Уӕрӕсейы ӕддагон развæдсгæрсты службӕ, оперативон информацийӕн анализ саразгӕйӕ, ӕрцыд ахӕм хатдзӕгмӕ, зӕгъгӕ, АИШ тынг ӕвзӕр ахаст дарынц Гуырдзыстоны разамынадмӕ, разы не сты сӕ мидӕггагон ӕмӕ ӕддагон политикӕимӕ ӕмӕ сӕ 26 октябры парламентон ӕвзӕрстыты рӕстӕджы фӕнды паддзахадон фӕфӕлдӕхт саразын. Политологты хъуыдымӕ гӕсгӕ Иванишвилийы командӕйӕн ис ӕрмӕстдӕр дыууӕ фӕндаджы – фӕстӕмӕ АИШ-ы дæлбар балӕууын, кӕнӕ дарддӕр йӕ ахастытӕ Уӕрӕсеимӕ ӕнгомдӕр кӕнын. Зӕгъӕн ис, ӕмӕ сӕ паддзахады хъысмӕт баст у сӕ саразгӕ къахдзӕфӕй.

«Хуызджын» революци ацаразынмӕ АИШ-ӕй фӕлтӕрддӕр бӕстӕ нӕй. Ӕмӕ сын Гуырдзыстоны та бынтон ӕнцонтӕй рауайдзӕнис, ныры онг дӕр ам сӕ къухты цалдӕр хатты ӕнцонтӕй бафтыд паддзахадон фӕфӕлдӕхтытӕ саразын. Паддзахадон фӕфӕлдӕхты та сӕйраг ролы хъазыдысты ныгуылӕйнаг ӕнӕхицауадон организацитӕ.

Гуырдзыстоны ныридӕгӕн дӕр ис тынг бирӕ ахæм организацитæ. Се сконды ис бирӕнымӕц бынӕттон цӕрджытӕ – хицауады кусджытӕ, бизнесментӕ, фӕсивӕды минӕвӕрттӕ. Уыдон 30 азы дӕргъы тынг ӕндавынц Гуырдзыстоны политикон курсыл. АИШ бирӕ азты дӕргъы Гуырдзыстонӕй аразы, демократон стандарттӕн дзуапп чи дӕтта, ахӕм паддзахад, фӕлӕ сӕм ӕцӕгӕй та никуыдӕр стабилондзинад уыд, нӕдӕр сӕ цӕрджыты фӕрныгад фӕхуыздӕр.

Куыд сӕм фӕзындысты бирӕнымӕц æнæхицауадон организацитæ?

1990 азы Гуырдзыстоны сӕргъ Гамсахурдиа куы слӕууыд, уӕд расидтысты, ома стӕм унитарон паддзахад. Фӕлӕ семӕ не сразы сты Хуссар Ирыстон ӕмӕ Абхаз, кӕцыты нӕ фӕндыд фашистон паддзахады сконды цӕрын. Фӕндыд сӕ Гуырдзыстоны скондӕй рахизын ӕмӕ Уӕрӕсеимӕ сӕ хъысмӕт баиу кӕнын. Уый фӕстиуӕгӕн райдыдта хаос – Гуырдзыстоны мидӕггагон районтӕй сырдтой ирӕтты ӕмӕ абхазӕгты, райдыдта мидӕггагон хӕст, алыгъуызон фыдгӕнджытӕ хуымӕтӕг адӕмы цард зындон фестын кодтой. Ӕппӕтдунеон барады принциптӕм гӕсгӕ Иугонд Нациты Организаци Гамсахурдиайы рӕстӕджы Гуырдзыстоны нырма паддзахадыл нӕ нымадта ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ ницы мадзӕлттӕ иста конфликтон уавӕр ӕрсабыр кӕнынӕн. Ӕрмӕстдӕр Уӕрӕсе архайдта тугкалд ма ӕруадзыныл, фӕлӕ уыдонӕн дӕр сӕхи сӕр уынгӕджы уыд сӕ мидӕггагон хабӕрттӕй.

