30 августы Хуссар Ирыстон банысан кодта Æбæрæгæй сæфт адæймæгты дунеон бон. Республикæйы территорийыл бирæ мадзæлттæ ауагъдæуыд, ссардтой, Стыр Фыдыбæстæйон хæсты рæстæджы не ‘мбæстаг хæстонтæй æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны рухс нæмттæ дæр.
Æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты мысынæн информаци æмæ мыхуыры паддзахадон комитеты пресс-центры дæр ауагъдæуыд брифинг. Хайад дзы райстой РХИ-йы президенты цур Адæймадлжы барты фæдыл æххæстбарджын Тасойты Инал, æхсæнадон организаци «Ныфс æмæ мысынад»-ы сæрдар Куыдзеты Лидæ æмæ Сырх Дзуары Æхсæнадæмон комитеты минæвар Тедеты Мария.
Тасойты Инал куыд банысан кодта, афтæмæй æбæрæгæй сæфтыты дунеон бон Хуссар Ирыстонæн ахсджиаг æмæ актуалон бон у. Уый баст у гуырдзиаг агрессийы рæстæджы – ивгъуыд æнусы 90-æм азтæй 2008 азмæ республикæйы адæмæй æбæрæгæй 130 адæймаджы кæй фесæфт, уыимæ. «Ацы нысаниуæгджын бон сæ фарсмæ балæууæм, нæ æмгардзинад равдисæм æбæрæгæй сæфтыты бинонтæм, сæ хæстæджытæм, бамбарын сын кæнæм мах дæр сæ мастыл кæй маст кæнæм, сæ рыстыл кæй риссæм. Мах чысыл паддзахад стæм æмæ уыцы 130 сæфт адæймаджы дæр махæн бирæ сты», – загъта омбудсмен æмæ банысан кодта, зæгъгæ, чи фесæфт, уыдон ссарыны тыххæй ныфс нæ хъæуы сæттын.
«Æнæ ныфсæй кусынæн ницы бындур уыдзæн. 2008 азы æбæрæгæй фесæфт аст адæймаджы. Нæ бон ссис уыдонæй дыууæйы ссарын», – загъта Тасойты Инал.
Йæ ныхæстæм гæсгæ, æбæрæгæй сæфтыты агурыны фæдыл æртæфарсон координацион механизмы фæлгæтты 2010 азæй фæстæмæ стыр куыст бакондæуыд.
«Мах нæ куыст æххæст кæнæм Æбæрæгæй сæфтыты агурыны фæдыл æртæфарсон коордицион ме-ханизмы фæлгæтты Сырх Дзуары Æхсæнадæмон комитеты сæрдариуæгадæй. Ацы организаци арæзт æрцыд 2010 азы. Йе сконды сты Хуссар Ирыстон, Гуырдзыстон æмæ Уæрæсейы Федераци», – загъта Тасойты Алан.
Дарддæр куыд банысан кодта, афтæмæй ивгъуыд азты æрæмбырд чындæуыд, æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны ДНК-анализтæ.
«2008 азы чи фесæфт, уыдон Гуырдзыстоны барадхъахъхъæнæг органты къухы кæй уыдысты, уый тыххæй ис æвдисæнтæ, видеобæлвырдгæнæнтæ, фæлæ Гуырдзыстоны политикон къухдариуæгад абон цæттæ нæу политикон ныфсхастдзинад равдисынмæ æмæ нын уыдоны тыххæй иформаци радтынмæ. Ивгъуыд æнусы 90-æм азы чи фесæфт, уыдоны тыххæй нæм кадавар информаци ис. Уæдæй нырмæ 30 азы рацыд æмæ сæ чи федта, уыдонæй чи мæлгæ акодта, чи та Гуырдзыстонмæ ацыд. Уырдæм бафтын та нæ къухы не ‘фты», – банысан кодта Тасойты фырт.
Куыдзеты Лидæ куыд радзырдта, афтæмæй æхсæнадон организаци «Ныфс æмæ мысынад»-ы уæнгтæ агурынц, ирон-гуырдзиаг конфликты рæстæджы не ‘мбæстæгæй æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны. Йæ цардæмбал Къæбулты Хъазбег (Павел) дæр 1991 азы æбæрæгæй фесæфт. Гуырдзиæгтæ йæ Уанаты хъæуы æрцахстой æмæ йæ Лидæ уæдæй нырмæ агуры.
Ныртæккæ Лидæ кусы «Инæлар Лебеды фидауынгæнæг мисси»-имæ. Кусы ма абхазаг æнгæс организациимæ дæр.
