Ацы аз 9 -10 октябры Женевæйы уагъд æрцыд Фæскавказы æдасдзинады фæдыл дунеон дискусситы юбилейон 45 раунд. Традицимæ гæсгæ дискусситы хайад райстой Хуссар Ирыстон, Абхаз, Уæрæсейы Федераци, Гуырдзыстон æмæ АИШ-ы делегацитæ æмæ æртæ дунеон организации – ИНО, ЕÆÆО æмæ Евроцæдисы минæвæрттæ.
Куыд зонæм, уымæ гæсгæ Женевæйы дискусситы сæйраг хæс у Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы ныхмæ Гуырдзыстон тыхæй кæй нал спайда кæндзæн, уыцы ахсджиаг документыл бакусын. Уыимæ иумæ ма уыцы фæзуаты дзырд цæуы æдасдзинад ифтонг кæныны æмæ къорд гуманитарон фарстатыл. Женевæйы дискусситы мандатмæ гæсгæ ма уынаффæ цыд лигъдæтты проблемæтыл. Фæлæ 2009 азæй фæстæмæ Гуырдзыстоны къухдариуæгад ИНО-йы Генералон ассамблейы трибунæмæ хæссы лигъдæтты фарсты фæдыл резолюци, кæцыйæн ис æрмæстдæр политикон нысан. Фæлæ йын нæй реалон фæстиуджытæ лигъдæтты проблемæтæ биноныг кæныны хъуыдда-джы. Уымæ гæсгæ 2009 азæй фæстæмæ хуссарирыстойнаг фарс ацы фарстыл Женевæйы дискусситы æмвæзадыл нал уынаффæ кæны. Гуырдзыстоны къухдариуæгад та, Хуссар Ирыстон цы дунеон фæзуæтты нæ исы хайад, уым уавæрæй пайдагæнгæйæ, иуфарсонæй политизаци кæны ацы фарст. Ацы фарст та Хуссар Ирыстонæн у ахсджиаг, уымæн æмæ гуырдзиаг агрессийы рæстæджы йæ территорийæ сырд æрцыд 100 минæй фылдæр ирæттæ, æмæ сæ проблемæ абоны онг дæр бæстон нæу. Уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс цæттæ у цыфæнды фæзуатыл дæр, хайад кæм исынц, уым лигъдæтты проблемæтыл уынаффæ кæнынмæ.
Джиоты Мураты хъуыдымæ гæсгæ ИНО-йы резолюци цæлхдуртæ æвæры ацы фарсты размæцыдыл.
Женевæйы дискусситы раунды ирыстойнаг фарс боны фæткы фæдыл фæндон бахаста, цæмæй 3-æм пунктмæ хаст æрцæуа ивындзинæдтæ, ома иуварс æрцæуа фразæ «æмæ дунеон æдасдзинады нормæтæ», уымæн æмæ ацы фразæйы нæ сыхæгтæ æмæ дунеон партнертæ уынынц Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы территоритыл цавæрдæр дунеон тыхтæ. Джиоты Мурат куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ Уæрæсейы æфсæддон базæтæ æмæ арæнхъахъхъæнджытæ Хуссар Ирыстоны сты бæстæты дыууæфарсон бадзырдты бындурыл æмæ Уæрæсейы ‘рдыгæй нымад бæстæйы, уымæй хынцыд цæуынц дунеон барады нормæтæ. Уымæйдæр ацы фарст нæу женевæйаг дискусситы цæуыл хъæуы уынаффæ кæнын, уыдонæй. Хуссар Ирыстонæн ацы æфсад æмæ службæгæнджытæ сты æдасдзинад æмæ стабилондзинад ифтонг кæныны гарант.
Фæстконфликтон бæстонкæнынады фæдыл РХИ-йы Президенты æххæстбарджын Джиоты Мурат информацион фæрæзтимæ брифингы рæстæджы куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс дискусситы радон раундмæ бавдисдзæн ног фæндæттæ, кæцытæ здæхт уыдзысты Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы ныхмæ тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн, уыцы юридикон бæрнджын документыл бакусыны фарсты размæцыдыл.
«10 азы дæргъы Женевæйы архайæм ацы документыл бакусыныл, кæцыйæн уыдзæн фидар дунеон гарантитæ æмæ юридикон бæрнджын тых. Фæлæ, хъыгагæн, Женевæйы дискусситы хайадисджыты иумиаг хъусынгæнинаг, тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн, уый райсыны хъуыддаг бирæ азты ныйивæзт.
