Президент Бибылты Анатоли ауагъта 2020 азæн фæстиуæгон пресс-конференци, сдзуапп кодта дзыллон-информацийы минæвæртты бирæнымæц фарстатæн, кæцытæ хаудысты республикæйы ныры æхсæнадон-политикон æмæ социалон-экономикон уавæрмæ æмæ йæ дарддæры рæзтмæ.
Пресс-конференцийы райдиан Президент æрлæугæ 2021 азы цытæн раарфæ кодта, куыд журналисттæн, афтæ æппæт Ирыстоны æмбæстæгтæн æмæ уазджытæн.
«Кæй зæгъын æй хъæуы аз уыд вазыгджын, Хуссар Ирыстоны территорийыл коронавирусон инфекци кæй апарахат, уый аххосæй, кæцыйы амæттæгтæ систы 60 адæймагæй фылдæр».
Бибылты Анатоли радзырдта республикæйы æхсæнадон-политикон уавæры тыххæй. Банысан кодта, депутатты иу къорд Парламенты куыст кæй ныццауæзтой, уый.
«Депутатты иу къорд бойкот кæй расидтысты, уымæй æрмæст Парламенты куыст нæ къуылымпы кæнынц, фæлæ къуылымпы кæнынц Республикæ Хуссар Ирыстоны размæцыд дæр æмæ дæлдзиныг кæнынц не ‘мбæстæгты интерестæ. РХИ-йы бюджеты тыххæй» закъон куынæ райстæуа, уæд, гæнæн ис, фехæла социалон гарантинты æппæт комплекс, кæцыты хъæуы сæххæст кæнын.
2021 азæй хъуамæ фæфылдæр уой мыздтæ паддзахадон службæгæнджытæн, бюджеты чи ис, уыдонæн, техникон кусджытæн. Депутаттæ бюджет кæд нæ исынц, уæд сæхицæн сæ мыздтæ исынæн цы моралон бар ис… Уый нысан кæны: Парламенты куыстæн нæ аразынц бойкот, фæлæ Хуссар Ирыстоны цæрджыты хæрзиуæгон цардæн», – банысан кодта Президент.
Кадрон ивындзинæдты тыххæй та загъта, зæгъгæ, никуы уыд ныхмæлæууынады фарсхæцæг, кæддæриддæр къухдариуæг кодта кæрæдзиæмбарынады принциптæй.
«Президенты Паддзахадон уынаффæгæнæг Джусойты Сосланы архайды фæстиуæгон куыст нæ федтон. Æппæт йæ куысты рæстæджы йæ хъус куынæ дара республикæйы проблемæтæм, уыцы нымæцы бюджеты процесстæм дæр, уæд æй йæ бынатæй хъæуы ссæрибар кæнын», – банысан кодта паддзахады сæргълæууæг.
Сывæллоны барты фæдыл Президенты æххæстбарджын Козаты Гульнарайы йæ бынатæй кæй ссæрибар кодта, уый тыххæй та загъта, зæгъгæ, бирæсывæллонджын бинонтæм ахасты уый раст уынаффæ нæ рахаста.
Хицауады Аппараты къухдариуæггæнæг Гаглойты Олегы йæ бынатæй ссæрибар кæныны тыххæй та банысан кодта: «Æз афтæ нымайын, æмæ функционалон хæслæвæрдтæ хъуамæ æххæст цæуой. Фæлæ куы уынай, уыцы адæймаджы куыстæн ницы фæстиуæг ис, уæд хъуамæ раст уынаффæ райсай».
Йæ ныхæстæм гæсгæ, ноджыдæр уыдзæн кадрон ивын-дзинæдтæ.
Журналистты цымыдис кодта Хуссар Ирыстонмæ уæгъдибар хъæбысхæстæй Уæрæсейы Федерацийы æмбырдгонды сæйраг тренер, РЦИ-Аланийы Парламенты депутат Тедеты Дзамболаты æрцыды нысан. Дзырд цыд, ома, Тедейы фырт æрцыд, цæмæй æрбæстон кæна республикæйы æхсæнадон-политикон уавæр.
«Тедеты Дзамболатæн йæ бон у, кæд æй бафæнда, уæд æрцæуа йæ райгуырæн бæстæмæ. Афтæ кæй дзурынц, зæгъгæ, дам, Дзабиты бинонты тыххæй фарст аскъуыддзаг кæныны йæхимæ хъуамæ райса бæрндзинад, уый тыххæй мæнмæ ницы информаци ис. Кæй зæгъын æй хъæуы, куыд æмбæстаг, афтæ уый дæр тыхсы Хуссар Ирыстоны æхсæнадон-политикон уавæрыл», – загъта Бибылты Анатоли æмæ банысан кодта, зæгъгæ, фембæлд Тедеты Дзамболатимæ, фæлæ политикæйыл нæ ныхас кодтой.
«Дзамболатæн бирæ куыст ис уæгъдибар хъæбысхæстæй Уæрæсейы Федерацийы æмбырдгонды сæйраг тренеры бынаты дæр æмæ Цæгат Ирыстоны Парламенты депутаты бынаты дæр. Зонын æй Тедейы фырт ныхас кодта Дзабиты бинонты минæвæрттимæ. Дзырд цыд сæвзæргæ уавæрæй куыдфæндыйæ дæр рахизын кæй хъæуы, уый фæдыл, фæлæ Дзамболат никæй фарс рахæцыд. Уый сын загъта, цæмæй дам-думтыл ма æууæндой, фæлæ къухдариуæг кæной сбæлвырдгонд информацийæ.
Журналистты цымыдис кодта «Дæллаг Зæрæмæг»-ы таможнæйон пунктыл товартæ ласыны процедурæ.
Бæстæйы сæргълæууæг куыд загъта, афтæмæй куыст цæуы ахæм документыл, кæцыйы руаджы фæхуымæтæгдæр уыдзæн Республикæ Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæ-сейы Федерацийы ‘хсæн таможнæйыл товартæ ласыны процедурæ.
«Республикæйы къухдариуæгады фæнды, цæ-мæй таможнæйыл уæзтæ ласыны хъуыддаджы не ‘мбæстæгтæ цы цæлхдуртыл æмбæлынц, уыдон уой минималон. Уый тыххæй æмбæлон хæс нысан æрцыд законы проекты, кæ-цыйы цæттæ кæнынц Парла-менты», – банысан кодта Президент.
Паддзахады сæргълæууæг дарддæр куыд радзырдта, афтæмæй нæ респуликæйы таможнæйон управленийы кусджытæ ныридæгæн æрæвнæлдтой сæ хæслæвæдтæм Зæрæмæджы таможнæйон пункты, ацы азы декабры райдиан къухтæ цы сразыдзинадыл æрфыстæуыд, уымæ гæсгæ.
«Ахæм къахдзæфæй фæхуымæтæгдæр уыдзæн арæны сæрты уæзтæ ласыны хъуыддаг. Уый у фыццаг къахдзæф, дарддæр дæр арæзт æрцæудзæн къорд мадзалы, кæцытæ фæахъаз уыдзысты арæны сæрты æнæ къуылымпыйæ стыр уæзтæ ласынæн».
Журналисттæ Президенты бафарстой Уæрæсейы Федерацийы скондмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны бацыды тыххæй дæр.
Бибылты Анатоли куыд банысан кодта, афтæмæй принципиалонæй у Уæрæсейы Федерацийы скондмæ Хуссар Ирыстоны бацыды фарсхæцæг, уымæн æмæ уыцы факт гарант уыдзæн нæ республикæйы цæрджыты æдасдзинадæн æмæ стабилон цардæн.
«Нæ паддзахадты ‘хсæн цы бадзырд арæзт æрцыд, уым дырысæй бæрæг у, дыууæ паддзахадæй искæцымæ знаг куы бабырса, уæд, бадзырдмæ гæсгæ, уый нысан кæны иннæ паддзахадмæ бабырст. Дзырдæн зæгъæм, Гуырдзыстон æрбабырста Хуссар Ирыстонмæ, уæд уый нысан кæны Уæрæсейы Федерацимæ æрбабырст», – бамбарын кодта Президент æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, Гуырдзыстоны æрдыгæй æрбабырст тæссаг уыдзæн, цалынмæ уый тыхæй не спайда кæныны тыххæй документыл йæ къух не ‘рфысса æмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны паддзахадон хæдбардзинад нæ банымайа, уæдмæ.
Дзабиты Иналы амæлæты фæдыл фæдагуырд куыд цæуы, уый тыххæй Президенты дзуапп уыд ахæм: «Цалынмæ фæдагурæн мадзæлттæ кæронмæ нæ бахæццæ уой, уæдмæ бæрæг нæ уыдзæн йæ объективондзинад. Фæдагуырд та уыдзæн принципиалон æмæ рæстагон.
Абон Дзабиты Иналы хъуыддаджы фæдыл фæдагурæн процесттæ никæй цымыдис кæнынц. Æрмæст дæр ма сæ цымыдис кæны иунæг фарст – Генпрокуроры отставкæ. Раст нæу, политик Дзабиты бинонты трагедийæ йæхи сæрмагонд интересты тыххæй куы пайда кæны, уый», – загъта Президент æмæ фидарæй загъта, рæстдзинад кæй фæуæлахиз уыдзæн æмæ Дзабиты Иналы амæлæты аххосджынтæ аккаг æфхæрд кæй баййафдзысты.
Йæ ныхæстæм гæсгæ, фæдагуырд нырма дæр цæуы. Уыцы факты фæдыл баконд æрцыдысты æндæр уголовон хъуыддæгтæ дæр. Ам бынаты дæр æмæ Уæрæсейы дæр ауагъдæуыд экспертизæтæ. «Уыдоны ис æмхуызон факттæ дæр æмæ, кæрæдзийæ чи хицæн кæны, ахæмтæ дæр. Фæстаг эскпертизæ уый тыххæй ауагъдæуыд, æмæ загъдæуыд ахæм ныхæстæ, ома, дам, Иналы туджы наткотикон буарадтæн уæвæн нæ уыд. Ам бынаты Зæгъойты чызг цы экспертизæ ауагъта, уым дæр рабæрæг сты наркотиктæ. Ацы сылгоймаг та бæрнон адæймаг у æмæ æппындæр никæй æндæвдады бын уыд», – загъта Бибылты Анатоли æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, дыууæ экспертизæйы ‘хсæн хицæндзинæдтæ кæй уыд, уый тыххæй æртыккаг экспертизæйы дæр бахъæудзæн ауадзын, зæгъгæ. «Æз бардзырд радтон, цæмæй экспертизæ ауагъдæуа хæдбар фæзуатыл æмæ дзы хайад райсой Иналы идæдз (кæд сразы уа, уæд) æмæ адвокат.
Президент куыд загъта, афтæмæй Иналы мад æмæ идæдзæн иуæй-иу депутаттæ афтæ бауырнын кодтой, цæмæй бадой уазалы Театралон фæзуаты. Уыдон уым баддзысты уæдмæ, цалынмæ уыцы депутатты бафæнда æмæ сын зæгъой, цæмæй саударæг сылгоймæгтæ сæ хæдзармæ ацæуой æмæ хъармы банхъæлмæ кæсой фæдысгæрсты фæстиуджытæм.
«Депутатты иу къорды не ‘ндавы, фæдысгæрст куыд цæуы, уый. Уыдон нæ фæнды, цæмæй проблемæ скъуыддзаг æрцæуа, уымæн æмæ уыцы сылгоймæгтæ Театралон фæзуатæй куы ацæуой, уæд уыцы политиктæ цæуыл дзурой, уый сын нал уыдзæн», – загъта бæстæйы сæргълæууæг æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, Театралон фæзуаты лæууынæй хъуыддаг никуы аскъуыддзаг вæййы.
Хыгъдон пресс-конференцийы рæстæджы информацион фæрæзты минæвæртты цымыдис кодта куыстмыздтæ фæфылдæр кæныны фарст. Бæстæйы сæргълæууæджы ныхæстæм гæсгæ 2021 азы 1 январæй бюджетон фадыджы кусджытæ æмæ паддзахадон слубæгæнджытæн фæфылдæр уыдзысты сæ куыстмыздтæ, уыйхыгъд министрадтæ æмæ уагдæтты нæ фæкъаддæр уыдзæн куысджыты нымæц. Уый тыххæй ныридæгæн бæстон æрцыдысты техникон фарстатæ, бæрæг æрцыдысты, цахæм нормативон акттæ райсын хъæуы куыстмыздтæ фæфылдæр кæныны фæдыл. Уыцы акттæ, президенты ныхæстæм гæсгæ, Уæрæсейы Федерацийы рдыгæй æмæ Хуссар Ирыстоны фарсæрдыгæй сты бæстон æмæ æмразы. Ныртæккæ æнхъæлмæ кæсæм Уæрæсе æмæ Хуссар Ирыстоны æхсæн сæрмагонд сразыдзинад бафыссынмæ, кæцы нысан цæуы ацы мæйы кæрон, кæнæ февралы райдиантæм. Æмæ куыддæр уыцы сразыдзинадыл къухтæ фыст æрцæуа, афтæ фæфылдæр уыдзысты куыстмыздтæ.
Фæлæ ам бæстæйы сæргълæууæг банысан кодта, зæгъгæ, æппæтдæр баст у парламенты архайдыл, бюджеты тыххæй закъонмæ ивындзинæдтæ бахæссыны хайад райсдзысты æви нæ, ууыл.
Йæ ныхæстæм гæсгæ Хуссар Ирыстоны бюджетон фадыджы кусджыты куыстмыздты бæрц хъуамæ уа 2021 азы Цæгат Кавказы Федералон зылды æмвæзады онг. Ныртæккæ уыдон исынц 2016 азы æмвæзадыл куыстмыздтæ.
Бæстæйы сæргълæууæг куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ 2021 азы фæззæджы æрæвнæлдæуыдзæн резервон электроадæттæн хаххы арæзтадмæ Ручъы тъоннелы. Уымæн æмæ зымæгон митуарды рæстæджы хатт нæ бæстæ аззайы æнæ электроны рухсæй.
«Ныфсджынæй мæ бон у æмæ фехъусын кæнон, ацы аз резервон электроадæттæн хахх, æнæмæнгдæр, арæзт кæй æрцæудзæн. Уыцы куыстыты цы кусджытæ архайдзысты, уыдон ныфс æвæрынц, куыстытæ кæронмæ кæй бакæндзысты рæстæгыл», – банысан кодта уый.
Йæ ныхæстæм гæсгæ ацы ахсджиаг хъуыддаджы тыххæй инвестицион программæйы план цæуы сæвæрын 200 милуан сомы. Фæлæ та уæддæр æмæ уæддæр ацы резервон хаххы арæзтад дæр баст у республикæйы бюджет райсыны фарстимæ. Бюджет ист куынæ æрцæуа, уæд ницы арæзтад феггуырсдзæн йæ бынатæй, уымæн æмæ нын уæд фадат нæ уыдзæн бæрæг куысты фæдыл фæрæзтæ рахицæн кæнынæн.
Нæ республикæйы территорийыл ног коронавирусон инфекци рапарахат кæныны хъуыддагмæ ис сæрмагонд хъусдард здæхт. Йæ рапарахаты райдиан Уæрæсейы Федерациимæ арæнтæ æхгæд кæй æрцыдысты, уый, Бибылты Анатолийы ныхæстæм гæсгæ бирæбæрцæй бахъахъхъæдта нæ бæстæйы æмбæстæгты цард. Уымæн æмæ æндæр бæстæтау, Хуссар Ирыстон цæттæ нæ уыд ацы æгъатыр низы ныхмæ тох кæнынмæ.
«Мах дæр æй бæстон нæ зыдтам, куыд хос кæнын хъæуы ацы низæн, кæдæм æрвыстаиккам нæ уæззау рынчынты, кæд æмæ Цæгат Ирыстоны рынчындæттæ дæр йемыдзаг уыдысты вирусæй рынчынтæй. Æмæ йæ чи зыдта, æмæ цал адæймаджы фесæфтаиккам низы рапарахаты райдианы?
Æз абон дæр нæ ивын мæ хъуыды – абоны онг дæр фæндаг æхгæд куы уыдаид, уæд цы æмбæстæгтæ фæхъуыд ацы æнæ-хайыры низæй, уыдон цард дæр бахъахъ-хъæдтаиккам. Нæ чысылнымæц адæмæн уый стыр трагеди у. Фæкъуындæггонд мадзæлттæ кæй адарддæр кодтам, уымæй мæнæн мæ сæйраг нысан уыд мæ адæмы цард бахъахъхъæнын», – дзырдта бæстæйы сæргълæууæг.
Пресс-конференцийы рæстæджы Бибылты Анатоли куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ Хуссар Ирыстонæн уыдзæн йæхи туаггуыры станц. Уыцы станц Хуссар Ирыс-тонæн балхæдтой йæ хæлæрттæ æмæ йæ ацы аз февралы мæйы райдианы æрласдзысты. Уый уадздзæн æрмæстдæр ме-дицинон туаггуыр.
Абоны онг та уал нæ рынчындæттæ архайынц сæ уавæртæм гæсгæ. Пайда кæнынц цистернæты цы туаггуыр æрласдæуы, уымæй.
Ацы аз нын коронавирусы инфекцийы ныхмæ тох кæныны аз уыд. Бирæ хъуыд-дæгтæ баззад бæстонкæнинагæй, уымæн æмæ йæхи ивындзинæдтæ хаста инфекци нæ цардарæзтадмæ. Информацион фæрæзты цымыдис кодта вакцинацийы фарст нæ республикæйы, уымæн æмæ дунейы алы бæстæты, уый æмрæнхъ Уæрæсейы алы регионты ныридæгæн активонæй цæуы вакцинаци.
«Уый æнæмæнгхъуыддаг у, цæмæй низы авналæнтæ фæкъуындæгдæр уой. Вакцинаци уыдзæн барвæндонæй, ууыл алы адæймаг дæр йæхæдæг дзуапп кæндзæн – йæ цард бахъахъхъæна æви нæ. Уыцы вакцинæйы, куыд дзурынц, уымæ гæсгæ ницахæм «чип»-тæ нæй, фæлæ йыл бакуыстой адæмы цард бахъахъхъæныны нысанæн», – банысан кодта Президент.
Бибылты Анатоли Хицауады куыстыл дзургæйæ банысан кодта, зæгъгæ, райгонд у министрты кабинетæй: социалон фадыджы ахсджиаг æнтыстытæ бафтыд сæ къухты. Пухаты Эрикы рæстæджы, дам, махæн нæ къухты бафтыд нæ Республикæйы бюджет бæрæг фæфылдæр кæнын, сæрмагондæй сывæллæтты æмæ сахъатджынты пособитæ,сахъатджынтæм чи кæсы, уыдонæн сæрмагонд фæрæзтæ фидыны хъуыддаг, бирæсывæллонджын бинонтæн пособитæ, пенсиисджытæ – 80 азæй 75 азмæ ма сæ пенсимæ уæлæмхас исынц фæйнæ иу мин сомы.
Нæ республикæйы иууыл ахсджиагдæр проблемæты хсæн ис районты газификацийы фарст. Ацы хъуыддагыл нысанмæздæхт куыст райдайдзæн ног азы. Уый тыххæй арæзт æрцыд къорд къахдзæфтæ. Нæ Республикæ æмæ Уæрæсейы Федерацийы рдыгæй хæстæ бæстон æрцыдысты. Ацы егъау проект экспертизæ рацыдис. Уæрæсейы Федерацийы президенты бахæсмæ гæсгæ ацы мæйы райдианы бадзырдтытæ уагъд цæудзæн ацы нысаниуæгджын куысты райдианыл. Æмæ ацы æхсызгон хъуыддаджы фæдыл фыццаг бел æрсагъдæуыдзæн зæххы.
Бæстæйы сæргълæууæг ма лæмбынæг дзуаппытæ скодта информацион фæрæзты минæвæрттæн, раарфæ кодта Ног азы æмæ иннæ бæрæгбонты цытæн нæ республикæйы цæрджытæн.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.