Паддзахадон ансамбль «Симд» – сценæмæкæсджытæн æхцондзинад хæссæг

Нæ республикæйы царды æппæт къабæзты дæр ивындзинæдтæ цæуы хорзæрдæм. Ахæм ивындзинæдтæ цæуынц культурæйы фадыджы дæр. Бирæ дæсгай азты дæргъы нæ адæмы культурон домæнтæ бирæбæрцæй æххæст кæны Галаты Барисы номыл Хуссар Ирыстоны зард æмæ кафты паддзахадон ансамбль «Симд». Йе сфæлдыстадон коллектив ирон зард æмæ кафты аивадимæ зонгæ кодта æрмæст Хуссар Ирыстоны нæ, фæлæ Цæгат Ирыстоны, раздæры Советон Цæдисы æмæ фæсарæнты дæр бирæ бæстæты сценæмæкæсджыты. Фæлæ ансамблæн йæ архайд бирæбæрцæй фæцудыдта ивгъуыд æнусы кæрон  ног æнусы райдианы зындгонд аххосæгтæм гæсгæ. Абон цы уавæрты кусы, цы йын æнтысы æмæ сæ разы цы плæнттæ ис, уыдоны фæдыл нæ уацхæссæджы фарстытæн дзуапп дæтты Галаты Барисы номыл зард æмæ кафты паддзахадон ансамбль «Симд»-ы директор, йæ аивадон къухдариуæггæнæг Гаглойты Ростик

– Фыццаджыдæр мæ бафæрсын фæнды, куыд райгонд стут уæ ног бæстыхайæ. Æмбæлон фадæттæ ис артисттæн сæхиуыл кусынæн?

– Кæй зæгъын æй хъæуы, артисттæн ног бæстыхайы сæ уавæртæ бирæ хуыздæр сты. Ам арæзт æрцыдис кафæн-репетицигæнæн залтæ дыууæ, сæ дзаумæттæ ивæн хатæн, репетицийы фæстæ сæхи кæм ныннайой, ахæм хатæн…

– Куыд дæм кæсы, бæстыхай горæты кæрон арæзт кæй æрцыд, уый исты зындзинæдтæ æвзарын кæны артисттæн?

– Горæты кæрон кæй ис, уый ахæм стыр проблемæ нæу. Артисттæй сæхицæй бирæтæн ис машинæтæ, стæй куыстæн йæхицæн ис машинæ æмæ сæ райсомæй скæны æмæ сæ изæрæй ракæны.

– Ансамбль фæстаг дыууын азæй фылдæр нæ адæмау уæззау фæндагыл рацыд. Хистæр фæл-тæрæй ма бирæтæ баззадысты йе сконды?   Æрыгон кадрты цухдзинад кæд мыййаг не ‘ййафут?

– Ансамблы 18-19 азы дæргъы чи кусы æппынæдзухæй, ахæмтæ нæм бирæ ис, заргæ дæр æмæ кафгæ дæр чи кæны, уыдоны ‘хсæн дæр. Иудзырдæй, сæ фылдæр сты зæронд коллективæй. Фæлæ райст æрцыд ног, æвзонг кадртæ дæр. Æвзонг кадртæ райсыны ныртæккæ ницы проблемæ ис, уымæн æмæ нæм горæты ис Аивæдты лицей, ис нæм иумиагахуырадон скъолаты кафты кружоктæ, ис нæм Цхинвалы районы ансамбль «Амонд» дæр, уымæ гæсгæ сæ не ‘ййафæм хъуагдзинад. Ахæм æвзонг кадртæ нæм ис 6 адæймаджы бæрц.

– Артист йæ курдиатæй дарддæр хъуамæ фидауа йæ кондæй сценæйыл. Ифтонг стут хъæуæг сценикон дарæсæй? Кæм сæ амал кæнут?

– Дзаумæттæ дæр нын ис, фæлæ дзы бирæты хъæуы баивын.  Чи дзы зæронд бацис, чи та дзы раст хуыд не ‘рцыд. Фæлæ нæм нæ республикæйы разамынад стыр хъусдард здахынц, дарынц нæм се ‘ххуысы къух. Ныр уал нæлгоймæгты зарæггæнджыты къордæн бахуыйдзыстæм дарæс, стæй та кафджыты къордæн. Раздæр сын сæ Дзæуджыхъæуы закъаз кодтам, ныр сæ ам, нæхимæ, бахуыйын кæндзыстæм. Дзæуджыхъæумæ зындæр цæуæн у, цæмæй сæ бахуыйой, уый тыххæй сæ ацæуын бахъæуы æппын-къаддæрæй 2-3 хатты. Æмæ нын æрмæст сæ фæндаггаг дæр слæууы зынаргъ.

