«Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы æмахастытæ: историон мысынад æмæ глобализацийы фæсидтытæ», ахæм темæйыл æрæджы паддзахадон университеты уагъд æрцыд тымбыл фынг. Сорганизаци йæ кодтой Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны Паддзахадон университет æмæ Цæгат Кавказы Федералон университет. Мадзал уагъд цыд, Хуссар Ирыстоны паддзахадон хæдбардзинад Уæрæсейы Федераци куы банымадта, ууыл 16 азы сæххæсты цытæн.
Хайад дзы райстой Хуссар Ирыстоны æмæ Уæрæсейы зонадон архайджытæ, бæстæйы разамынады бæрнон кусджытæ.
Бæстæйы разамонæг Гаглойты Аланы арфæйы ныхæстимæ мадзалы хайадисджыты базонгæ кодта Президенты Паддзахадон уынаффæгæнæг Коцты Константин. Арфæйы дзырдæуы, зæгъгæ, тымбыл фынг бæстæйы хæдбардзинад банымайыны боны тыххæй уагъд кæй цæуы, уый нысаниуæгджын у. Уымæн æмæ нæ республикæйы историйы уый ссис ахсджиаг бон æмæ у историон рæстдзинад сæндидзын кæныны акт.
«Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы æхсæн ис æууæнкджын ахастытæ, кæцытæ дзуапп дæттынц дыууæ бæстæйы интерестæн, æхсæнадæмон æмæ регионалон æдасдзинад æмæ стабилондзинад уæвыны хæстæн.
Дунейы ныртæккæйы æндыгъд уавæрты ахсджиаг у, цæмæй хъахъхъæнæм нæ иумиаг историон мысынад æмæ тырнæм ныры фæсидтытæн дзуапп кæнынмæ. Ныфс мæ ис, мадзал ахъазгæнæг кæй уыдзæн ацы ахсджиаг хъуыддагыл ахъуыды кæнынæн», – дзырдæуыд бæстæйы разамонæджы арфæйы.
Мадзалы хайадисджыты номыл Хуссар Ирыстоны УФ-йы Æххæстбарджын минæвар Марат Кулахметовы арфæйы ныхæстæ бакаст минæварады уынаффæгæнæг Александр Журов.
Сæрмагондæй арфæйы дзырдæуы, зæгъгæ, 16 азы дæргъы Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы ‘хсæн сырæзт æхсæнпаддзахадон æмахастыты бæрзонд формат. Дыууæ бæстæйы ‘хсæн цы бадзырдтытыл къухтæ фыст æрцыд, уыдон фидар бындур æрæвæрдтой Хуссар Ирыстоны зæххыл сабырад æмæ æдасдзинадæн. Архайынц, цæмæй нæ иумиаг знæгты ‘рдыгæй ног агрессивон архæйдтытæ мауал æруагъдæуа. Хуссар Ирыстоны цæрджытæ ныфсджынæй кæсынц ирд æмæ рухс фидæнмæ.
Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Джиоты Æхсар йæ раныхасы банысан кодта, зæгъгæ, паддзахадон университет лæмбынæг йæ хъус дары политикон нысаниуæгджын цаутæм. Æппынæдзух цы дуне ивы, уым Хуссар Ирыстонæн ахсджиаг у, цæмæй йын Уæрæсейы хуызæн цæдисон уа. Уымæн æмæ уый у республикæйы æдасдзинад æмæ сабырады гарант.
«Ныртæккæ Уæрæсе æмбæлы коллективон Ныгуылæны агрессийыл, уый фæтыхджындæр сæрмагонд æфсæддон операцийы райдианæй фæстæмæ. Ахæм уавæрты махæн ахсджиаг у стабилондзинад хъахъхъæнын. Æмæ уый гæнæн ис æрмæстдæр ныфсджын æдасдзинады гарант – Уæрæсейы руаджы.
Стыр аргъ кæнæм Уæрæсейы къухдариуæгады хъусдард æмæ фарсхæцынадæн, сæрмагондæй Владимир Путинæн. Уымæн æмæ уæвæг æхсæнпаддзахадон бастдзинæдтæ æххæссынц æппæт фадгуытыл, сты нæ бæстæты ‘хсæн кæрæдзийæн аргъ кæнын æмæ хæлардзинады ирд æвдисæнтæ», – дзырдта министр.
