28-29-æм марты Женевæйы уагъд æрцыд дискусситы радон 39-æм раунд. Уыдон уагъд цæуынц 2008 азæй фæстæмæ Медведев-Саркозийы сразыдзинадмæ гæсгæ. Дискусситы сæйраг нысан у Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы Гуырдзыстоны фарсæрдыгæй æдасдзинад ифтонг кæныны документыл бакусын. Дискусситы радон раунды фæстиуджыты фæдыл Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр, хуссарирыстойнаг делегацийы сæргълæууæг, Джиоты Мурат куыд радзырдта, уымæ гæсгæ дискусситы суанг фыццаг раундæй фæстæмæ 39 раунды дзырд цæуы, тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн Гуырдзыстоны ‘рдыгæй уыцы ахсджиаг фарстыл.
Дискусситæ традицимæ гæсгæ уагъд цæуынц дыууæ кусæгон къордты – æдасдзинад æмæ гуманитарон фарстатыл.
Æдасдзинады фæдыл кусæгон къорды сæйраг нысан у юридикон бæрнон документ бацæттæ кæныныл бакусын, афтæ гуырдзиаг-хуссарирыстойнаг æмæ абхазаг паддзахадон арæнтыл æдасдзинады æмæ æндæр æдасдзинад ифтонггæнæг фарстытыл бакусын.
Дыккаг кусæгон къорды дзырд цæуы гуманитарон фарстытыл. Мандатмæ гæсгæ уырдæм хауынц лигъдæтты фæдыл фарстытæ. Фæлæ 2009 азы июны мæйæ фæстæмæ æрвылаз дæр гуырдзиаг къухдариуæгад Генералон ассамблейы ИНО-йы трибунæмæ хæссынц резолюци, кæцыйы æвдыст ис гуырдзиаг фарсы иуфарсон цæстæнгас лигъдæтты фарстаты фæдыл.
Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы Республикæтæн ИНО-йы уæнгтæм сæ позици хæссыны фадат кæй нæй, æмæ уыцы резолюцийы иуфарсон цæстæнгас кæй ис, уымæ гæсгæ 2009 азæй фæстæмæ хуссарирыстойнаг æмæ абхазаг делегацитæ женевæйаг дискусситы хъусын кæнынц, ахæм уавæрты лигъдæтты проблемæтыл дзурын нысаниуæгджын кæй нæу. Алы хатт дæр хуссарирыстойнаг фарс нысан кæны проблемæйы ахсджиагдзинад Хуссар Ирыстонæн, уымæн æмæ Гуырдзыстонæй 1991 азы сырд æрцыдысты 100 мин ирон лигъдæттæ, кæцыты проблемæ нырма бæстон нæу.
Уымæ гæсгæ Женевæйы дискусситы лигъдæтты фарстыл дзырд нæ цæуы, уымæй дарддæр хуссарирыстойнаг делегацийы позици у – кæнæ Хуссар Ирыстон æмæ Абхазæн фадат уæд сæ позици Генералон ассамблеймæ хæццæ кæнынæн, кæнæ гуырдзиаг фарс ацы проблемæ мауал политизаци кæнæд.
Хуссарирыстойнаг фарс нымайы æмæ хъусын кæны, ацы ахсджиаг проблемæ бæстон кæнын цахæмфæнды фæзуатыл дæр, цыран нын фадат уыдзæн æмбар хайадистæн.
Джиоты Мурат дискусситы радон раунды фæстиуджыты фæдыл дзургæйæ банысан кодта, сæйраг баныхæстæ кæй вæййы фыццаг кусæгон къорды, уымæн æмæ уым дзырд цæуы Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы бæс-тæты æдасдзинады фарстатыл.
«Мах сæрысуангæй кусын райдыдтам, тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн, уыцы юридикон бæрнон сразыдзинады проектыл. Абхазаг фарсимæ бавдыстам нæ проекттæ. Уыд дзы гуырдзиаг проект дæр, фæлæ Гуырдзыстоны къухдариуæгад цæттæ не сты æххæстæй ацы проблемæйыл бакусынмæ, æмæ куыст уый фæстиуæгæн фæстæ кæны. Цалдæр аз кусæм тыхæй пайда цæмæй мауал æрцæуа, хайадисджыты уыцы иумиаг хъусынгæнинагыл, цæмæй фенын кæнæм, женевæйаг дискусситæ, æцæгæйдæр, кæй кусынц регионы æдасдзинад ифтонг кæныныл. Фæлæ, хъыгагæн, гуырдзиаг делегацийы æнæконструктивон позици фадат нæ дæтты ацы куыст кæронмæ бакæнынæн.
Ацы раунды дæр хуссарирыстойнаг фарс бавдыста ацы хъусынгæнинаджы проект, кæцыйыл та радон хатт гуырдзиаг делегаци не сразы сты уынаффæ кæнын.
Ацы хъусынгæнинаг райсынмæ хæрз æввахс уыдыстæм. Цы проект бацæттæ кодтам, уым æвдыст уыдысты цыбыртæй идейæтæ, кæцытæ дискусситы рæстæджы размæ кодтой. Дискусситы æмсæрдæрттæ разы уыдысты нæ проектыл – абхазаг æмæ уæрæсейаг делегацитæ. Гуырдзиаг фарсæн кæд ницы аххосаг уыд, уæддæр не сразы проектыл æруынаффæ кæныныл. Уымæ нæ кæсгæйæ, ацы куыст дарддæр конд цæудзæн. Мах нымайæм афтæ, æмæ абон уа сом, уæддæр хъуамæ нæ къухты бафта юридикон бæрнджын сразыдзинад бацæттæ кæнын, кæцыйæн уыдзæн фидар дунеон гарантитæ», – банысан кодта Мурат.
