АИВАДЫ ДУНЕМÆ – ÆНÆАРГЪÆЙ

2021 азы Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путины инициативæмæ гæсгæ Уæрæсейы Культурæйы министрад «Почта Банк»-имæ иумæ бацæттæ кодтой æппæтуæрæсейаг националон проект «Пушкины картæ», кæцыйæн ис хъомыладон нысаниуæг æмæ у стыр æххуыс фæсивæдæн, цæмæй алы аз дæр уæлдæрбанысангонд картæйы руаджы цæуой культурон мадзæлттæм. Ацы проект у стыр хорз хъуыддаг. Йæ сæйраг нысаниуæг у, цæмæй маркетингы нырыккон инструментты руаджы популяризацигонд цæуой аивад æмæ культурæ. Бæрæг у æппæт дæр арæзт кæй цæуы паддзахады ‘рдыгæй, цæмæйдæриддæр культурон объекттæм æнцонтæй бацæуæн уа æмæ адæмæн суой æрвылбонон. Экспертты нымадмæ гæсгæ ацы программæйæн уыдзæнис хорз фæстиуджытæ, æрыгон фæсивæд цымыдис кæндзæн культурæмæ æмæ дарддæр кæндзысты националон традицитæ. Проекты ныридæгæн хайад исынц Уæрæсейы Федерацийы 1300 культурон уагдоны, кæцытæ «Пушкины картæ»-йы программæйæн бацæттæ кодтой авд минæй фылдæр мадзæлттæ. 14-22 азы кæуыл цæуы, уыцы фæсивæд хуыздæр зонгæ кæндзысты Уæрæсейы Федерацийы культурæимæ, ома, ныр сын фадат уыдзæнис паддзахады хардзæй культурон уагдæттæм арæхдæр цæуынæн. Фæсивæдæн ацы картæйы руаджы æрмæстдæр сæ бон у бацæуын музейтæм, театртæм, равдыстытæм, концерттæм, фестивальтæ æмæ библиотекæтæм. «Пушкины картæ»-мæ паддзахад ахынцы æхцайы фæрæзтæ. Фыццаг аз картæйы æвæрд цыдис æртæ мин сомы бæрц, ацы аз æй фæфылдæр кодтой æмæ у фондз мин сомы бæрц. Зæгъæм, афæдзы дæргъы картæйæ куы нæ спайда кæнай, уæд автоматон æгъдауæй æхцаты сфыссынц. Паддзахады уынаффæмæ гæсгæ азæй-азмæ фылдæр кæндзысты æхцайы фæрæзтæ, цæмæй фæсивæд рæзой æмæ хъомыл кæной культурон æгъдауæй æмæ чысыл иппæрд уой интернетæй дæр. Ацы проект тынг фæцыдис адæмы зæрдæмæ æмæ йæ тынг æхсызгонæй райстой. Ныр фæсивæд активонæй пайда кæнынц сæ «Пушкины картæтæй». Уымæй дарддæр ма банысан кæнын хъæуы уый дæр æмæ, зæгъæм, Мæскуыйы театрмæ спектаклы премьерæмæ, кæнæ улæфтыты рæстæ-джы билеты аргъ астæуккаг нымадæй у дæс мин сомы бæрц. Ахæм аргъæй, кусгæ чи кæны, уыцы хистæр кары адæмæй дæр бирæтæн уыцы фадат нæ вæййы æмæ билет нæ балхæны. Фæлæ «Пушкины картæ» кæмæ ис, уый сæрибарæй бацæудзæнис премьерæмæ дæр. Ныртæккæ проекты аудитори у дардыл, æгас Уæрæсейы дзы пайда кæнынц æртындæс милуан адæймаджы. «Пушкины картæ» йæ уымæн схуыдтой æмæ зындгон поэтæн йæ ном у дардыл хъуыстгонд, йе сфæлдыстадимæ зонгæ чи нæу, уый дæр ын кæй зоны йæ ном æмæ нымад цæуы, куыд бæстæйы культурон бренд, афтæ. Картæйы райсæн ис «Почта Банк»-ы, «пластикы» хуызы æмæ виртуалон форматы онлайнæй, кæцы кусы бæстæйы æппæт территорийыл дæр. Картæйыл ис поэт Александр Пушкины портрет, афтæ ма дзы бафæрсæн ис слогантæ дæр, куыд, зæгъæм, «веди себя в музей» æмæ «веди себя культурно». Иудзырдæй, йæ дизайн у ори-гиналон.