Паддзахадон университеты ректор Тедеты Вадим куыд дзырдта, уымæ гæсгæ уæлдæр ахуыргæнæндон бирæ уæрæсейаг æнгæс уагдæттимæ æмгуыстад кæны, фæлæ Цæгаткавказаг федералон университет у фыццаг, кæцыимæ организаци æмæ уагъд цæуынц бирæ мадзæлттæ.
Цæгат Кавказы федералон университеты ректор Дмитри Беспаловы ныхæстæм гæсгæ, бæстæты ‘хсæн ахастыты рæзтæн рагон бындур ис. Банысан кодта Уæрæсейы университетон æмæхсæнады хайбавæрд Хуссар Ирыстоны ахуырад æмæ зонадмæ. Егъау куыст æххæст æрцыд ахуырады фадыджы, нормативон-барадон базæйыл бакусын, реализаци цæудзысты программæтæ, кæцытæ здæхт сты алыгъуызон специалистты квалификаци фæбæрзонддæр кæнынмæ. Уыцы куыст дарддæр цæудзæн.
Хуссар Ирыстоны Паддзахадон университет æмæ Цæгат Кавказы федералон университет æмгуыстады фæдыл сæ къухтæ бафыстой цалдæр бадзырдыл æмæ дарддæр дæр уагъд цæудзæн уæлдæр ахуыргæнæндæтты ‘хсæн æмархайд.
Бæстæйы раздæры Президент æмæ раздæры институты ректор Цыбырты Людвиг дæр ахсджиаг æмæ хъæуæгыл банымадта ахуыргæнæндæтты æмгуыстад. Йæ ныхæстæм гæсгæ, ныртæккæ гуылфæнæй рæзы дунеон зонад æмæ уыимæ мах дæр æмдзу хъуамæ кæнæм. Уымæ гæсгæ хорзыл банымадта, университеты рæзты сæйраг фактор кæй у æхсæнадæмон контакттæ бæстон кæнын.
Цæгат Кавказы федералон университеты зонады куысты фæдыл директоры хæдивæг Игорь Зозуляйы ныхæстæм гæсгæ бадзырды фæлгæтты Уæрæсе йæхимæ райста хæс æмæ æххуыс кæны ахуырад, зонад, уыцы нымæцы барадон акттæ, ахуырады кусджыты квалификаци фæбæрзонддæр кæныны фарстатыл бакусын æмæ райсыныл.
РХИ-йы Президенты Паддзахадон уынаффæгæнæг Гобозты Вячеслав йæ доклад «Хуссар Ирыстоны паддзахаддзинад рæзыны Уæрæсейы хайадист»-ы æрдзырдта уæрæсейаг-хуссарирыстойнаг æмахастыты историйыл. Куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ 2008 азы августы фæстæ Уæрæсейы уыцы хайадист бæрæг фæивта. Мæскуы æмæ Цхинвалы æхсæн ахастытæ сног сты – ис сын æхсæнпаддзахадон статус – алы фадыджы дæр бафыст æрцыд бадзырдтæ æмæ сразыдзинæдтæ, æмбæлон ведомствоты ‘хсæн фидар æрцыд æнгом контакттæ, Уæрæсе Хуссар Ирыстоны паддзахаддзинад сфидар кæныны хъуыддаджы алы фадгуыты дæр исы активон хайад.
Цымыдисон докладтæ ма бакастысты уæрæсейаг уазджытæ æмæ хуссарирыстойнаг зонадон кусджытæ: историон зонæдты кандидат, Парламенты Сæрдары хæдивæг, Ахуырад æмæ зонады фæдыл комитеты сæрдар Тадтаты Таймураз, политикон зонæдты кандидат, «Социалон-политикон иртасынæдты центры» директор Плиты Сослан, Иумиаг историйы кафедрæйы хисдæр ахуыргæнæг, медиацентр «Ир»-ы къухдариуæггæнæг Гаглойты Иринæ, ацы кафедрæйы доцент Гаглойты Беллæ, ХИПУ-йы философи æмæ культурологийы кафедрæйы профессор Дзугаты Къоста æмæ æндæртæ.
КЪÆБУЛТЫ Маринæ
