Æрæджы, информаци æмæ мыхуыры паддзахадон комитеты пресс-центры пресс-конференци уыд Мидхъуыддæгты министр Гæззаты Валерийæн. Уый журналисттæн радзырдта Хуссар Ирыстоны криминогенон уавæры тыххæй.
ФÆКЪАДДÆР ФЫДРАКÆНДТЫ НЫМÆЦ
Министр радзырдта, зæгъгæ, алы категорийы фыдракæндты нымæц фæкъаддæр.
Уавæр стабилон у аппаратон-программон комплекс «Æдас горæт»-ы руаджы. Ацы комплекс эксплуатацимæ радтыны фæстæ фыццаг бонты къуырийы дæргъы регистраци цыд 30000 фыдракæнды. Абонмæ та сæ нымæц фæкъаддæр 12000 онг.
«Хъыгагæн, ацы комплекс æххæст хъомысæй нæ кусы объективон æмæ субъективон аххосæгтæм гæсгæ. Мах цæттæ стæм Самарæйы фирмæимæ бадзурынмæ. Тагъд рæстæджы нæ сифтонг кæндзæн æмбæлон программæйæ æмæ ацы комплекс æххæстхъомысæй скусдзæнис», – бамбарын кодта Гæззаты Валери.
СÆ НЫСАН НÆУ ФИСТÆГÆЙ
ЦÆУДЖЫТЫ ИВАР КÆНЫН
Амæй размæ дзырд цыд, цæмæй фистæгæй цæуджытæй фæндагыл цæуыны фæтк чи халы, уыдон ивар цæуой.
Ацы фарсты фæдыл министр банысан кодта, зæгъгæ, профилон структурæты минæвæрттæ уал раздæр æмбарынгæнæн куыст кæндзысты фистæгæй цæуджытимæ, цæмæй æнæмбæлон бынæтты фæндагæн иу фарсæй иннæмæ ма хизой.
«Райдианы махæн нæ нысан нæу фистæгæй цæуджыты ивар кæнын. Развæлгъау уал семæ кæндзыстæм æмбарынгæнæн куыст, сæ зæрдыл сын æрлæууын кæндзыстæм фæндагыл цæуыны фæткойтæ», – загъта Гæззаты Валери.
2025 АЗМÆ МИДХЪУЫДДÆГТЫ МИНИСТРАДЫ КУСДЖЫТЫ НЫМÆЦ НÆ ФÆКЪАДДÆР УЫДЗÆН
Оптимизацийы фарсты тыххæй министр радзырдта, зæгъгæ, йæ дæлбар ведомствойы кусджыты нымæц не сцух кæндзысты 2025 азы онг.
«Хуссар Иыстоны æхсæнад оптимизаци æнхъæлынц кусджыты нымæц фæкъаддæр кæнын, афтæмæй та йын уæрæхдæр æмбарынад ис. Уæрæсейы Федерацийы мидхъуыд-дæгты министры хæдивæг Игорь Зубовимæ фембæлды рæстæджы мæнæн бантыст Уæрæсейы Мидхъуыддæгты министрады къухдариуæгадæн бамбарын кæнын, Хуссар Ирыстоны уавæрты мидхъуыддæгты министрады системæйы кусджыты фæкъаддæр кæнын катастрофæ кæй у. Кæд раздæр пенсиисджыты сæрибар кодтам сæ бынæттæй æмæ уымæй скъуыддзаг кодтам оптимизацийы фарстатæ, уæд нын абон афтæ нал уайы», – банысан кодта ведомствойы сæргълæууæг.Уый куыд бамбарын кодта, афтæмæй 2017 азы Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы профилон министрадты ‘хсæн цы бадзырдыл æрфыстæуыд къухтæ, уымæ гæсгæ ацы аз мидхъуыддæгты органтæй хъуамæ арвыстаиккой 200 кусæджы. Абон дзырд сæ бинонты иунæгæй чи дары, уыдоныл.
«Республикæйы социалон-экономикон уæззау уавæр бахынцгæйæ, махæн нæ бон нæу нæ кусджыты сцух кæнын. Уæрæсейаг коллегæтæ нæ уавæры бацыдысты æмæ нал домынц оптимизаци саразын. Уый нæ, фæлæ ма оптимизмимæ æнхъæлмæ кæсæм ног азæй нæ куыстмыздты фæфылдæрмæ», – загъта министр æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, «дунейы æмæ Уæрæсейы вазыгджын уавæр æмбаргæйæ, Украинæйы специалон хæстон операци хынцгæйæ, кæд ацы фарст фæфæстæдæр уа, уæддæр æй мах бамбардзыстæм».
ДЗАБИТЫ ИНАЛЫ ТЫХХÆЙ
2020 азы Дзабиты Иналы амарыны дызæрдыг кодтой Мидхъуыддæгты министрады кусджытæй цалдæры. Уыдонæй кæйдæрты ахсгæ дæр æркодтой, кæцыдæрты дзы рауагътой. Уæдæй фæстæмæ уагъд цæуы слестгæнæн мадзæлттæ.
Цæмæй ахæм цаутæ фæлхатт мауал æрцæуой, уый тыххæй йæ хъуыдытæ загъта мидхъуыддæгты министр.
«Дзабиты Иналы хъуыддаджы тыххæй барадхъахъхъæнæг органты кусджытæй кæй æрцахстой, уыдоны тæрхондон куы сраст кæна, уæд сæ сæ куыстыты ма снысан кæныны бар махæн нæй. Дзабийы фырты хъуыддагимæ баст æхсæнады алыварсон уавæр æмбаргæйæ, æз афтæ хъуыды кæнын, æмæ æркæсын хъæуы криминалон милицийы куысты системæмæ. Ацы тенденци мæ зæрдæмæ æппындæр нæ цæуы», – банысан кодта Гæззаты Валери.
УÆНТ КЪАДДÆР, ФÆЛÆ – ХУЫЗДÆР
Мидхъуыддæгты министрады хаххыл Уæрæсейы ахуыр чи фæцис, уыцы курсантты куыстæй сифтонг кæныны тыххæй министр банысан кодта, зæгъгæ, ацы фарст аскъуыддзаг кæнын нырма дæр актуалон у.
Уый бузныджы ныхæстæ загъта уæрæсейаг коллегæтæн, Уæрæсейы Мидхъуыддæгты министрады уæлдæр ахуыргæнæндæтты хуссарирыстойнаг абитуриенттæн ахуыры фадат кæй дæттынц, уый тыххæй.
«2009 азæй фæстæмæ мах нæ абитуриентты æрвитæм Мидхъуыддæгты министрады хаххыл уæрæсейаг уæлдæр ахуыргæнæндæттæм. Хъыгагæн сæ алчи кæронмæ нæ фæцахуыр кæны алыгъуызон аххосæгтæм гæсгæ, фæлæ сæ фылдæр æнтыстджынæй фесты ахуыр æмæ æрыздæхтысты сæ Райгуырæн бæстæмæ. О, фæлæ сæ куыстæй сифтонг кæнын махæн фæзын. Цæвиттон, Мидхъуыддæгты министрады ис 24 вакантон бынаты, 25 курсанты та нæм ис кадрон резервы. Кæй зæгъын æй хъæуы, курсантты уыцы вакантон бынæтты сæ професситæм гæсгæ не снысан кæндзыстæм, уымæн æмæ уыдон ахуыры фæстæ æрыздæхынц офицертæй, вакантон бынæттæ та сты рæнхъонты тыххæй», – бамбарын кодта министр æмæ дарддæр радзырдта, декретон улæфты сæм цы 25 сылгоймаджы ис, уыдон куыстмæ куы æрбаздæхой, уæд сæ бынæтты чи кусы, уыдон æгуыстæй кæй баззайдзысты, уый тыххæй дæр.
Гæззайы фырт куыд загъта, афтæмæй кæд раздæр азты Мидхъуыддæгты министрады хаххыл ахуырмæ æрвыст цыдысты 25 абитуриенты, уæд ацы аз та сæ нымæц уыд 32 адæймаджы. Кæй зæгъын æй хъæуы, 5 азы фæстæ уыдон æрыздæхдзысты республикæмæ æмæ сæ хъæудзæн куыстæй сифтонг кæнын.
