18-æм сентябры Культурæйы министр Зæгъойты Рада «Спутник. Хуссар Ирыстон»-ы пресс-центры йæ кусæгон балцы æмæ министрады куысты пълæнтты тыххæй радта пресс-конференци.
УФ-йы цæгаттаг столицæ – Санкт-Петербурджы X-æм æхсæнадæмон культурон форумы куысты архайдыл Зæгъойты Рада радзырдта:
«Ацы аз форумы хайад истой 80 бæстæйы минæвæрттæ. Æрмæст культурæйы министртæ дзы архайдтой 40 паддзахадæй фылдæр. Уымæ гæсгæ йæ ахадындзинад культурон царды куыд Уæрæсейæн, афтæ иннæ бæстæты хайадисджытæн дæр уыд стыр цау.
Юбилейон форумы сæйрагдæр цау уыдис Уæрæсейы Федерацийы президент Владимир Путины раныхас пленарон рабадты. Владимир Путин банысан кодта УФ-йы культурæйы райрæзты сæйрагдæр приоритеттæ æмæ æргъадтæ. Уыдоныл кæй æнцой кæны Уæрæсейы культурæ æмæ дарддæр дæр ацы фæндагыл кæй хъуамæ цæуа, уый. Ацы культурон æргъадтæ æмæ традицитæн цы бæстæтæ аргъ кæнынц, æппæт уыдонмæ Путин æрсидт, цæмæй æрцæуой иудзинадмæ. Куыд Уæрæсе, афтæ мах дæр стыр аргъ кæнæм, нæ фыдæлтæй нын цы диссаджы культурæ, традицион æргъадтæ баззад, уыдонæн æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, махæн уый у тынг æввахс, нæ фæндæгтæ уымæ гæсгæ сты иумæ.
Дыккаг бон УФ-йы культурæйы министр Ольга Любимова фембæлд фæсарæйнаг делегациты сæргълæуджытимæ, уыдоны ‘хсæн уыдис хуссарирыстойнаг делегаци дæр. Мемæ ма форумы хайад райстой нæ паддзахадон ансамбль «Симд»-ы директор æмæ аивадон разамонæг. Уыцы фембæлды бакастæн доклад ахæм темæйыл: «Перспективы международного культурного сотрудничества». Хуссар Ирыстон Уæрæсейы Федерациимæ культурæйы къабазы æмгуыстад кæнынмæ цæттæ кæй у, уый æз радон хатт фидарæй банысан кодтон, афтæ ма æппæт адæмы зæрдыл æрлæууын кодтон, мах Уæрæсеимæ 15 азæй фылдæры бæрц кæй æмгуыстад кæнæм, уый. 2010-æм азы официалонæй Уæрæсейы Федерацийы Культурæйы министрадимæ æмгуыстады фæдыл Сразыдзинад уæд бафыстам», – загъта министр.
Уый ма банысан кодта, зæгъгæ, фæстаг цалдæр азы культу-рæйы къабазы куыст бирæ кæй фæактивондæр æмæ йын ис размæцыд. Уый та уымæн афтæ у, æмæ нын кæй æххуыс кæны Стыр Уæрæсе. Нæ бæстæты ‘хсæн æнтыстджынæй реализацигонд цæуынц проекттæ дыууæфарсон культурон мадзæлтты фæлгæтты æмæ проект «Большие гастроли»-йы руаджы.
«Не сфæлдыстадон коллективтæ хайад исынц бирæ фестивальты. Нæ театр цалдæр азы дæргъы у «Большие гастроли»-йы хайадисæг. Паддзахадон ансамбль «Симд» та ацы азæй ссис æппæтуæрæсейаг проект «Мы -Россия»-йы хайадисæг. Сывæллæтты коллективтæ дæр æдзухдæр вæййынц алыгъуызон мадзæлтты. Ивгъуыд аз Дунеон культурон форумы фæлгæтты Ольга Любимоваимæ нæ къухтæ бафыстам 2024-2026 азтæн æмгуыстады программæйыл æмæ нын æнтысы бирæ цымыдисон проекттæ реализаци кæнын. Уæрæсейы Культурæйы министр дæр радон хатт фидарæй банысан кодта, нæ дарддæры æмгуыстадмæ цæттæ кæй сты, уый», – зæгъы министр.