Ивгъуыд аз декабры ацы фарстыл практикон æгъдауæй разы уыдысты делегацитæ, фæлæ гуырдзиаг фарс бахатыд, цæмæй йæ сæ къухдариуæгадимæ æмразы скæной. Бадзырдтыты фæстæ уыдон нал сразы сты сæ къухтæ æрфыссыныл», – дзырдта уый.
Гуырдзыстоны территорийыл цы биологон лаборатори ис, уый йæ уæвынадæй тыхсын кæны Хуссар Ирыстоны цæрджыты. Женевæйы хуссарирыстойнаг делегаци дæр йæ тыхстдзинад равдыста уый фæдыл. Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ, хынцыд цæуы, фæстаг азты Гуырдзыстоны рдыгæй Хуссар Ирыстоны территоримæ алыгъуызон низтæ кæй ирвæзынц, уый. Æмæ уый та баст у Лугары номыл лабораторийы куыстимæ. Мураты ныхæстæм гæсгæ ацы фарст цалдæр азы дæргъы рæгъмæ хаст цæуы, нæ республикæйы территорийыл африкæйаг емынæ куы фæзынд хуытыл, уæдæй нырмæ. Женевæйы дискусситы хайадисджыты рæгъмæ дæр хаст æрцыд, ацы низ нæ бæстæйы хъæууон хæдзарадæн цы стыр зиæнттæ æрхаста, уый.
Африкæйаг емынæйæ дарддæр ма ацы аз Хуссар Ирыстоны ставдкъах фосыл фæзынд нодулярон дерматит. Уый дæр стыр зиæнттæ æрхаста бæстæйы хъæууон хæдзарадæн.
Джиоты Мурат ма куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ Гуырдзыстоны территорийæ махмæ æрбатахт гæрæм хъæдысыст. Ацы уырынгонты фæзынд дæр баст у Лугары номыл лабораторийы архайдимæ.
«Женевæйы гуырдзиаг фарсы минæвæрттæ фæндон равдыстой, цæмæй æз бабæрæг кæнон уыцы лабораторийы. Фæлæ сын æз бамбарын кодтон, специалист кæй нæ дæн æмæ мын лабораторийы къултæ фенын кæндзысты, уымæй та цы хъуамæ бамбарон», – банысан кодта ныхасгæнæг. Уый куыд загъта, уымæ гæсгæ ацы азы кæрон Лугары номыл центрмæ дунеон эксперттæн уыдзæн инспекцион балц. Уыцы центры америкæйаг специалисттæ цы уырынгонтимæ кусынц, уыдон тæхынц кæдæмфæндыдæр, уыцы нымæцы Хуссар Ирыстоны территоримæ, æмæ йын хорз фæстиуджытæ кæй нæй, уый æмбары алчидæр.
Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ ма Гуырдзыстоны ацы лабораторийы архайды фæдыл тыхстдзинад равдыстой Женевæйы иннæ делегациты минæвæрттæ, Гуырдзыстон æмæ Америкæйы делегацитæй дарддæр.
Женевæйы дискусситы куысты рæстæджы ма Хуссар Ирыстоны делегаци фехъусын кодта, Гуырдзыстоны НАТО-йы æфсад кæй ис, уый тæссагдзинад кæй æвзарын кæны, уый тыххæй. Делегацийы уæнгтæ ноджыдæр зæрдыл æрæфтыдтой, Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм хъусдард здахыны фæдыл механизмты фæлгæтты куыст гуырдзиаг фарсы аххосæй æрæджы уагъд кæй нал æрцыд, уый. Уымæн æмæ хуссарирыстойнаг фарс ацы форматы хъуамæ рæгъмæ рахастаид, фæстаг рæстæджы арæнты территоритыл цы инциденттæ æрцыд, уыдон. Фæлæ ацы форматы куысты райдиан уыдон фехъусын кодтой, Интерполы хаххыл Хуссар Ирыстоны цалдæр æмбæстаджы фæдагуырдмæ кæй радтой. Уымæ гæсгæ хусарирыстойнаг делегацийæн æндæр гæнæн нал уыд, æмæ йæ куысты хайад нал райста.
Механизмты куысты та фылдæр уынаффæ цæуы арæнтæм æввахс æрцæугæ цаутыл. Уымæн æвдисæн уыд æрæджы Хуссар Ирыстоны территорийыл Хъелы цадмæ æввахс гуырдзиаг туристтæ кæй тезгъо кодтой, уый. Уый фæстæ та уыцы территорийыл фæзынд польшæйаг туристтæ. Уымæй дарддæр ма хынцыд æрцыд, ацы аз августы мæйы райдиан НАТО-йы техникæ кæй уыд гуырдзиаг хъæу Цицагианткъарийы, кæцы æмиу кæны Хуссар Ирыстоны территоримæ. Уым ацы техникæйы уæвынады тыххæй ницы информаци лæвæрд æрцыд хуссарирыстойнаг фарсмæ. Кæд æмæ Женевæйы дискусситы фæлгæтты æмæ Механизмты форматы ис ахæм бадзырд – кæд æмæ арæнтæм хæстæг уагъд цæуынц ахуыртæ кæнæ техникæ цæудзæн уыцы бынæтты, уæд уый фæдыл хъуамæ фехъусын кæнæм хъусдарджыты мисситæм, цæмæй развæлгъау хъусын кæной фæрстæн.
Иумиагæй сисгæйæ, Гуырдзыстон НАТО-имæ бастдзинæдтæ кæй уæрæх кæны, уый æвзæрын кæны дызæрдыгдзинад регионы æдасдзинады фæдыл.
Хуссар Ирыстонæн ахсджиаг у æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт сбæрæг кæныны фæдыл куыст адарддæр кæнын, кæцытæ æбæрæгæй сæфт сты 2008 азы августы хæстон цауты фæстæ.
«Дунеон дискусситы хайадисджыты зæрдыл æрлæууын кодтам, 13 октябры кæй сæххæст 10 азы, не ‘ртæ æвзонг æмбæстаджы гуырдзиаг полици куы æрцахста æмæ сæ тыхæй спайдагæнгæйæ Гуырдзыстоны территоримæ куы акодта уыцы боныл. Мереты хъæуы полицийы хайы сыл уыд æрфарст, фæлæ уый фæстæ сæ фæд фесæфт. Уымæ гæсгæ дунеон организацитæ æмæ гуырдзиаг делегацийы хъусдард аздæхтам, цæмæй ацы фарст æрбæстон кæнынæн мадзæлттæ ист æрцæуа»,- банысан кодта Мурат.
ЕÆÆО-йы минæвар ныфс бавæрдта хуссарирыстойнаг уæнгтæн, организаци кæй адарддæр кодта Душан Игнятовичимæ контракт, кæцы Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт рабæрæг кæныны фæдыл цæттæ кæны радон доклад. Уымæй дарддæр ныфс бавæрдтой, документы кæй уыдзæнис конкретон хъуыдытæ.
Джиоты Мураты хъуыдымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс йæ æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты фæдыл исты информаци куы базонид, уæд уый гуырдзиаг къухдариуæгады ‘рдæм равзæрын кæнид цахæмдæр æууæнк-дзинады æууæлтæ.
Дискусситы куысты рæстæджы ма Хуссар Ирыстоны делегаци хъусдард аздæхта, гуырдзиаг къухдариуæгад кæй архайы республикæйы ном дискредитаци кæныныл. Дæнцæгæн æрхастæуыд Гуырдзыстоны премьер министры раныхас ИНО-йы. Уый, зæгъгæ, уыд æргом дезинформаци. Хуссарирыстойнаг фарс дискусситы куысты рæстæджы радзырдта йæ хайадисджытæн, Гуырдзыстоны агресси цы уæззау хъæнтæ ракодта Хуссар Ирыстонæн, уыдонæн ныридæгæн кæй цæуы хос арæзт цæуынц фæндæгтæ, уынгтæ, горæт цæуы хæрзарæзт, цæуы нæм инвестортæ. Æвдыст сын æрцыд фотоæрмæджытæ 2008 азимæ абаргæйæ ныр та цы уавæры стæм уый фæдыл.
Дискусситы хайадисджытæн хуссарирыстойнаг делегацийы æмсæрдары ныхæстæм гæсгæ, уыцы позитивон ивындзинæдтæ сæхи цæстæй фенынæн уавæртæ ис, дискусситы радон раундмæ цæттæ кæныны нысанæн Хусар Ирыстонмæ дунеон организациты æмсæрдæртты балцыты рæстæджы. Æрæджы уыдон федтой Ленингоры районы æнди-дзынады процесс уынгты хæрзарæзтад, ахуырадон æмæ культурон объектты арæзтад, цыран гуырдзиаг æвзагыл ахуыр кæнынæн ис иттæг хорз фадæттæ.
Къæбулты Марина
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.