«Курсантты куыстæй сифтонг кæныны тыххæй цы вазыгджын уавæр сæвзæрд, уый бахынцгæйæ, фæкъаддæр кæнын хъæуы, Уæрæсемæ кæй арвитæм, уыцы абитуриентты нымæц. Уадз уæнт къаддæр, фæлæ – хуыздæр. Кæд мæнæй кæнгæ исты уа, уæд æз домдзынæн, цæмæй æрвыл аз дæр абитуриентты нымæц 5-æй фылдæр ма уа. Уымæн æмæ курсанттæй куыстæй кæй не сифтонг кæнæм, уыдон баззайынц Уæрæсейы. Афтæмæй нæ фæсивæд ивылынц республикæйы æддæмæ. Нæ фæсивæд Хуссар Ирыстонæй æддæмæ куы цæуой, уæд нæ уый хорз фæстиуджытæм не ‘ркæндзæн», – бахахх кодта Гæззаты Валери.
ТОХ – НАРКОТИКОН БУАРАДТЫ НЫХМÆ
Министр радзырдта наркотикон буарадты парахатгæнджыты ныхмæ тохы се ‘нтыстыты æмæ проблемæты тыххæй дæр.
Уый банысан кодта, зæгъгæ, «цæмæй æрцахсай наркотиктæ аптекæйы чи уæй кæны, уыцы адæймаджы, уый тыххæй хъæуы контролон балхæд. Уымæн та ссарын хъæуы, нарко-тикон буарад чи балхæна, ахæм адæймаджы. Фæлæ ничи разы кæны уыцы хъуыддагыл. Барадхъахъхъæнæг органты минæвæртты та иууылдæр зонынц аптекæты кусджытæ».
«Аптекæты наркотикон буарадтæ кæй ис, уый криминалон нæу. Уымæн æмæ кæмæндæр уыцы препараттæ цардæн ахсджиаг, æнæмæнгхъæуæг сты», – бамбарын кодта министр.
Хуссар Ирыстоны нæй, уæззау наркотиктæ чи парахат кæны, ахæм адæймæгтæ.
О, фæлæ сарæх сты, æнæмедицинон нысанæн «Лирика» æмæ «Габалентин»-æй чи пайда кæны, уыдон.
Министры ныхæстæм гæсгæ, уыцы адæймæгтæ ацæуынц Цæгат Ирыстонмæ, уым интернеты руаджы балхæнынц уæлдæр банысангонд препаратты, уым сæ спайда кæнынц, семæ дæр райсынц иу кæнæ дыууæ дозæйы æмæ æрыз-дæхынц Хуссар Ирыстонмæ.
Ацы проблемæйы тыххæй Гæззайы фырт афтæ загъта: «Уыцы здæхты Мидхъуыддæгты министрад бакуыста закъоны проектыл, кæцыйы фæрцы фæкарздæр уыдзæн тох, наркотикон буарадтæй чи пайда кæны, уыдоны ныхмæ».
РÆСТÆГМÆ ДАРÆН ИЗОЛЯТОРЫ БÆСТЫХАЙ ÆМБÆЛОН ДОМÆНТÆН ДЗУАПП НÆ ДÆТТЫ
Ведомствойы сæргълæууæг куыд радзырдта, афтæмæй рæстæгмæ дарæн изоляторæй алыгъды цау кæй уыд, уым Мидхъуыддæгты министрады кусджытæ уыйас аххосджын не сты, уымæн æмæ ацы бæстыхайы раджы сарæзтой, у тынг зæронд æмæ дзуапп нæ дæтты барвæтк халджыты уым дарыны нормæтæн, йæ къултæ згъæлынц, бавналæнтæ дæр сæм нæй, бæлвырддæр зæгъгæйæ та – эксплуатацийæн нал бæззы. Уыимæ иумæ бæстыхай адæймæгты бæрæг нымæцæн у.
ÆНТЫСТЫТÆ СЫН ИС КОРРУПЦИЙЫ
НЫХМÆ ТОХЫ
Гæззаты Валерийы ныхæстæм гæсгæ, Мидхъуыддæгты ми-нистрады здæхтытæй иу у антикоррупцион архайд. Республикæйы ног къухдариуæгады æрцыдæй Мидхъуыддæгты ми-нистрады антикоррупцион хайады фæзынд куыстыты стыр гуырахст.
«Серьезон суммæтæ адавыны тыххæй баконд æрцыдысты уголовон хъуыддæгтæ. Ацы хъуыддæгты фæдыл бакæнгæ куысты тыххæй фехъусын кæндзыстæм фæстæдæр», – бахахх кодта министр.
Мадзалы кæрон министр банысан кодта, зæгъгæ, мах кусæм адæмы тыххæй.
ОСИАТЫ Индира