1992 азы Гуырдзыстоны сарӕзтой паддзахадон фӕфӕлдӕхт ӕмӕ ног хицауады сӕргъ слӕууыд зынгӕ советон политик Эдуард Шеварднадзе. Йӕ рӕстӕджы райстой ног Конституци, кӕцымӕ гӕсгӕ Гуырдзыстон ссис парламентон пад-дзахад. Шеварднадзе дунейы политикон системӕйы зындгонд уыд ӕмӕ йӕ авто-ритетӕй спайда кӕнгӕйӕ, ИНО-йӕн банымайын кодта Гуырдзыстоны паддзахады. Уӕдӕй фӕстӕмӕ АИШ Гуырдзыстонӕн ӕппынӕдзух хицӕн кӕны, алыгъуызон грантты, гуманитарон ӕххуысты ӕмӕ кредитты хуызы финансон фӕрӕзтӕ, ома сӕ экономикон реформӕтӕн ӕмӕ социалон объектты арӕзтадӕн. Фӕлӕ йӕ алчидӕр зоны, уыцы финанстӕ цӕуыл хардз цыдысты, уый.

Цӕмӕй Гуырдзыстонӕн рахицӕнгонд финансон фӕрӕзтӕ АИШ хуыздӕр контроль кӕна ӕмӕ сӕ «нысанмӕздӕхтӕй» пайда кӕной, уый тыххӕй кӕнын райдыдтой алыгъуызон ӕнӕхицауадон организацитӕ. Нӕмттӕ та сын ӕвӕрдтой ахӕмтӕ, цӕмӕй сӕм зӕрдӕ мацӕмӕй фехсайа. Зӕгъӕм, «Гуырдзыстоны ӕрыгон юристты ассоциаци», «Фидауынкӕнынад ӕмӕ конфликтты иртасӕн центр», «Сабырад, демократи ӕмӕ размӕцыды кавказаг институт» ӕмӕ афтӕ дарддӕр.

Сæ кусджыты сӕ куратортӕ алы сферӕты размӕ кодтой, нысан сӕ кодтой бӕрнон бынӕттӕм, спецслужбӕты куыстуӕттӕм, депутаттӕй. Цыбыр рӕстӕгмӕ Гуырдзыстоны разамынады сконды фылдӕр хай уыдысты ацы организацитӕй рацӕугӕ гоймӕгтӕ. Ахӕм уавӕрты АИШ контроль кӕнын райдыдта паддзахады ӕппӕт мидӕггагон процесстӕ, ӕддагон политикӕйы та хӕссын кодтой сӕ уынаффӕтӕ. Райдианы уыйбӕрц тых нӕ уыд уыдонæн, не ‘ндӕвтой Гуырдзыстоны стратегион уынаффӕтыл – Шеварднадзе хӕдбар политикӕ уагъта. 1994 азы Гуырдзыстон бахызт ОДКБ-йы скондмӕ, Уӕрӕсеимӕ ӕнгом кодтой сӕ экономикон ахастытӕ. Фӕлӕ йыл фӕстагмӕ тых кӕнын райдыдтой æнæхицауадон организацитæ. 1999 азы йӕ сразы кодтой ОДКБ-йы скондӕй рахизыныл, стӕй та йын ракӕнын кодтой уӕрӕсейаг ӕфсӕддон базӕтӕ. Уыцы аз ма Гуырдзыстон бахызт НАТО-йы программӕ «Партнерство ради мира»-мӕ. Гуырдзиаг æнæхицауадон организациты нымӕц уӕдмӕ ахызт 4 минӕй.

2000 азты Уӕрӕсейы позицитӕ нырма тыхджын уыдысты Гуырдзыстоны, стӕй Шеварднадзейы дӕр АИШ-ы адӕймаг схонӕн нӕ уыд. Йӕ уынаффӕтыл ӕрмӕст тынг ӕндӕвтой ныгуылӕн спецслужбӕтӕ æнæхицауадон организациты руаджы,  фӕлӕ-иу уӕддӕр масштабон экономикон проекттӕ Уӕрӕсеимӕ сӕх-хӕст кодтой. Зӕгъӕм, 2003 азы «Газпром»-ы корпораци бафыста стратегион бадзырд Гуырдзыстонимӕ, кӕцыйы фӕстиуӕгӕн Гуырдзыстон ӕрдзон газ иста асламӕй. Уӕрӕсе ма сын баххуыс кодта сӕ газы æмæ транспортон системӕтӕ ногтӕй баивынӕй ӕмӕ уый фӕстӕ сӕ транзитон потенциал бӕрӕг фӕбӕрзонддӕр. Уыцы аз ма «Уӕрӕсейы иугонд энергетикон системӕтӕ» («ЕЭС России») балхӕдтой Гуырдзыстоны электродихгӕнӕн системӕтӕ, кӕцытӕ уӕды онг уыдысты америкӕйаг корпорацийы къухты ӕмӕ сын сӕ Шеварднадзе байста. Ацы бадзырдӕй америкӕйӕгтӕ стыр финансон зиӕнттӕ баййӕфтой, смӕсты сты Шеварднадземӕ ӕмӕ Гуырдзыстонӕн финансон ӕххуыс ӕрӕхгӕдтой. Сӕ НПО-тӕн та хӕслӕвӕрд радтой, цӕмӕй цыбыр рӕстӕгмӕ «хуызджын» революци саразой ӕмӕ ног «коммӕгӕс» хицауад сӕвӕрой. Куыд зонӕм, афтӕмӕй уыцы аз ноябры мӕйы паддзахадон фӕфӕлдӕхты фӕстиуӕгӕн Гуырдзыстоны сӕргъ слӕууыд Михаил Саакашвили.

Саакашвили дӕр у æнæхицауадон организацийӕ рацӕугӕ – «Хӕдбар Гуырдзыстоны институт», зӕгъгӕ. Ацы организаци хауы Джордж Соросы бизнес-структурӕмӕ. Саакашвилийы ӕрлӕудимӕ Гуырдзыстоны разамынады бӕрнон бынӕтты фылдӕр хаймӕ нысан ӕрцыдысты НПО-йы кусджытӕ, ома фӕсарӕйнаг шпионтӕ, гуырдзиаг уӕйгӕнджытӕ. Ныр АИШ-ы ничиуал хъыгдардта сӕ «демократи» Гуырдзыстоны апарахат кӕнынӕн. 2005 азы Гуырдзыстоны райстой ног национ ӕдасдзинады концепци, кӕцымӕ гӕсгӕ сын приоритетон систы АИШ ӕмӕ Евроцӕдисимӕ интеграцион бастдзинӕдтӕ сфидар кӕнын. Уыцы аз ма дзы райдыдта кусын НАТО ӕмӕ Евроцӕдисы информацион центр дӕр.

2012 азы парламентон ӕвзӕрстыты фӕуӕлахиз Бидзина Иванишвилийы демократон парти «Грузинская мечта». Ивд ӕрцыдысты сӕ Хицауад ног политиктӕй. Фӕлӕ сӕм лӕмбынӕг куы ӕркӕсӕм, уӕд уыцы ног чиновниктӕ дӕр раздӕр иууылдӕр уыдысты НПО-йы кусджытӕ. Ома, дзы глобалонӕй бынтондӕр ницы фӕивта.

Абоны бон гуырдзиаг оппозицион тыхтӕ Иванишвилийы барӕй хонынц Уӕрӕсейы адӕймаг, цӕмӕй йӕ адӕмы цӕсты бафтауой. Гуырдзыстоны ныры разамынад бахаудтой «къӕпхӕны» дунейы сӕвзӕргӕ политикон уавӕрты фӕстиуӕгӕн. Кӕд ӕмӕ АИШ-ы сӕвӕргӕ уыдысты, уӕддӕр сӕ фӕндыл нал сразы сты ӕмӕ ныр сӕ азарӕй судзынц. Уымӕн ӕмӕ Украинӕйӕн ӕргомӕй куы райдыдтаиккой ӕххуыс кӕнын ӕмӕ ма дыккаг фронт куы бакодтаиккой Уӕрӕсейы ныхмӕ, уӕд Иванишвилийы командӕйӕн йе сӕфт ӕрцыдаид. Фӕсырдтаик-кой сӕ Гуырдзыстонӕй, кӕд ма сын удӕгасӕй аирвӕзын бантыстаид, уӕд.

Иннӕрдыгӕй та сӕ кураторты фӕндыл кӕй не сразы, уый тыххӕй сӕ нал хъӕуынц ӕмӕ сӕ ӕнӕмӕнг фӕнды сӕ баивын. Ахӕм уавӕрты сӕ скуынӕгӕй аирвӕзын кӕниккой ӕрмӕстдӕр хуымӕтӕг адӕм, кӕд сыл се ‘ууӕнк бафтауой, уӕд. Иноагентты закъон дӕр уымӕн райстой. Сӕхӕдӕг дӕр уыцы организациты куыстой ӕмӕ йӕ тынг хорз зонынц, цахӕм тых сын ис, уый. Уымӕ гӕсгӕ сӕ фӕнды ног закъоны фӕрцы уыдоны ӕндӕвдад фӕкъаддӕр кӕнын ӕхсӕнадыл. Иванишвили йӕхӕдӕг комкоммӕ рацыд ныгуылӕн бӕстӕты ныхмӕ, уымӕн ӕмӕ йын ӕндӕр гӕнӕн нал ис. «2004 азӕй 2014 азмӕ Гуырдзыстоны сӕргъ лӕууыдысты ахӕмтӕ, кӕцыты адӕм нӕ равзӕрстой, фӕлӕ сӕ снысан кодтой фӕсарӕнтӕй. Схонӕн сӕ ис революцион комитет кӕнӕ фӕсарӕйнаг агентурӕ», – зӕгъы Иванишвили.

АИШ милуангай доллартӕ нал хицӕн кӕны Гуырдзыстоны разамынадӕн, персоналон санкцитӕ райстой сӕдӕгай гуырдзиаг ӕмбӕстӕгтӕн, алыварсонӕй сын сæ фӕндӕгтӕ ӕхгӕнынц дунейы поли-тикон ӕмӕ экономикон тыгъдады. Ахӕм уавӕрты Гуырдзыстоны разамынад йе ‘ргом аздӕхта Китаймӕ, кӕцы сын ныфс бавӕрдта егъау кредитон фӕрӕзтӕй ӕмӕ масштабон индустриалон проекттӕй. Ӕрӕджы ӕрӕвнӕлдтой порт Анак-лияйы арӕзтадмӕ, кӕцыйы аргъ ахиздзӕн 600 милуан долларӕй.

Кӕд ӕмӕ парламентон ӕвзӕрстыты фӕстӕ ныры хицауад фӕстӕмӕ баззайой, уӕд Гуырдзыстоны ӕддагон политикон курс ӕнӕмӕнг фӕивдзӕн хурыс-кӕсӕны ‘рдӕм. Йӕ ахастытӕ ӕнӕмӕнг фенгомдӕр уыдзысты ӕрмӕст Китайимӕ нӕ, фӕлӕ Уӕрӕсеимӕ дӕр. Ӕмӕ уымӕй та тынг тӕрсынц ныгуылӕн. Егъау финансон фӕрӕзтӕ дӕр уымӕн дӕттынц оппозицийӕн революци саразынӕн. Гуырдзыстон ныгуылӕны къухтӕй куы аирвӕза, уӕд сын уыцы хъуыддаг сӕ стратегион интерестӕн стыр зиан ӕрхӕсдзӕн.

ДЖИОТЫ Алыксандр

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.