Иумиагæй сисгæйæ банысан кодта, Женевæйы дискусситы кæй ис бæрæг прогресс. Фыццаджыдæр, Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм хъусдард здахыны фæдыл механизмты сырæзт. Дарддæр нæ адæмæн иууыл ахсджиагдæр цау – ивгъуыд азы марты мæйы нæ бæстæйы Президент Тыбылты Леонид æмæ йæ абхазаг коллегæ Рауль Хаджимбайы хъаруты руаджы сæрибар æрцыдысты Гуырдзыстоны ахæстæттæй цæрæнбонтæм тæрхон кæмæн уыд, уыцы цыппар Хуссар Ирыстоны æмбæстаджы.
Ацы акцимæ цæттæгæнæн куыст уагъд цыд Женевæйы дискусситы фæлгæтты æмæ йæ кæронмæ бакодта нæ бæстæйы сæргълæууæг.
Æмæ æртыккаг æнтыстыл та банымадта Женевæйы дискусситæ уагъд кæй цæуынц, уыцы факт. Йæ ныхæстæм гæсгæ, уадз бадзырдтытæ уагъд цæуæт æфсæддон быдыры нæ, фæлæ дипломатон фынджы уæлхъус. Уымæ гæсгæ бадзырдтытæ, дискусситæ уагъд куы цæуынц, уый нысан кæны афтæ, æмæ фæрстæ сабырадмæ фæндæгтæ кæй агурынц.
Джиоты Мурат ма куыд дзырдта, уымæ гæсгæ дискусситы хуссарирыстойнаг хайадисджытæ хъусдард аздæхтой Гуырдзыстоны территорийыл НАТО-йы хайадист бонæй-бон кæй фылдæр кæны.
«Уымæн аргъ цæуы афтæ, æмæ тæссаг кæй у регионы æдасдзинадæн, уымæн æмæ гуырдзиаг æфсад, кæцыйы цæттæ кæны натойаг тыхтæ, сты комкоммæдæр Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы æргом тæссагдзинад, æмæ æрмæст уыдонæн нæ, фæлæ æгас регионæн.
Уымæй дарддæр ма æнæразыдзинад равдыстам Гуырдзыстоны территорийыл цы америкæйаг биологон лаборатори ис, уый тыххæй дæр. Уый стыр тæссагдзинад æвзæрын кæны æгасæй нæ регионы. Банысан кодтам, æдасдзинады фæдыл тæссагдзинæдтæ се ‘ппæтдæр кæй уæвынад кæнынц Гуырдзыстоны территорийыл», – дзырдта делегацийы сæргълæууæг.
Женевæйаг дискусситы ма стыр куыст цæуы æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты ахсджиаг фарстыл. Дискусситы рæстæджы ЕÆÆО-йы минæвæрттæ хуссарирыстойнаг фарсы минæвæрттæн радтой, фæстаг рæстæджы æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты ссарыны фæдыл дунеон эксперт Душан Игньятовичы бацæттæггонд доклад. Уыцы докладмæ гæсгæ 2008 азы 13 октябры гуырдзиаг полици цы æртæ ирон æвзонг лæппуйы æрцахстой, уыдон уыдысты Гуырдзыстоны территорийыл. Уымæй дарддæр дзы æвдыст цæуы конкретон хъуыдытæ – кæй хъæуы бафæрсын, рекомендацитæ Гуырдзыстоны къухдариуæгадмæ. Уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс бахатыд ЕÆÆО-мæ, цæмæй дарддæр æрцæуа Игньятовичы мандат æмæ ацы куыст кæронмæ конд æрцæуа.
Хуссарирыстойнаг фарсæй дискусситы хайадисджытæ, Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ, радон хатт хъусдард аздæхтой уымæ, æмæ Гуырдзыстоны территорийыл кæй цæуынц пырх ирæтты историон-культурон цыртдзæвæнтæ. Сæрмагондæй, Тырсыгомы, уым цардысты æрмæстдæр ирон цæрджытæ æмæ сын ныр уырдæм бацæуынæн æппындæр фадат нæй. Хуссар Ирыстоны фарсмæ ис ахæм информаци, æмæ уыцы цыртдзæвæнтæ кæй цæуынц пырх.
Уымæ гæсгæ бахатыдысты дунеон организацитæм, сæрмагондæй, Евроцæдисмæ, цæмæй сорганизаци кæной æртæфарсон къамис. Йе скондмæ бакæной уыцы районæй рацæуæгæ минæвæртты, æмæ бынаты бабæрæг кæной, цы уавæры сты уыцы ирон нысаниуæгджын цыртдзæвæнтæ.
Джиоты Мурат ма куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс раразмæ кодта, Хуссар Ирыстонæн йæ иконæ-триптих раздахыны фарст, кæцы давд æр-цыд 1991 азы Бæстæзонæн музейæ.
Дарддæр Женевæйы дискусситы Хуссар Ирыстонæй делегацийы сæргълæууæг Джиоты Мурат дзуаппытæ радта информацион фæрæзты минæвæртты цымыдисгæнæг фарстытæн.
Къæбулты М.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.