс райсын. Бадзырды фæлгæтты нæ республикæйы медицинон кусджытæн уæлдæрбанысангонд федералон медицинон уагдоны базæйыл фадат уыдзæнис сæ квалификаци фæбæрзонддæр кæнын. «Мах ныридæгæн уырдæм арвыстам бирæ пациенттæ. Ацы медицинон центрæй-иу нæм цæудзысты специалисттæ дæр. Афтæ нæ зæгъдзынæн æмæ æппæт проблемæтыл дæр фæтых стæм, фæлæ нын се скъуыддзаг кæнын дæр æнтысы. Бирæ ис проблемæтæ æмæ сæ скъуыддзаг кæндзыстæм, уый у нæ хæс», – загъта Томас.
Кардиологи
Пухаты Аленæ куыд кардиолог, афтæ хатдзæгтæ сарæзта ацы фæдыздæхты æмæ банысан кодта канд Хуссар Ирыстоны нæ, фæлæ дунейы дæр зæрдæдадзинты низты рапарахаты тæссагдзинад бæрзонд кæй у æмæ уымæ гæсгæ кардиологон службæ алкæмæндæр хъуамæ уа бæрзонд æмвæзадыл. Фæлæ, зæгъгæ, мах нырма уыцы æмвæзадыл не стæм.
Пухаты Аленæ банысан кодта, зæгъгæ, Хуссар Ирыстоны Æнæниздзинад хъахъхъæныны министрад æмгуыстады фæдыл къухтæ æрфыстой Уæрæсейы Бакулевы номыл зæрдæдадзинты хирургийы медицинон иртасынæдты центримæ. Уыцы сразыдзинады фæлгæтты ацы медицинон центрæй Хуссар Ирыстонмæ æрцæудзæнис специалистты къорд, цæмæй басгæрстытæ саразой цæрджытæн. «Махмæ ис зæрдæ-дадзинты уæззау низтæй рынчынтæ, уыдоны нымæцы сты сывæллæттæ дæр, кæцытæ гуырцæй рахастой зæрдæнизтæ (врожденный порок сердца), афтæ ма зæрдæйы куысты ритмы къуыхцыдзинæдтимæ. Уымæ гæсгæ нæм июлы мæйы Бакулевы номыл медцентрæй хъуамæ æрцæуой специалисттæ. Ацы хъуыддаджы нын баххуыс кодта нæ республикæйы разамынад æмæ сын зæгъæм бузныг. Мах ныртæккæ кусæм, цæмæй рæстæгыл арæзт æрцæуой æнæмæнгхъæуæг документтæ æмæ рæхджы районты кардиологтæм арвитдзыстæм, цæмæй уыдон бацæттæ кæной, консультацитæ кæй хъæуы, уыцы пациентты номхыгъдтæ», – загъта министры хæдивæг. Уый ма банысан кодта, абон нæ республикæйы фаг кæй нæй педиатртæ, анестезиологтæреаниматологтæ æмæ уый тыххæй дæр куыст цæуы.
Диспансеризаци æмæ лабораторитæ
Журналистты цымыдис кодтой диспансеризаци æмæ анализты фарстатæ. Джыгкайты Томасы дзуапп уыдис, зæгъгæ, æввахс рæстæджы Республикон бирæпрофилон медцентры райдайдзæн кусын биохимион анализатор «Сапфир». Уымæй дарддæр ма заказгонд æрцыдысты æнæмæнгхъæуæг реактивтæ дæр, науæд-иу адæмы бахъуыд хисæрмагонд лабораториты анализтæ дæттын.
Диспансеризацийы фарсты тыххæй та загъта, зæгъгæ, уый æнæмæнгхъæуæг у, уый руаджы бирæ низтæн райдианы æнцондæрæй схосгæнæн вæййы. Фæлæ министрадæн йæ бон нæу æмæ адæмæн тыхæй рацæуын кæна диспансеризаци.
Æнæниздзинад хъахъхъæныны министрады санаторион-курортон хоскæныны реабилитацийы хайады гæс Кокайты Мадинæ та радзырдта йæ ног хайады куысты тыххæй. Куыд банысан кодта, афтæмæй министрады ацы хайад байгом иу мæйы размæ æмæ йын ис, цæуыл бакуса, уый.
«Хуссар Ирыстоны курорттæ цы уавæры сты, уый алчидæр зоны æмæ цæмæй уыдон сæндидзой, уый тыххæй хъæуы егъау куыст бакæнын, хъæуынц финансон фæрæзтæ. Уымæ гæсгæ уал мах фæнды равдисын Хуссар Ирыстоны курортты потенциал. Фæнды нæ ауадзын конференци, уырдæм æрхонæм Уæрæсейы Федерацийы Æнæниздзинад хъахъхъæныны министры, базонгæ йæ кæнæм ацы ахсджиаг фарстаимæ æмæ хъуыддагон куыст бакæнæм. Нæ хæс у, цæмæй сæндидзын кæнæм ацы æнæмæнгхъæуæг фæдыздæхт Хуссар Ирыстоны. Ныртæккæ кусæм, цæмæй льготæтæ кæмæн ис, уыцы категорийы æмбæстæгты æрвитæм Уæрæсейы курорттæм, уыдоны нымæцы Цæгат Ирыстон, Кæсæг-Балхъары республикæтæм. Уый уал у нæ куысты райдиан этап æмæ архайдзыстæм, цæмæй афтæ кусæм æмæ нын фылдæр æнтыса.
Æрхонгæ дохтыр Джиоты Заликъо дæр радзырдта йæ куысты тыххæй Хуссар Ирыстоны. Йе ‘мзæххонтæн профессионалон æххуыс бакæныны хъом кæй у, уый тыххæй арфæ ракодта Джыгкайты Томасæн. «Республикон рынчындоны куыст цæуы æмбæлон æмвæзадыл, æппæт хайадтæ сæ куыст кæнынц штатон режимы. Æз ам цы медицинон центр федтон, уый у тынг хорз. Æрæджы мын уыд консультацитæ, æрбацыд мæм бирæ адæм. Кæй зæгъын æй хъæуы, цы уæззау уавæрты цардысты нæ адæм, уый се ‘нæниздзинадыл бæрæгæй разынд. Уæд лæппуты хъуыд райгуырæн бæстæ знагæй бахъахъхъæныны тыххæй уазæлтты лæууын, акъоппыты бадын æмæ уый нæлгоймæгты æнæниздзинадыл бандæвта æмæ сæ хъæуы хос кæнын», – загъта дохтыр. Джиойы фырты ныхæстæм гæсгæ, æппæт бæстæты парахатгонд цы низтæ ис, уыдон сты Хуссар Ирыстоны дæр.
Журналистты æндæр фарстытæн дæр министр радта лæмбынæг дзуаппытæ æмæ кæронбæттæн ныхасы арфæ ракодта республикæйы æппæт цæрджытæн, йæ цæст сын бауарзта фидар æнæниздзинад æмæ фæрныгад.
ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ
