4-æм сентябры традицимæ гæсгæ Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны паддзахадон университет йæ дуæрттæ уæрæхæй байгом кодта студентон фæсивæд æмæ ахуыргæнджытæн. Университеты бæрæгбонвæлыст кæрты Зонындзинæдты боны цытæн уагъд æрцыдис цытджын линейкæ. Æппæты разæй рæгъгай лæууыдысты, фыццаг хатт университеты къæсæрæй чи бахиздзæн, уыцы фыццагкъурсонтæ.
Студенттæн æмæ университеты æппæт ахуыргæнджытæн раарфæ кодтой нæ республикæйы къухдариуæгады минæвæрттæ, Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Гаглойты Аланы сæргълæудæй.
Цытджын линейкæ райдыдта иу уысм æмырæй алæууынæй æмæ дзы ссардтой Беслæны трагедийы амæттæгты рухс нæмттæ. Афтæ ма ХИПУ-йы студенттæ Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы Федерацийы гимнты зæлтæм цытджын æгъдауæй уæлæмæ систой дыууæ паддзахады тырысатæ.
Ног ахуыры азы райдианы тыххæй зæрдиаг арфæйы ныхæстæ фыццаг загъта нæ бæстæйы сæргълæууæг. Уый банысан кодта, зæгъгæ, адæймаджы царды ахуырæн ис стыр нысаниуæг æмæ кад. Уымæ гæсгæ фæсивæды, кæддæриддæр, хъæуы фылдæр æмæ ног зонындзинæдтæ райсыны сæр.
«Абон, нæ зынаргъ студенттæ, сымахæн райдыдта ног ахуыры аз æмæ мæ фæнды, цæмæй царды цы фæндагыл слæууыдыстут, уыцы фæндагыл рæсугъдæй, ныфсджынæй кæддæриддæр цæуат. Алкæмæн дæр уæ ис фæндтæ æмæ уын мæ зæрдæ зæгъы, цæмæй уын уæхи фæндиаг сæххæст уой. Уыимæ иумæ мæ фæнды бузныджы ныхæстæ зæгъын университеты ректор Тедеты Вадим Ботазы фыртæн, æмæ уын афæдзы дæргъы сæ зонындзинæдтæ чи дих кæндзæн, уыцы ахуыргæнджытæн. Нæ зынаргъ студенттæ, сымах стут Ирыстоны абон æмæ йæ сомбон дæр. Цард æрмæст ахуырыл не ‘нцой кæны, ирон адæмæн се ‘гъдау, кæддæриддæр, уыдис бæрзонд æмæ нæ алы хъуыддаджы дæр хъуамæ уæм цæвиттойнаг. Курæг уæ дæн, цæмæй серьезон ахаст дарат уæ ахуыры хъуыддагмæ, цæмæй райсат æмбæлон зонындзинæдтæ. Цы рæстæг уын ис, уымæй пайда кæнут. Абон æппæтдæр цæуы арæзт, цæмæйдæриддæр сымахæн фадат уа ахуыр кæнынæн. Сымахæн цы фадæттæ ис, уый алкæцы университеты нæй. Уæ къухты ис уæ фидæн æмæ уæ тыхтæ радтут уæ ахуыры хъуыддагмæ. Арфæ уын кæнын ноджы дæр Зонындзинæдты боны цытæн!», – загъта РХИ-йы Президент Гаглойты Алан.
Ног ахуыры азы тыххæй арфæйы ныхæстæ загъта университеты ректор Тедеты Вадим Ботазы фырт. Уый банысан кодта, зæгъгæ, ацы аз Хуссар Ирыстоны паддзахадон университетмæ æрбацыд 287 æвзонг адæймаджы æмæ сæрмагондæй раарфæ кодта фыццагкурсонтæн. Ректор ма банысан кодта, зæгъгæ, абон университетæн цы уавæртæ æмæ фадæттæ ис, уыдон сын советон дуджы дæр нæ уыдысты. «Мæнæн стыр æхсызгон у, азæй азмæ фылдæр абитуриенттæ кæй равзарынц нæ университет, уæлдæр ахуырад райсыны тыххæй. Фæнды мæ, цæмæй алкæцы студент дæр нæ университеты иттæг хорз сахуыр кæна æмæ фондз азы фæстæ университетæй ацæуа аккаг профессионалæй. Уый тыххæй махмæ ис æппæт уавæртæ дæр. Студентæн йæ бон у æмæ хайад иса кафджыты æмæ вокалон-инструменталон ансамблты, архайа спорты, афтæ ма хайад иса студентон советы, клуб «Аполлон»-ы æмæ æндæр ахæмты», – банысан кодта ректор.
Тедеты Вадим сæрмагондæй раарфæ кодта нæ республикæйы разамынадæн, кæддæриддæр сæ фарсмæ кæй æрбалæууынц æмæ уæлдæр ахуыргæнæндонмæ стыр хъусдард кæй здахынц, уый сæраппонд.
Дарддæр бæрæгбонон линейкæ срæсугъд кодтой концертон программæйæ, уый фæстæ æппæт æрæмбырдуæвджыты ахуыдтой равдыстыты залмæ. Уым сæм æнхъæлмæ каст дыууæ цымыдисон равдысты – Цæгат Ирыстон-Аланийы сгуыхт нывгæнæг, Уæрæсейы Федерацийы Нывгæнджыты цæдисы уæнг Есенаты Æхсары премьерон равдыст æмæ цæгатирыстойнаг мастерты эксклюзивон куклæты (гæкъынаты) равдыст. Ацы аивадон лæвар у Хуссар Ирыстоны республикæйы боны цытæн. Куыд зонут, афтæмæй йæ нысан кæндзыстæм 20 сентябры.
Музейон комплексы раз организатортæ сæ уазджытыл, Гаглойты Аланы сæргълæудæй, сæмбæлдысты ирон æгъдаумæ гæсгæ – æртæ уæливых æмæ дзаггарзимæ, уый фæстæ бæстæйы сæргълæууæг азылдис цымыдисон равдысты куыстытыл.
Бæрæгбонон равдысты фенæн уыдис алыгъуызон гæкъынатæ (куклæтæ) национ колоритимæ æмæ уымæй сæхимæ æлвæстой адæмы, стыр цымыдисимæ семæ зонгæ кодтой хуссарирыстойнаг аивадуарзджытæ. Равдысты сæрмагондæй æвæрд сты Таутиаты Азæ æмæ Дзиоты Земфирæйы скъолаты куыстытæ. Экспозици конд у 180 куклæйæ æмæ уыдон тыххæй бæстæйы сæргълæууæгæн радзырдта Таутиаты чызг.
***
Есенаты Æхсары равдысты экспозици цы хъæздыг æмæ мидисджын нывтæй конд у, уыдон сты 77 нывы бæрц æндæр æмæ æндæр тематикон циклтæй конд – натюрморттæ, абстракцитæ, горæтон пейзажтæ æмæ æндæр ахæмтæ.
Есенаты Æхсар у курдиатджын нывгæнæг, йе сфæлдыстадимæ зонгæ сты канд Ирыстоны нæ, фæлæ ма Уæрæсейы Федераци æмæ фæсарæнты дæр. Уымæн йæ куыстытæ хицæн кæнынц йæхи сæрмагонд æрмдзæфæнй.
Курдиатджын нывгæнæджы куыстытæ æвæрд сты Цæгат Ирыстон-Аланийы Тугъанты Махарбеджы номыл республикон аивадон музейы, афтæ ма Уæрæсейы, Англи, Германи, Испани, Люксембург, АИШ æмæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты хисæрмагонд коллекциты.
Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Гаглойты Алан стыр аргъ скодта равдыстæн æмæ банысан кодта, алкæцы куыст дæр йæхирдыгонау кæй у уникалон æмæ раарфæ кодта автортæн.
«Мах ацы куыстытимæ куы зонгæ кодтам, уæд не ‘ппæт дæр æрцыдыстæм, Ирыстоны курдиатджын фæсивæд кæй хъомыл кæнынц, ахæм хайдзæгмæ. Уыдонæн хъæуы сæ фарсмæ балæууын, цæмæй сæ архайд ноджы райтынг уа æмæ нæ культурæ хъæздыгæй-хъæздыгдæр кæна», – банысан кодта бæстæйы сæргълæууæг.
ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ
