БИБЫЛТЫ Анатоли: «Мах иу адæм стæм æмæ нæ проблемæтæ дæр иумæ хъуамæ скъуыддзаг кæнæм»

Дзæуджыхъæуы уыд ирон адæмы национ-культурон рæзты фадыджы æмæ Республикæ Цæгат Ирыстон-Аланийы æмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны хицауадты цур ирон æвзаджы терминологон къамисты фарстаты фæдыл  арæзтæрцæуæг экспертон къамисты дыккаг иумиаг рабадт. Рабадты куысты хайад райстой дыууæ республикæйы сæргълæуджытæ Битарты Вячеслав æмæ Бибылты Анатоли. Уы-дон раарфæ кодтой форумы хайадисджытæн æмæ банысан кодтой национ культурæ æмæ æвзаг бахъахъхъæныны фарстаты тыххæй дыууæфарсон æмгуысткæ-нынады æнæмæнгхъæуындзинад.

Бибылты Анатоли бузныджы ныхæстæ загъта къамисы уæнгтæн сæ æнувыд архайды тыххæй.

«Къамисы куыст æцæгæйдæр тынг вазыгджын у. Проблемæтæ ис, куыд ирон æвзаджы рæзты,  афтæ культурæйы фадыджы дæр. Лингвистикон къамисы уæнгтæн бирæ ис уæхскуæзæй кусинæгтæ. Лæмбынæгдæр бакусын хъæуы ирон æвзаджы грамматикæйы, орфографийы фарстатыл», – загъта Президент.

Уый банысан кодта, зæгъгæ, ирон адæм иу кæй сты, уымæ гæсгæ сæ проблемæтæ дæр куыд цæгаты, афтæ хуссары дæр иугъуызон сты.

«Мах иу адæм стæм æмæ нæ проблемæтæ дæр иумæ хъуамæ скъуыддзаг кæнæм. Уый нæ иумиаг æвзаг у, æмæ мах æппæт дæр сараздзыстæм йæ размæцыды тыххæй. Дæргъвæтин рæстæджы дæргъы уый домы æрвылбонон, лыстæггай куыст», – банысан кодта Бибылты Анатоли.

Уый йæ зæрдæ дары къамисы уæнгты эффективон куыстыл æмæ уæвæг проблемæты æнтыстджынæй аскъуыддзаг кæныныл. Ныфс бавæрдта, республикæйы æххæстгæнæг æмæ закъондæттæг  хицауиуæгады æрдыгæй фарсхæцынадæй.

Президент нæ ахызт, цæгатирыстойнаг парламентариты ныхæсты тыххæй соцхызæджы цы негативон реакци уыд, уый фæрсты дæр, цыма уыдон дзырдтой ирон æвзаджы ныхмæ, æмæ банысан кодта, зæгъгæ, «уыцы комментаритæн исты бындур куы уыдаид æмæ раст куы уыдаиккой, уæд мах абон ам нæ уаиккам».

Бибылты Анатоли ма банысан кодта, ацы ныхæстæ иууылдæр æхсæнады дестабилизацимæ æмæ адæмы кæрæдзийыл ардауынмæ здæхт кæй сты.

Йæ рады Цæгат Ирыстон – Аланийы Сæргълæууæг Битарты Вячеслав дæр æрсидт ирон æвзаг æмæ культурæйы райрæзын кæныны тыххæй æнтыстджын куыстмæ.

Хуссар Ирыстоны Хицауады Сæрдар Пухаты Эрик арфæйы ныхæстæ зæгъыны фæстæ банысан кодта, цæмæй конкретон нысæнттæ æвæрд æрцæуой республикæты къухдариуæггæнджыты æмæ ахуырады фадыджы кусджыты раз, номхуындæй та ирон æвзаджы ахуыргæнджыты раз, кæцытæн национ æвзаг райрæзын кæнын æмæ бахъахъхъæныны, йæ хъуыдымæ гæсгæ, ис ахсджиаг роль.

Пухаты Эрик сын загъта æнтыстджын куысты фæндиæгтæ æмæ загъта, ныфс æй кæй ис, сæ разы æвæрд хæстæ æнтыстджынæй кæй аскъуыддзаг кæндзысты, уымæй.

Дарддæр форум йæ куыст кодта боны фæткмæ гæсгæ. Сæ уæзгæ хъуыдытæ загътой Ирыстоны цæгат æмæ хуссар хайы ахуыргæндтæ.  Культурон  рæзты фарстаты тыххæй радзырдтой экспертон къамисы уæнгтæ. Докладтæ арæзт æрцыд ахæм темæтыл, куыд  национ культурæ – æхсæнады консолидацийы сæйраг инструмент («Бзарты Руслан), литературæйы фадыджы æмгуыстады (Хъазиты Мелитон), зонадон фадыджы æмæ иумиаг иртасынгæнæн проектты куыстытæ (Хъаныхъуаты Залинæ), дыууæ республикæйы ‘хсæн историон дисциплинæты зонадон здæхтыты фæдыл æмгуыстад фæхуыздæр кæныны уавæр æмæ мадзæлттæ (Гаглойты Юри).

Терминологион къамисы кусæгон къорды уæнгтæ дæр сæ хъуыдытæ загътой æвзаджы проблемæйы фæдыл. Хъамболаты Тамерлан доклад сарæзта «Ирон литературон æвзаджы орфоэпикон нормæйы тыххæй», йæ цæст ахаста Битарты Зояйы терминологон куыстыты этаптыл. Куыдзойты Анжелæ дæр йæ хъуыдытæ загъта нырыккон ирон орфографийы актуалон проблемæты тыххæй. Ирæтты традицион культурæ скъолаты куыд амонын хъæуы, уый тыххæй та радзырдта Коцты Константин  .

Рабадты фидар æрцыдысты ирон адæмы националон-культурон рæзты æмæ 2018-2020 азты ирон æвзаджы фæдыл терминологион къамисты иумиаг архайды дыууæ республикæйы ‘хсæн æмгуысткæнынады фæдыл мадзæлтты программæтæ.

Докладтæ бацæттæ кодтой къамисты æмсæрдæрттæ Республикæ Цæгат Ирыстоны Национ ахастыты фæдыл министр Цуциты Аслан, Хуссар Ирыстоны Президенты уынаффæгæнæг Коцты Константин æмæ РХИ-йы Ахуырад æмæ зонады министр Гасситы Натали.

Мадзалы кæронбæттæны уыд рабадты суагъæйыл къухтæ æрфыссыны церемони. Фæстиуæгон документ, сæ къухтæ йыл æрфысгæйæ, сфидар кодтой Республикæ Цæгат Ирыстон-Аланийы æмæ Хуссар Ирыстоны Хицауадты сæрдæрттæ Тускаты Таймураз æмæ Пухаты Эрик.