15 азы сæххæст Хуссар Ирыстоны Уæлвæткон уавæрты æмæ стихион æнамонд-дзинæдты министрады сырæзтыл. Кæд æмæ æрыгон службæ у нырма, уæддæр цыбыр рæстæгмæ æнтыстджын куыст бакодта адæмы хæрзæбонæн, республикæйы цæрджытæ сæ стыр ныфс æвæрынц. Ныфс нæ ис, дарддæр дæр кæй æххæст кæндзысты сæ службæйон хæстæ цæсгомджынæй, фæлтæрдзинад кæй исдзысты æмæ сæ фæрцы не ‘мбæстæгтæ æнæфыдбылыз кæй уыдзысты. Хуыздæр уаид, æмæ-иу нæ се ‘ххуысы сæр куы никуы бахъæуид.
Уæлвæткон уавæрты министрад арæзт æрцыд 2008 азы, августы хæстон архæйдтыты хæдфæстæ. Уæды Президент Кокойты Эдуард йæ къух бафыста сæрмагонд барамындыл ног министрад саразыны тыххæй. Рæстæгмæ министры хæстæ æххæстгæнæгæй снысан кодтой Санахъоты Сергейы æмæ æрæвнæлдтой министрады структурæйы арæзтадмæ. Цыбыр рæстæгмæ арæзт æрцыдысты авд зынгхуыссынгæнæнирвæзынгæнæн хайы, бацæттæ кодтой хъæугæ кадртæ, ифтонг æрцыдысты техникæйæ æмæ æндæр сæрмагонд нысаны дзаумæттæй. Министрады кусджыты фыццаг рæнхъыты æрлæууыдысты фидауынгæнæг тыхты ирон батальоны хæстонтæ, кæцытæ батальоны ныппырхы фæстæ æгуыст аззадысты. Ног саразгæ министрады сæргълæууæгæй та нысан æрцыд Бибылты Анатоли – раздæры фидауынгæнæг тыхты ирон батальоны командиры хæдивæг.
***
Мидæггагон службæйы булкъон Алан Захаров ног министрады кусы йæ сырæзтæй фæстæмæ. Алан рагæй бабаста йæ цард адæмæн иузæрдион лæггад кæнынимæ – 1985 азы бацыд зынгхуыссынгæнæн службæйы рæнхъытæм æмæ абоны онг йæ хæстæ æххæст кæны цæсгомджынæй. 2008 азы Уæлвæткон уавæрты министрад куы сарæзтой, уæд сæ хъуыд дæсны, арæхстджын кусджытæ, æмæ Аланы хуызæн фæлтæрдзинад та стæмтæм уыд. Уымæ гæсгæ йæ снысан кодтой министры хæдивæгæй æмæ абоны онг кусы ацы бынаты. Йæ комкоммæ хæстæ сты – министрады тыхтæ æмæ фæрæзтæ бацæттæ æмæ сæ спайда кæнын.
Алан Захаровы хъуыдымæ гæсгæ, кæд æмæ министрад алыгъуызон зындзинæдтæ æвзары, уæддæр йæ кусджыты профессионалон æмвæзад нæ цуды. «Кусджытæн арæх фæуадзæм ахуыртæ, радтынц нормативтæ. Æрæджы та æппæт кусджытæн уагъд æрцыд курсытæ, ома сæ ногæй бацæттæ кодтам, федтам сын сæ профессионалондзинад, сæ хъæндзинæдтæ. Куысты домæнтæн дзуапп чи нæ лæвæрдта, уыдонæн дæр бацамыдтам, сæ арæхстдзинады æмвæзад сын фæхуыздæр кодтам. Ныртæккæ министрады кусджытæ алыварсонæй дæр цæттæ сты сæ разы лæууæг хæстæ æххæст кæнынмæ. Цухдзинад æййафæм рацитæй æмæ æндæр ахæм бастдзинады фæрæзтæй æмæ нæ уый куысты рæстæджы тынг къуылымпы кæны. Уымæй уæлдай ма, рæстæгыл нæ исæм сæрмагонд нысаны уæлæдарæс дæр, æмæ уый дæр æвзæрырдæм æндавы гъæдджын куыст бакæныныл».
Уæлвæткон уавæрты министрад Уæрæсейы уæлдæр ахуыргæнæндæттæм арæх арвиты курсанттæ. Ныридæгæн дæр дзы ахуыр кæнынц цалдæрæй. Сæ ахуыр фæуыны фæстæ æрцæудзысты æмæ адарддæр кæндзысты Уæлвæткон министрады ветеранты хъуыддаг. Захаровы ныхæстæм гæсгæ министрады къухдариуæгад сæйрагыл нымайы, цæмæй иунæг курсант дæр æгуыстæй ма баззайа.
Алан Захаров бирæ азты дæргъы йæ тыхтæ радта йæ адæмæн лæггад кæнынæн. Схъомыл кодта дыууæ хъæбулы æмæ йын хъæбулы хъæбултæ та ис æртæ. Бæрæгбоны фæдыл арфæйы ныхæстæ загъта йе ‘мкусджытæн æмæ ма ацы службæйы ветерантæн. «Зæрдиагæй мæ фæнды, цæмæй мын уат зæрдæрухс æмæ æнæфыдбылыз. Æппынæдзух цæттæ чи у йæ адæмæн баххуыс кæнынмæ, зындзинады сæ фарсмæ балæууынмæ, уыдонæн мæ фæнды зæгъын – макуы уæ бахъæуæд фæдисы ацæуыны сæр, куы-иу ацæуат, уæд та-иу уæ бакæнгæ куыстæй уæ зæрдæ райæд, уæззау хабæрттæй хызт ут. Адæм уын, кæддæриддæр, стыр аргъ куыд кæной, уыцы арфæ уæ уæд!».
Хуссар Ирыстоны Уæлвæткон министрад арæзт никуы æрцыдаид, Сергей Шойгу куы нæ уыдаид, уæд. Шойгуйы хъæппæрисæй æрæвнæлдтой ног министрад саразынмæ æмæ фæстæдæр, уæрæсейаг коллегæты фæрцы, цыбыр рæстæгмæ штатон структурæ дæр бацæттæ кодтой, хъæугæ специалисттæ дæр райстой куыстмæ æмæ ма сæ материалон-техникон ифтонгадæй дæр баххæст кодтой. Квалификаци фæбæрзонддæр кæнынмæ та хуссарирыстойнаг кусджыты арвыстой Уæрæсейы ахуыргæнæн центртæм. Уæлвæткон уавæрты министрады кусджытæ 2008 азы æвæстиатæй æрæвнæлдтой сæ комкоммæ хæстæ æххæст кæнынмæ. Фæстæдæр уæрæсейаг коллегæтæ хорз аргъ скодтой министрады кусджыты цæттæдзинадæн æмæ арæхсдзинадæн, ома, ахæм цыбыр рæстæгмæ ахæм æнтыстджын архайд нырма никуы никæйы къухты бафтыд.
Абоны бон РХИ-йы Уæлвæткон уавæрты министрад нымад у дæсны, цæттæ дæлхайыл. Зынгхуыссынгæнæн æмæ ирвæзынгæнæн службæтæ, агурæн-ирвæзынгæнæн къорд бирæ хæттыты райстой хайад Уæрæсейы территорийыл сæрмагонд ахуырты æмæ-иу алыхатт дæр уыдысты хуыздæрты рæнхъыты.
Рагæй ма цæуы дзырд, цæмæй Хуссар Ирыстоны арæзт æрцæуа санитарон авиаци дæр. Бафыст æрцыдис бадзырд дæр, фæлæ егъау финансон фæрæзтæ кæй домы ацы проект, уый фæдыл йæ арæзтад нырма къуылымпы кæны.
Уæрæсейы коллегæты æххуысæй ма Хуссар Ирыстоны арæзт æрцыд паддзахадон резерв дæр. Уымæн йæ нысан у, уæлвæткон уавæрты рæстæджы адæмы бахизын фыдбылызтæй, сифтонг сæ кæнын элементарон цæрыны уавæртæй. Паддзахадон резервы фæрцы иу мин адæймаджы 10 боны æмгъуыдмæ ифтонг уыдзысты хæлцæй æмæ æнæмæнгхъæуæг дзаумæттæй.
Бирæ пълæнттæ ма ис Уæлвæткон уавæрты министрады хистæртæм. Æрæджы кусджыты мыздтæ фæфылдæр сты æмæ уый хорзæрдæм бандæвта иумæйагæй социалон уавæрыл. Фæлæ министрады кусджытæй бирæтæ сты пенсийы ацæуыны кары æмæ пенсион ифтонгады фæдыл Уæрæсеимæ нырма бадзырд фыст не ‘рцыд. Уымæ гæсгæ ацы фарст дæр ахсджиаг у æмæ йæ рæхджы хъæуы аскъуыддзаг кæнын.
ДЖИОТЫ Алыксандр
