31-æм марты йæ сæдæ азты сæрты акаст нæ республикæйы Национ музей. Уый у Хуссар Ирыстоны культурон царды ахсджиаг цау, уымæн æмæ музейæн национ царды ис йæхи сæрмагонд бынат æмæ егъау нысаниуæг. Царды ивындзинæдтимæ, рæстæджы цыдимæ, æхсæнад, æмбæстæгтæ кæмæй фæпайда кæнынц, уыцы мигæнæнтæ аззайынц рохуаты æмæ сæ нал фæархайынц, сæ бынатмæ фæзынынц ног æндæр дзаумæттæ æмæ мигæнæнтæ.
Цæмæй сæ фидæны фæлтæртæ зоной æмæ ивгъуыд историимæ хицæн бынаты зонгæ кæной, уый тыххæй дунейы алы бæстæты дæр бахъуыд музейтæ саразыны сæр. Хуссар Ирыстоны музей сырæзт 1923 азы 31-æм марты. Кæй зæгъын æй хъæуы, райдианы йæ куысты уавæртæ æмæ фадæттæ нæ уыдысты зæрдæйы фæндиаг. Фæлæ азтæ куыд цыдысты, афтæ хуыздæр кодтой йæ авналæнтæ. Музейы куыстæн иууыл сæйрагдæр сты йæ бирæ æмæ рагондæр экспонатты нымæц æмæ уыдон дæр рæстæджы цыдимæ хъæздыгдæр кодтой æмæ уый та тынгдæр цымыдис æвзæрын кодта не ‘мбæстæгтæм.
Нæ музейæн ис рагон истори. Советон Цæдисы рæстæджы цыдæриддæр цаутæ æрцыд нæ республикæйы, уыдон иууылдæр сæ бынат ссардтой Национ музейы. Хуссар Ирыстон уæззау фæндæгтыл рацыд æмæ уыдон æвзæрырдæм бандæвтой куыд не ‘мбæстæгтыл, афтæ музейы куыстыл дæр. Уæд фесæфт бирæ цымыдисон хæзнатæ æмæ уыдонæн баххæстгæнæн нал ис. Уыцы хъуыддаг сæ зæрдыл бадаргæйæ, музейы кусджытæ æмæ нæ республикæйы раздæры къухдариуæгад фæцырд сты, цæмæй гуырдзиæгты ныхмæлæуды рæстæджы музейы экспонаттæ æмæ Тъехты Баграты археологон æрмæг дæр æфснайд æрцыдаиккой Дзæуджыхъæуы музейы.
Зæгъæм, абон дæр музеймæ не ‘рбаздæхт ныр бирæ азты дæргъы кæуыл дзурæм, уыцы рагон иконæ «Оконайы триптих». Цхинвалы Бæстæзонæн музейы æвæрд æрцыдис 1925 азы. Давгæ та йæ акодтой 1991 азы январы мæйы æндæр экспонаттимæ æмæ 2001 азы разындис Женевæйы. Хъуамæ йæ ауæй кодтаиккой аукционы, фæлæ йыл фæстийæ фыст уыдис Цхинвалы музейы кæй у, уый æмæ полицæйæгтæ экспонат æрцахстой æмæ йæ сисын кодтой аукционæй. Уаз иконæ йæ бынатмæ раздахыны фарст кæддæриддæр нæ Хицауад æвæрынц Женевæйаг дискусситы раундты, фæлæ абон дæр нырма ис Гуырдзыстоны. Ис ахæм информаци, зæгъгæ, 2004 азы 26 майы Гуырдзыстоны Швейцарийы минæвар сæрмагондæй «Оконайы триптих» кæй радта М. Саакашвилийы къухтæм. Хуыцау зæгъæт, æмæ иконæ ацы аз фæстæмæ йæ бынат цы ссара Национ музейы.
Национ музейы ног бæстыхай сцæттæ ис 2015 азы æмæ Цæгат Ирыстонмæ кæй аластой, уыдон ам фæстæмæ сæ бынат ссардтой æмæ семæ зонгæ кæнынц адæм. Музей азæй-азмæ хъæздыгдæр кæны экспонаттæй. Ам арæх музейы кусджытæ ауадзынц культурон мадзæлттæ, тематикон лекцитæ бакæсынц скъоладзау æмæ студентон фæсивæдæн, ссарынц Ирыстоны зындгонд адæймæгты нæмттæ, равæрынц нывгæнджыты нывтæ, саразынц Музейы æхсæвы акци. Республикæйы уазджытæ кæддæриддæр сæ фæндаг бакæнынц музеймæ æмæ фæзонгæ кæнынц Ирыстоны истори, культурæ æмæ ирон адæмы цардуагимæ.
Национ музейы директор Зассеты Мераб нын куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ сæ юбилей бæрæг аххосæгтæм гæсгæ банысан кæндзысты фæстæдæр, майы мæйы. «Бæрæгбоны цытæн фæнд кæнæм чиныг-альбом рауадзын уæрæх фотоæрмæг æмæ информациимæ, сувениртæ æмæ буклеттæ. Фæхондзыстæм уазджытæ Уæрæсейы Федерацийæ, мадзал хъуамæ хорз бацæттæгонд уа, бæрзонд æмвæзадыл ацæуа», – банысан кодта музейы директор.
Музейы зынаргъ кусджытæ, газет «Хурзæрин»-ы редакци дæр уын арфæ кæны уæ сæдæ азы юбилейы цытæн. Нæ зæрдæ уын зæгъы фидар æнæниздзинад æмæ размæцыд уæ ахсджиаг куысты!
Цхуырбаты Лариса
