Нæ республикæйы алы æмбæстаджы зæрдæйы дæр стыр æхсызгон мысинагæй баззад, 2008 азы 26-æм августы нын Уæрæсейы Федераци нысанмæздæхтæй нæ хæдбардзинад кæй банымадта, уый. Нæ адæмæн ацы бон æцæгæйдæр ссис ног царды, ног дуджы райдиан бон. Уæды президент Дмитри Медведев райста, махæн хъысмæтскъуыддзаггæнæн чи уыд æмæ уыимæ дунейы политикон картæ чи фæивта, æгас дунейы чи банкъуысын æмæ сдзурын кодта, ахæм уынаффæ. Махæн ацы уынаффæ фадат радта, куыд паддзахад, афтæ нæ хъуыддæгтæ Уæрæсейы паддзахадимæ аразынæн. Уæдæй нырмæ цæрæм сæрибар арвы бын, æрвылаз дæр цытимæ банысан кæнæм ацы райдзаст бæрæгбон.
Хуссар Ирыстоны 26-æм августы ахсджиаг æмæ цæссыгкалгæ бæрæгбон нæ царды цы нысан кæны, уый фæдыл нын сæ хъуыдытæ загътой не ‘мбæстæгтæ цалдæрæй.
Цхуырбаты Мадинæ, хæдзарон æфсин:
– Æз никуы ахъуыды кодтаин æмæ æнæнхъæлæджы ахæм диссаджы ног хабар фехъуыстаин. Мах 16 азы размæ августы хæсты цы диссæгтæ бавзæрстам гуырдзиаг фашистты къухтæй, уый знаг дæр ма бавзарæт. Стæй канд 2008-æм азы нæ бавзæрстам хæст, фæлæ ма уымæй размæ дæр цардыстæм хæстон уавæрты. Фæлæ рæстдзинад кæддæриддæр тыхджын у æмæ уый та уыдтой растхъуыдыгæнæг адæмтæ, фыццаджыдæр, Стыр Уæрæсе æмæ нын банымадта нæ паддзахады хæдбардзинад. Ацы хабар куы фехъуыстон, уæд уыдтæн горæты æмæ мæ, раст зæгъгæйæ, уырнгæ дæр нæ бакодта. Уалынмæ горæт æмызмæлд куы скодта æмæ фæсивæд машинæтыл тырысатимæ куы райдыдтой сигналгæнгæ цæуын, сæ фырцинæй ма æхсын дæр куы райдыдтой, уæд мæ цæссыгтæ нал баурæдтон æмæ ратагъд кодтон мæ хæдзармæ. Сыхы дæр баййæфтон цины хъæртæ, æхстытæ æмæ уæд аскъуыддзаг кодтам бæрæгбон банысан кæнын фынджы фарсмæ. Ацы бон махæй никуы ферох уыдзæн, кæддæриддæр æй нæ зæрдыл дардзыстæм. Уæрæсе нæ фарсмæ куы не ‘рбалæууыдаид, уæд нæ хъысмæт куыд уыдаид, уый зын зæгъæн у. Стыр бузныг мæ фæнды зæгъын Уæрæсейæн, сæрмагондæй та Дмитри Медведевæн.
Æлборты Альмæ, ахуыргæнæг:
– Республикæ Хуссар Ирыстоны хæдбардзинад банымайыны бон мæнæн у тынг ахсджиаг æмæ стыр бæрæгбон. 2008 азы 26-æм августы ацы диссаджы хабар куы фехъуыстон, уæд мæм фынфенæгау фæкаст. Фæлæ куыд уынæм, афтæмæй ныр 16 хатт нысан кæнæм, Уæрæсе нын нæ хæдбардзинад куы банымадта, уыцы бон. Ацы бæрæгбоныл фæцин кæнæм, цытимæ йæ банысан кæнæм, фæлæ уæддæр ахæм адæймаг, ахæм бинонтæ нæ республикæйы нæ разындзæн, уый размæ хæсты бонтæ сæ зæрдыл ма ‘рлæууын кæной æмæ кæрæдзийæн сæ мысинæгтæ ма радзурой. Нæ адæм куыд лыгъдысты Цæгат Ирыстонмæ. Мæгуыр, бирæтæ дзы фæндæгтыл куыд ссардтой сæ мæлæт дæр, бирæтæ та цæфтæй фæхæццæ сты рынчындæттæм. Адæймагæн тынг зын вæййы уыдæттæ æрымысын, фæлæ сын æнæрымысгæ куыд гæнæн ис.
26-æм августы бæрæгбон, мæ хъуыдымæ гæсгæ у, нæ адæмы, нæ фыдæлтæ бирæ азты дæргъы цæмæ бæллыдысты, ахæм бæрæгбон. Æмæ уый сæраппонд сæ сæртæ нывондæн чи ‘рхаста, уыцы ирон æмæ уырыссаг лæппуты нæмттæ макуы хъуамæ уой рох. Уый у сæйраг, науæд нæдæр патриотизм уыдзæн, нæдæр кад æмæ намыс.
Ныртæккæ фашизм ногæй йæ сæр сдардта Украинæйы зæххыл.. Уыцы ран фашизмы ныхмæ тох кæнынц нæ ирон лæппутæ дæр. Хуыцау зæгъæд æмæ та рæхджы Уæрæсеимæ иумæ уæлахизы бæрæгбон цы нысан кæнæм.
Дыгъуызты Заринæ, газет «Хурзæрин»-ы корректор:
– 26-æм августы бæрæгбон у æппæты зæрдæмæхъаргæдæр æмæ нысаниуæгджындæр бæрæгбонтæй сæ иу канд мæнæн нæ, фæлæ æппæт Хуссар Ирыстоны адæмæн дæр. Уый у æцæг стыр бæрæгбон ирæттæн. Не стырдæр бæллицтæй сæ иу уыд хæдбар паддзахады цæрын æмæ нын сæххæст. Стыр бузныг Уæрæсейы уæды разамынадæн, ахæм уæндон къахдзæф кæй сарæзтой æмæ нæ фарсмæ кæй балæууыдысты, уый тыххæй. Æз политик нæ дæн, фæлæ йын, мæнмæ гæсгæ, ис стыр нысаниуæг, æндæра бирæ бæстæтæн дзæхсты хуызæн цæмæн уыдис.
Уыцы бон æз уыдтæн Дзæуджыхъæуы, мах дæр хæсты фæстæ 12-æм августы бахъуыд Цæгат Ирыстонмæ алидзын. Цы зæрдæйы уагимæ цыдыстæм уырдæм, уый иунæг Хуыцау йедтæмæ ничи зоны. Цхинвал иууылдæр уыдис пырх æмæ зæрдæ рыстис йæ уындæй… 2008-æм азы хæсты рæстæджы ныккæнды бадгæйæ æмæ тас æвзаргæйæ, нæ ныфс нæ саст. Зæрдæйы мидæг кæмдæр арф бадтис уыцы чысыл, фæлæ æнæбасæтгæ ныфс: Уæрæсе нæ ныууадздзæн йе ‘мбæстæгты, нæ ратдзæн уыцы бар, цæмæй нæ аныхъуырой уыцы тугдзых фашисттæ. Æмæ, æцæгдæр Уæрæсе уыцы зындоны бонты нæ ныууагъта мах. Рох кæнын нæ хъæуы нæ хъайтар хæстонты дæр. Кæронмæ хæцыдысты фæстаг нæмыджы онг, цалынмæ нæм æххуысмæ уырыссаг æфсад не ‘рбалæууыд, уæдмæ. Бирæтæ се ‘взонг, цардмондаг удтæ рауæлдай кодтой, цæмæй мах абон сæрибар арвы бын цæрæм. 26-æм август куы ‘рбалæууыд æмæ телевизоры ног хабæртты куы радзырдтой мах тыххæй, уæд фергъуыйау стæм, раст зæгъгæйæ, мæ уырнгæ дæр нæ кодта æмæ афтæ тагъд аскъуыддзаг кæндзысты хуссарирыстойнаг адæмы риссаг фарст. Фæлæ иннæ централон каналты дæр Дмитри Медведевы барамындмæ куы байхъуыстам, уæд ма нæ цинæн кæрон кæм уыдис. Уайтагъд мæ зонгæтимæ телефоны радзур-бадзур систам æмæ кæрæдзийæн арфæ кодтам.
ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ
