25-æм апрелы 120 азы сæххæст уыдаид Советон Цæдисы Хъайтар, æфсады инæлар Хетæгкаты Геор-гийы райгуырдыл. Уый уыдис йæ радтæг адæмы æцæг патриот, хъæбатыр æмæ принципиалон хæстон. Ирон лæджы кад æмæ намыс хæсты быдыры уæвгæйæ, кæддæриддæр хаста бæрзонд. Иры дзыллæй дæр Хетæгкаты Георгийы хъайтардзинадæй сты сæрыстыр æмæ йæ ном никуы уыдзæн рох.

Советон дуджы нæ бæстæйы цы стыр лæгтæ басгуыхт, уыдонæй иу уыдис Хетæгкаты Иваны фырт Георги. Уый райгуырд 1903 азы Зæрæмæджы цыбыркъух бинонты æхсæн. Йæ фыд куыста фæндагаразæг мастерæй æмæ йæ бæллицц уыд, цæмæй йæ фырт афицер суыдаид. Георгийæ канд афицер нæ рауад, фæлæ ма сис æфсады инæлар дæр, æфсæддон зылды командæгæнæг, стæй цалдæр хатт уыдис ССР Цæдисы Сæйраг Советы депутат дæр.

Хетæджы-фырт Зæрæмæджы райдиан скъола каст куы фæцис, уæд ма йæ бæргæ фæндыд йæ ахуыр адарддæр кæнын, фæлæ йын ахæм фадат нал уыд æмæ уæд æххуыс кодта йæ ныййарджытæн. 1916 азы сæрды æртындæсаздзыдæй кусын райдыдта йæ фыдимæ фæндагаразæгæй. Иу афæдзы фæстæ та бацыд Садоны æрзæткъахæнмæ. Уым кусгæйæ æрыгон лæппу базыдта Уæрæсейы революци кæй æрцыд, уый. Уайтагъд революцийы уынæр бахæццæ Кавказмæ дæр. 1919-æм азы январы мæйы Георги барвæндонæй бацыд Сырх Æфсады рæнхъытæм æмæ хайад иста урсгвардионты ныхмæ тохты. Ирыстоны Советон хицауад куы ‘рфидар, уæд хъаруджын сырхæфсæддоны арвыстой ахуыр кæнынмæ горæт Пятигорскмæ Артемы номыл курсытæм. Йæ ахуыры фæстæ Георгийы снысан кодтой Дзæуджыхъæуы 28-æм хæххон дивизийы дивизион скъолайы взводы командæгæнæджы хæдивæгæй, чысыл фæстæдæр та – взводы командæгæ-нæгæй. Ацы ран ирон лæппу кавказаг адæмыхæттыты минæвæрттæй Сырх æфсадæн цæттæ кодта кæстæр командæгæнджыты.

Хетæгкаты Георги зæрдиагæй тырныдта зонындзинæдтæм. Фæндыдис æй артиллерист суæвын æмæ 1926 азы Киевы æфсæддон ахуыргæнæндоны артиллерион хайад каст куы фæцис, уæд æй сæвæрдтой 36 Фæсбайкалаг дивизийы артиллерион дæлхайады командæгæнæгæй. Æфсæддон курсытæ рацыд Новочеркасскы дæр.

Китайаг-Скæсæйнаг æфсæнвæндаг ссис дзырддаг æмæ хæстон быцæумæ расайдта. Уым 1929 азы хъæбатырдзинад равдисыны тыххæй 500 хæстоны схорзæхджын кодтой Сырх Тырысайы орденæй, уыдонимæ уыд Георги дæр. Азтæ куыд цыдысты, афтæ уæлдæрæй-уæлдæр бынæттæм хизгæйæ, 1937 азы ирон афицер разамынд лæвæрдта Дард Скæсæны хицæн Сырхтырысахæссæг æфсады артиллерион полкæн, уый фæстæ аз та архайдта япойнаг самурайтимæ карз тохты. Стыр Фыдыбæстæйон хæст куы райдыдта, уæд булкъон Георги службæ кодта Прибалтикæйы горæт Идрицайы, уыд 21-æм механизацигонд корпусы артиллерийы хистæр. Ацы корпусы æфсæддонты раз æвæрд æрцыд ахæм хæс, цæмæй знаджы механизацигонд баиугæндтæн радтой аккаг ныхкъуырд, афтæ ма горæт Резекнейы районы куынæг æрцæуой сæ уæлдæфон десант дæр. Ацы хæстон хæслæвæрд уыд тынг ахсджиаг, уымæн æмæ знаг бырста Ленинградмæ. Корпусы æфсæддонтæ горæттæ Резекнемæ, Даугавпилсмæ, Себежмæ æмæ Опочкамæ æввахс тугкалæн тохты хъæбатырæй хæцыдысты знагимæ. Ацы ран тохты ирон хæстон фæцис уæззау цæф дæр.

1941 азы декабры мæйы Георгийæн радтой инæлар-майоры цин, 1942 азы апрелы мæйы та йæ хæстон сгуыхтдзинæдты тыххæй хорзæхджын æрцыд Сырх Тырысайы дыккаг орденæй.  Уыцы азы кæрон æфсæддон разамонæджы сфидар кодтой Сталинградмæ хæстæг хæцæг 3-аг гвардион штабы хицауæй. Ирон фæлтæрдджын инæлар архайдта хæстон операци «Малый Сатурн»-ы. Фæстæдæр Георги фондз мæйы дæргъы уыдис 3-аг гвардион æфсады командæгæнæг. Донбассы операци æнтыстджынæй сæххæст кæныны тыххæй йæ схорзæхджын кодтой Кутузовы 1-аг къæпхæны орденæй. 1944 азы Георги нысан æрцыд украинаг горæттæ немыцаг фашисттæй сæрибаргæнæг фыццаг гвардион æфсады штабы хицауæй æмæ уæд æппæт хъарутæй архайдта æфсады размæбырстæн фадæттæ аразыныл. Горæттæ Староконстантинов, Проскуров æмæ Каменец-Подольскиймæ æввахс хæстыты 1-аг æфсад знагыл фæуæлахиз. Уыцы аз майы мæйы Хетæджы-фырты сæвæрдтой 82-æм дивизийы командæгæнæгæй. Ацы дивизи Георгийы разамындæй цалдæр хатт карз тохты фæуæлахиз знагыл. Уæлдай ирддæрæй инæлары разамонæджы курдиат рабæрæг цæугæдон Днестры сæрты абырсты рæстæг уæззау хæстыты. 1945 азы Георгийы дивизи архайдта Вислæ-Одераг, Варшавæ-Познайнаг, Скæсæн-Помераниаг, Берлинаг æмæ Харбинаг-Гиринаг хæстон операциты.

Хетæгкаты Георгийы артиллеристон æфсад райгуырæн бæстæйы фашисттæй сыгъдæг кодтой суанг Берлинмæ. Уымæн стыр кад æмæ аргъ скодта уæды хицауад. Хетæджы-фыртæн Советон Цæдисы Уæлдæр Советы Президиумы барамындæй 1945 азы 6-æм апрелы лæвæрд æрцыдис Советон Цæдисы Хъайтары ном, немыцаг фашистты ныхмæ тохы йе стыр хъæбатырдзинæдты тыххæй. Фæстæдæр та хорзæхджын æрцыд Суворовы 1-аг къæпхæны орденæй. Уый у бирæ аккаг хорзæхты хицау, уыдон нымæцы фæсарæйнаг майдантæ æмæ орденты хицау дæр.

Æфсады инæлар, Советон Цæдисы Хъайтар йæ цардæй ахицæн 1975 азы 3-æм сентябры. Кадимæ ныгæд æрцыд Мæскуыйы Новодевичьейы уæлмæрды. Дзæуджыхъæуы йæ номыл ис уынг, цалдæр азы размæ та йын Алагиры æвæрд æрцыд цыртдзæвæн, йæ рухс ном ын æрæмысынц бæрæгбонон мадзæлтты, йе сгуыхтдзинæдты тыххæй радзурынц фæсивæдæн.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.