Журналистты цымыдис кодта ансамбль «Симд»ы куыст æмæ архайд, цавæр ивындзинæдтæ сæм уыдзæн, зæгъгæ. Зæгъойты Рада фыццаджыдæр банысан кодта ансамблы активондзинад куыд ивгъуыд аз, афтæ ацы аз дæр. «Ансамбль «Симд» Мæскуыйы аивадуарзджытæн уалдзæджы райдианы Петр Чайковскийы номыл концертон залы радта диссаджы солон концерт. Проект «Мы – Россия»-йы фæлгæтты та сæрды уыдысты гастролон балцы Цæгат Кавказы республикæты. Ансамбль концерттæ радта Дагъыстаны республикæйы æртæ горæты, уый фæстæ концертон программæимæ абалц кодтой Грознæмæ æмæ Ессентукимæ.
Сентябры кæрæтты нæ пъланы уыдис Хуссар Ирыстоны культурæйы бонтæ Хъырымы банысан кæнын, фæлæ, стыр хъыгагæн, Хуссар Ирыстоны кафты аивадыл æрцыд стыр зиан – нæ ансамблы хуыздæр артист Быценты Инал фæзиан…. Æмæ ныр коллективæн тынг зын у, иуæй Инал кæй фæхъуыд се ‘хсæнæй, иннæмæй та репертуары фылдæр номырты кафыд æмæ æнцон нæу уый баивын. Хатыр ракуырдтам нæ хъырымаг коллегæтæй æмæ концерт ахастам иннæ азы уалдзæгмæ», – банысан кодта Зæгъойты Рада.
Ирыстон Уæрæсемæ куы æрбаиу, ууыл 250 азы сæххæсты боны цытæн æмæ Цæгат Ирыстоны автономийы 100 азы юбилейы фæдыл, стæй Хетæгкаты Къостайыл 165 азы кæй æххæст кæны, уыцы æртæ стыр бæрæгбон банысан кæныны фæлгæтты октябры мæйы ацæудзысты Ирыстоны бонтæ Мæскуыйы. Министр фехъусын кодта 15-æм октябры стыр бæрæгбонон концерт уыдзæн «Стыр» театры сценæйыл æмæ уым фыццаг хатт хайад райсдзысты ансамбль «Симд»-ы коллектив дæр. Зæгъойты Рада радзырдта Аивæдты скъолайы арæзтады тыххæй, йæ аразджытæ баныфсæвæрдтой, фидæнмæ 26-æм августы йæ байгом кæнын кæй фæнд кæнынц.
Культурæйы министр ма æрдзырдта театры куысты тыххæй, цавæр фестивальтæм сæхи цæттæ кæнынц æмæ, фыццаджыдæр та, ацы аз 12 ног артисты æнæмæнг кæй хъуамæ райсой куыстмæ, уый тыххæй. «Рæхджы нæ театр спектакль «Борис Годунов»-ы фестивалы равдисдзысты. Спектакль цæуы мадæлон æвзагыл, фæлæ йæ фестивалы адæмы рæгъмæ та рахæсдзыстæм уырыссаг æвзагыл», – банысан кодта Зæгъойты чызг. Уый ма фехъусын кодта, зæгъгæ, театр хъуамæ Александр Пушкины юбилейы цытæн сæвæра сывæллæттæн аргъау. Спектаклы æвæрæг-режиссер у театры аивадон разамонæг Дзуццаты Тамерлан. Министр ма банысан кодта, зæгъгæ, спектакль «Тиль» 80 проценты у цæттæ æмæ йын премьерæ хъуамæ уа ноябры.
Пресс-конференцийы министрмæ журналисттæ радтой æндæр ахсджиаг фарстатæ, уыдоны нымæцы – кадрты фарсты тыххæй дæр. Зæгъойты Рада журналистты æппæт фарстатæн бæстон дзуаппытæ скодта.
КОЦТЫ Еленæ