Æппæтуæрæсейаг националон проект «Пушкины картæ» популярон æмæ æнтыстджын кæй у, уымæ гæсгæ та Ставрополы ныридæгæн куыст цæуы ног специалон программæйыл фæсивæдæн, кæцыйы фæнд кæнынц схонын «Лермонтовы картæ». Ног программæйы автор та у Ставрополы губернатор В. Владимиров. Уый фæндон бахаста, цæмæй «Лермонтовы картæ»-йы руаджы Уæрæсейы скъолайон æмæ студентон фæсивæдæн фадат уа ацы регионы фенддаг бынæттимæ хуыздæр базонгæ кæнынæн,  æмæ сæм ноджы хуыздæр райтынг уа туризм. Губернатор бахæс кодта æмбæлон министрадæн, цæмæй программæйыл бæстонæй бакусой 1-æм августмæ æмæ Уæрæсейы Федерацийы студенттæ уæдæй фæстæмæ райдайой Кавминводы курортты улæфын. Программæтæ сты цымыдисон, хорз уаид æмæ æнгæс программæйыл куы бакусиккой нæ хицауад дæр. Цæмæннæ ис гæнæн æмæ дыууæ Ирыстоны дæр иумæ бацархайой уæлдæрбанысангонд программæтæ сæ дыууæ дæр кæм разыной, ахæм ног программæ саразыныл, кæцыйы руаджы, куыд нæ фæсивæд, афтæ УФ-йы фæсивæд дæр зонгæ кæниккой ирон культурæ æмæ традицитимæ. Уый тыххæй нæм, цæгаты дæр æмæ хуссары дæр, разындзæнис фаг культурон уагдæттæ æмæ фенддаг бынæттæ, цæмæй ноджы хуыздæр базонæм, нæ рагфыдæлтæ нын цы культурон бынтæ ныууагътой, уыдон æмæ уымæй популяризацигонд цæуа ирон культурæ дæр. Хетæгкаты Къостайы ном дæр дардыл хъуыст у, стыр кад æмæ йын аргъ кæнынц Ирыстоны дзыллæйад. Хорз уаид, æмæ мах та нæ бакуыстгонд программæ куы рахониккам «Къостайы картæ», ахæм слоганимæ: «Цæйут, æфсымæртау радтæм нæ къухтæ», кæнæ «Весь мир – мой храм…» æмæ æндæр рæнхъытæй. Ацы къахдзæф ахъаз фæуаид Ирыстонмæ туристты æрбахоныны хъуыддагæн. Фæсивæд Къостайы æнæмæлгæ уацмыс «Фатимæ»-мæ гæсгæ спектакль кæнæ кинонывмæ куы бакæсой картæйы руаджы, уæд хуыздæр базониккой, бацымыдис кæниккой Къостайы цард æмæ сфæлдыстадмæ. Гениалон поэты цард æмæ сфæлдыстадыл режиссер Роман Габрия цы спектакль сæвæрдта, уый дæр ахъаз фæуаит фæсивæдæн. Зæгъгæ-ма программæйы фæлгæтты организацигонд æрцыдысты Нармæ экскурситæ, уæд фæсивæд сатæг уæлдæфмæ стыр æхцондзинад райсиккой алæмæттаг хæххон пейзажтæм кæсгæйæ дæр. Мæ фæндон куы уаид, уæд ма программæмæ бахæссин Ростовы областы кæцыдæр музейты, кæцыты æвæрд сты скифаг сыгъзæринтæ, афтæ ма нæ рагфыдæлты цардуагон хъæздыг æрмæг. Хорз уаид Танаисмæ дæр экскурситы цæуын, уымæн æмæ уым дæр ис нæ рагфыдæлты историон цыртдзæвæнтæ. Чи зоны ацы проект куыд фæахъаз уа фæсивæды культурон хъомылад æмæ рæзтæн.

ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