– Алы кафтæн дæр хъæуы йæхи дарæс. Ис уын уыцы фадат?

– Ис нын уыцы фадат. Афтæ куынæ уа, уæд цымыдисон нæ уыдзæн кафæгæн йæхицæн æмæ сценæмæкæсæгæн дæр. Ноджыдæр ма йæ зæгъын, ис нын ахæм фадат, æрмæст сæ фæхъæуы сног кæнын.

– Загътай, зæгъгæ, нæ республикæйы разамынад нæм фæдаргъ кæны йе ‘ххуысы къух. Цахæм у конкретонæй се ‘ххуыс?

– Æрвылаз дæр Культурæйы министрадæн рахицæн æрцæуынц æхцайы фæрæзтæ культурон уагдæттæ сæндидзын кæныны тыххæй. Уыдонæй нын культурæйы министр Остъаты Мадинæ рахицæн кодта 600 мин сомы, кæцытæй мах балхæдтам сылгоймæг-тæн сæрыхъуынтæ. Костюмтæ балхæнынæн дæр та нын Хицауад радих кодта æхцайы фæрæзтæ. Баххуыс нын кодтой агъуысты сæр раивынæн, рудзгуытæ бакæнынæн. Уымæй дарддæр ма Хицауады ‘рдыгæй стыр æххуыс æрцыдис артисттæн сæхицæн дæр. 4 лæппуйæн бакодтой медицинон æххуыс – 60 мин сомтæ сын рахицæн æрцыд операцитæ скæныны тыххæй, фæлæ ма дзы ис ноджыдæр, операци кæй хъæуы, ахæмтæ æмæ Хуыцауы фæрцы, кæд уыдонæн дæр бакæниккой ахæм æххуыс.

– Ростик, зæгъæн ис, æмæ дисциплинæ кæм нæ уа, уым æмбæлон уагыл куыст нæ ацæудзæнис. Ацы хъуыддаг куыд æвæрд у коллективы ‘хсæн?

– Хорз коллектив у, фæлæ æз афтæ хъуыды кæнын, æмæ хæдзары дæр æмæ куысты дæр дисциплинæ куы нæ уа, уæд уым куыст æмбæлон уаг æмæ æгъдауыл никуы уыдзæн. Æз архайын, цæмæй артисттæ кæрæдзийы æмбарой, иу бинонтау уой æмуд. Æз æнхъæлын æмæ уый махæн нæ къухты бафтыд. Уыцы фæстиуæг нæ куысты гъæдыл дæр кæй бандавдзæн, уымæй мæ ныфс ис.

– Ростик, уæ репертуар ног кæныныл цахæм куыст цæуы?

– Ацы фæстаг азты зæгъæн ис æмæ ансамблæн стыр æнтыст нæ уыдис. Уый тыххæй нæ æмæ нæ артисттæ сæ архайд февзæрдæр кодтой, кæнæ сæ ахаст сæ куыстмæ фæуазалдæр ис. Нæ. Йæ аххосаг уыдис уый мидæг, æмæ йын йæ къухдариуæг-гæнджыты кæй раив-баив кодтой. Цал аивадон къухдариуæггæнæджы дзы уыдис, уалæй æвæрдтой ног æмæ ног кæфтытæ, алчи  дæр – йæхирдыгонау. Иу дзы иннæйы кæфтытæ фаудта, афтæмæй ивд цыдис сæ репертуар æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, хъуыддаг йæ бынатæй не ‘ггуырст. Уыимæ ма-иу сын бахъуыд сæ костюмтæ раивын дæр æмæ-иу сæ хуыд дзæгъæлы фæцис, уый та чысыл хæрдзтæ нæ домдта. Мæнæн уыцы хабар мæ зæрдæмæ нæ цæуы. Цы баййæфтон сæ репертуары, уыдон ныууагътам æмæ ма сæм бафтыдтам ног, æндæр кæфтытæ æмæ ныр уыцы репертуарыл кусæм. Ис нæм æвзонг лæппутæ дæр, кæцытæ райстой сæрмагонд ахуырад æмæ сæм бакæсæм, цавæр ног кæфтытæй баххæст кæндзысты нæ репертуар. Мæнмæ гæсгæ æвзæр нæ архайынц æмæ йæ хъуыддагджы дæр кæй равдисдзысты, уый бæрæг у.

– Советон дуджы къуыри иу хатт лæвæрдта концерт ансамбль æмæ зал цъух никуы уыд адæмæй. Уæ бон у сымахæн дæр концерттæ дæттат къуыри иу хатт?