Йæ ныхæстæм гæсгæ, рæстæгæй-рæстæгмæ организацимæ æрæмбырд вæййынц, æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты бинонтæ æмæ кæрæдзийæн сæ хъæстытæ фæкæнынц.
«Иумæ нын æнцондæр у, нæ рыст æнцонæйдæр фæразæм», – загъта Лидæ.
Уый куыд радзырдта, афтæмæй æрæмбырд кодтой ДНК-анализтæн 90 адæймаджы æрмæг æмæ сæ арвыстой «Инæлар Лебеды фидауынгæнæг мисси»-мæ.
Куыдзеты Лидæйы ныхæстæм гæсгæ, æбæрæгæй сæфт адæймæгтæй сæрæгас чи нал сты, уыдон кæм ныгæд сты, уыцы бынæтты агурынæн ницы фæстиуæг уыдзæн, Гуырдзыстон нын куынæ баххуыс кæна, уæд.
«2008 азы мах сарæзтам хæрзаудæн къахдзæф æмæ гуырдзиæгтæн радтам сæ мæрдты, уымæн æмæ мах мæрдтимæ нæ тох кæнæм, фæлæ, хъыгагæн, уыдонмæ уыцы адæймагдзинад нæ разынд. Бæргæ афтæ куы уаид, æмæ Сырх Дзуары миссийы минæвæрттæ сæ æххæстбарты фæлгæтты ацы фарстыл куы бакусиккой сæ гуырдзиаг коллегæтимæ, уæд, чизоны, бæрæг базониккам нæ æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты тыххæй», – банысан кодта Лидæ.
Тедеты Марина куыд радзырдта, афтæмæй Сырх Дзуары Æхсæнадæмон комитет кусы, конфликттæ кæм уыд, уыцы бæстæтæй 90-æй фылдæры, æххуыс кæны æбæрæгæй сæфт адæймæгты бинонтæн, цæмæй сæ ссарой, уый тыххæй. 2010 азæй фæстæмæ Сырх Дзуары Æхсæнадæмон комитеты сæрдариуæгадæй ауагъдæуыд 16 æртæфарсон фембæлды, 9-æм сентябры та фæнд цæуы 17-æм фембæлд ауадзын.
«Ныфс нæ ис нейтралон фæзуатыл кæд райсиккам исты бæрæггæнæнтæ, кæцытæ феххуыс уаиккой, чи фесæфт, уыдоны бинонтæн дзуапп радтынæн. Диалоджы рæстæджы мадзалы хайадисджытæ бадзурынц практикон къахдзæфты номхыгъдыл, кæцыйыл дзырд цæудзæн радон фембæлды рæстæджы», – банысан кодта Тедеты Марина.
Сырх Дзуары Æхсæнадæмон комитеты минæвар радзырдта анонимон информаци æрæмбырд кæныны сæраппонд Хуссар Ирыстоны арæнгæрон территорийыл 20 асыччы æвæрд кæй æрцыд, уый тыххæй.
«Асыччытæ æвæрын райдыдтам ацы азы 10-æм августæй. Сорганизаци ма кодтам æууæнчы телефон дæр, цæмæй исты информаци райсæм æбæрæгæй сæфт адæймæгты тыххæй. Уыдон сарæзтам уый тыххæй, æмæ кæд исчи исты зоны, фæлæ тæрсы, уæд æй цæмæй анонимонæй фехъусын кæна. Ныфс нæ ис, ахæм адæймæгтæ кæй разындзæн, уымæй», – загъта Тедеты Марина æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, уынаффæ цæуы, цæмæй ахæм асыччытæ æвæрд æрцæуа Гуырдзыстоны территорийыл дæр.
«Анонимон информацийы тыххæй асыччыты фарстыл дзырд цæудзæн Æртæфарсон координацион механизмы фæлгæтты радон фембæлды рæстæджы, кæцы уыдзæн 9-æм сентябры. Ныфс мæ ис Гуырдзыстоны кæй ис адæймæгтæ, кæцытæм ис, не ‘мбæстæгтæй æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны тыххæй информаци. Мах фарст сæвæрдзыстæм, цæмæй анонимон информаци райсыны нысанæн Гуырдзыстоны арæнгæрон территорийыл дæр æвæрд æрцæуой ахæм асыччытæ», – банысан кодта Тасойты Инал.
Омбудсмен ма фехъусын кодта, зæгъгæ, хуссарирыстойнаг фарсмæ дæр ис гуырдзиæгты номхыгъд, кæцытæ фесæфтысты Хуссар Ирыстоны территорийыл. Ахæмтæ сты 40 адæймаджы бæрц.
ОСИАТЫ Индирæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.