20-æм май ирон адæмы нырыккон историйы нымад цæуы иууыл трагикондæр бонтæй сæ иуыл. Растдæр ацы бон, 27 азы размæ, гуырдзиаг лæгсырдтæ, къутæрты бын æмбæхстæй, æнхъæлмæ кастысты хæстон горæтæй лидзæг сабыр лигъдæттæм. 12 сахат æмæ 5 минуты Зары фæндагыл нæ тугмондаг сыхæгтæ сухты цагъд ныккодтой 33 ирон сабыр цæрæг æмбæстаджы, уыдон уыдысты сылгоймæгтæ, сывæллæттæ æмæ хистæр кары адæймæгтæ.
Æрвылаз дæр Хуссар Ирыстоны дзыллæйад, нæ республикæйы къухдариуæгад, трагедийы амæттæгты хиуæттæ 20 майы ссæуынц Зары хъæды æрцæугæ трагедийы бынатмæ, цæмæй æрымысой, æппæт ирон дзыллæйыл цы æвирхъау трагеди æрцыд, уым фæмардуæвджыты рухс нæмттæ. Куыд æрвылаз, афтæ ацы аз дæр хуссарирыстойнаг æмбæстæгтæ, ведомствоты æмæ уагдæтты минæвæрттæ, скъолаты ахуыргæнинæгтæ, нæ республикæйы къухдариуæгад Президент Бибылты Анатолийы сæргълæудæй трагедийы бынаты, Хъынцъымгæнæг Мады цырты раз веноктæ æмæ дидинджытæ сæвæрдтой. Уый фæстæ фыдохы митинг байгом кодта нæ республикæйы Парламенты Национ политикæ, культурæ, ахуырад, зонад, дин æмæ дзыллон информацион фæрæзты фæдыл комитеты сæрдар Гæбæраты Юри.
Йæ ныхас Гæбæраты Юри райдыдта зынгæ ирон фыссæг Æлборты Хадзы-Умары рæнхъытæй: «Омæ чысыл куы дæ Ирыстон, уæд куыд стыр у дæ маст». О, гыццыл у Ирыстон æндæр бæстæтæм абаргæйæ. Чысыл у нæ зæхх, фæлæ йæ маст стыр у, æмæ уыцы гыццыл зæххы иу ныхы сæры йас гæппæл ахæм нæй, ирон лæджы туг кæм нæ ахъардта, ирон мады цæссыг кæм нæ баудæста, уый тыххæй у зынаргъ дæр Ирыстон» – загъта Гæбæраты Юри. Уый фæстæ ныхасы рацыд Президент Бибылты Анатоли.
– Ныр 27 азы бæрц ирон дзыллæйад Ирыстоны алы къуымтæй æрцæуынц, цæмæй сæ сæртæй ныллæг акувой ацы трагедийы амæттæгты цырты раз. Ирыстоны историйы бирæ ис æрцæугæ трагедитæ – Беслæны, Ереды, Цъинагары, Зары. Уый у нæ истори, истори кæцыйы мах хъуыды кæндзыстæм æнустæм æмæ нæ никуы ферох уыдзысты. Ацы трагедитæ хауынц Гуырдзыстоны историмæ дæр. Фæлæ Гуырдзыстонæн ацы историтæ сты худинаджы истори, адæймагады ныхмæ фыдракæнды истори, истори, кæцы абоны онг дæр Гуырдзыстонæн нæ дæтты уыцы политикон лæгдзинад, цæмæй хатыр ракурой Ирыстонæй. Гуырдзыстоны къухдариуæгад цæрæнбонты дæр ацы худинаджы историйæ никуы ссæрибар уыдзысты, цæрæнбонты сæ фæдыл æфтыд уыдзæн. Ирон адæм бирæ зындзинæдтæн сфæрæз-той. Уыдон равдыстой сæ хъæбатырдзинад, уыдон зонынц сæ сомбонмæ фæндаг. Абон ацы бынатæй мах радон хатт сидæм Гуырдзыстоны къухдариуæгадмæ, цæмæй ирон адæмы ныхмæ бакæнгæ фыдракæндтыл басæттой æмæ тыхæй кæй нал спайда кæндзысты, уыцы меморандумыл къухтæ æрфыссой æмæ банымайой Республикæ Хуссар Ирыстоны хæдбардзинад, уыимæ иумæ хъуамæ нымад æрцæуа нæ адæмы ныхмæ геноцид дæр. Мах æнустæм хъуыды кæндзыстæм æмæ ацы бынатмæ цæудзыстæм, цæмæй кад кæнæм æмæ мысæм Зары трагедийы амæттæгты рухс нæмттæ. Ноджыдæр мæсæллæйы ныхæстæ зæгъын, 27 азы размæ ацы бынаты цы æнæаххос бæлццæттæ фæмард, уыдон хиуæттæн, – дзырдта Республикæйы сæргълæууæг.
Уый фæстæ ардыгæй хъуыстысты трагедийы фæмардуæвджыты нæмттæ, нæ го-рæты гимнази «Альбион»- ы ахуыргæнинæгтæ рахастой трагедийы фæмардуæвджыты къамтæ, уыдонæй алкæй номыл дæр уæлдæфмæ уагъд æрцыдысты сау къоритæ, æмæ фехъусынчындæуыд иумиагнацион æмырæй алæуд. Фыдохы митинджы республикæйы Генералон прокурор Дзæгъиаты Уырызмæг фехъусын кодта, 1992 азы 20 майы цы уæззау фыдракæнд æрцыд, уый, зæгъгæ, «амарынæй» квалификаци æрцæуæт «геноцидмæ». «Геноцид у ахæм фыдракæнд, кæцыйæн нæй рæстæджы æмгъуыд, уымæ гæсгæ агуырд цæудзысты ацы трагедийы хайадисджытæ фæстаг адæйма-джы онг», – банысан кодта Дзæгъиаты Уырызмæг.
Хъынцъымгæнæг Мады цырты раз фæссивæды минæвæрттæ кастысты æмдзæвгæтæ.
ТАНДЕЛАТЫ Виленæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.