– Советон дуджы цард æндæрхуызон уы-дис, уæд нæ горæты цæрджытæ фылдæр уыдысты, стæй аивадмæ тынгдæр сæ хъус дардтой. Зæгъæн ис æмæ адæмæн зæрон-дæй, æвзонгæй стыр уарзондзинад кæй уыд кафты аивадмæ. Ныр не сценæмæкæсджытæ бирæ фæкъаддæр сты, уымæн æмæ фæзындысты алыгъуызон видеофильмтæ, интернет æмæ цæмæдæр гæсгæ, не ‘взонг фæлтæр нæ, фæлæ ма интернеты уацары бахаудысты хистæр фæлтæр дæр. Аивад та ахæм у, æмæ йæ хъуамæ уынай дæхи цæстæй æмæ йын уæд аргъ дæр кæндзынæ. Сценæмæкæсæг куыд уа, уымæй аразгæ у нæ куыст дæр. Ныр уал мæй иу хатт дæтдзыстæм концерт, стæй кæд фылдæр кæной сценæмæкæсджытæ, уæд стыр райгондæй архайдзыстæм арæх-дæр концерттæ дæттыныл.

– Æрæджы ансамбль гастролон балцы уыд Цæгат Кавказы. Куыд ацыдысты, уый тыххæй нын дæ тæлмæнтæ куы радзурис?

– Нæ ансамблæн йæ куыст бирæ кæй фæрæвдздæр, уымæн æвдисæн, Ног азы размæ гастролон балцы куы уыд Цæгат Ирыстоны йе сноггонд программæимæ, уæд уый дæр. Ацы сфæлдыстадон балц дзурæг у, нæ хъизæмæрттæ бавзарæг зæххыл цард ногæй кæй æндидзы, стыр хъусдард здæхт кæй цæуы культурæйы рæзты фарстытæм дæр. Культурæйæн та арæнтæ кæй нæй, адæмты иугæнæг кæй у, уый фенын кодтой ансамблы гастролтæ. Алы ран дæр ныл нæ цæгаттаг æфсымæртæ æмбæлдысты стыр райгондæй æмæ хъарм зæрдæимæ. Æмæ сын куыд ансамблы аивадон къухдариуæггæнæг, афтæ ансамблы коллективы номæй зæгъын стыр бузныг. Стыр æххуыс банкъардтам уыдонæй æмæ уырдыгæй та ацыдыстæм Цæцæны Республикæмæ. Уым дæр равдыстам иумæйаг концерт. Иудзырдæй, гастролон балцæй мах æрыздæхтыстæм рæсугъд зæрдæйыуаг æмæ цины æнкъарæнтимæ.

– Транспортæй та куыд ифтонг стут?

– Æз кусын куы райдыдтон, уæд дзы баййæфтон «Газель» автомашинæ, «Нива» æмæ микроавтобус. Фæлæ дзы иу дæр нæ куыста, иууылдæр уыдысты хæлд. Ноджыдæр арфæгонд уæд нæ хицауад, ацы хъуыддаджы дæр та нæм фæдаргъ кодта йе ‘ххуысы къух. Рахицæн нын кодтой æхцайы фæрæзтæ æмæ сæ сцалцæг кодтам.

– Уæ дарддæры сфæлдыстадон плæнттæ та цахæм сты?

– Плæнттæ бирæ ис. Фæлæ сæйраг у куыст. Хорз куысты руаджы ис сæххæстгæнæн алы планæн дæр. Æз афтæ æнхъæлын æмæ ансамблы та ныртæккæ ис, сæ хъуыддагыл æнувыд чи сты, аивад сæ зæрдæтæм æввахс кæмæн лæууы, ахæм артисттæ æмæ уыдонимæ та фæуæлахизуæвæн ис алы зындзинæдтыл дæр. Цы ног фæлтæр нæм æрбацыд, уыдон ноджыдæр кæй фæхуыздæр кæндзысты ансамблы репертуар, уымæй ныфс бавæрæн ис.

– Дæ Ногазон фæндиæгтæ цахæм сты куыд артисттæн, афтæ сценæмæкæсджытæн дæр?

– Нæ артисттæн мæ фæнды, цæмæй сын се сфæлдыстадон куысты уа стырдæр æнтыстытæ, уой æнæниз æмæ æнæмаст. Сценæмæкæсæгæн дæр мæ фæнды æнæниздзинад, фарн æмæ амонд алкæйы хæдзары дæр, цæмæй зæрдæрайæ цæуой нæ ансамблы концерттæм.

Бестауты В.