Республикæйы разамынад архайы, исы мадзæлттæ, цæмæй йæ къахыл слæууа хъæууон хæдзарад æмæ арендатортæн лæвæрд цæуынц хатырон уавæрты кредиттæ, исынц æндæр хуызы æххуыстæ дæр, фæлæ уавæр уадиссаг размæ нæ цæуы. Цæмæн афтæ у, уымæ цымыдис кæны ГТРК «Ир»-ы журналист, алæвæрд «Хъæууон цард»-ы автор Цæбиты Валентинæ. Уый йæхимæ фæхуыдта нæ республикæйы ныр цалдæр аз фермерон куыст чи кæны, ахæм адæймæгты æмæ æргом семæ æрдзырдта ацы фарстатыл.
Тымбыл фынг уагъта Цæбиты Валентинæ йæхæдæг. Райдианы уый æрдзырдта Хуссар Ирыстоны къорд азты размæ фосдард æмæ зæххы куыст куыд цыд, фылдæр кæй цардыстæм нæхи æркæнгæ хæлцадон продукттæй. Æмæ фарст æвæры, абон, зæгъгæ, нæ разы цы цæлхдуртæ æвзæры, цæмæннæ, дам, æндидзы хъæууон хæдзарад? «Ацы фембæлды нысан у, цæмæй кæрæдзимæ байхъуысæм æмæ алчидæр ацы ахсджиаг фарсты фæдыл зæгъа йæ хъуыдытæ. Мæнмæ афтæ кæсы æмæ халсар æмæ дыргъгуыст хъæууон хæдзарады иннæ къабæзтæй бирæ пайда дæр у. Уымæн ирд цæвиттон Ставрополь æмæ Краснодары крайтæ. Уыдон раздæр кæд нæмыгон къультурæтæ тыдтой, уæд ныр фылдæр кæнынц дыргъгуыст. Афтæ у Цæгат Ирыстоны дæр. Махмæ та фермертæ байтауынц нæмыгон культурæтæ, æмæ стæй сæ мæнæу цы фæкæной, уый нал фæзонынц. Хорз уаид æмæ куы скусид хойрагисæн куыстуат æмæ-иу уым куы æрыссиккой сæ мæнæу, уый стыр ахъаз уаид фермертæн æмæ адæм та æлхæниккой æркæнгæ хойрагæй кæрдзын. Уый уыдзæн бынæттон æмæ экологион æгъдауæй сыгъдæг», – дзырдта Цæбиты чызг.
Фермер, Къостайы хъæуæй – Хъоцыты Зорик ныхас адарддæр кодта. «Дыргъ æмæ халсаргуыстæй хи фæдарæн нæй. Сæйраг у хъæууон цæрæгæн мæнæу тауын. Фæлæ уымæй дæр хъæздыг тыллæг райсæн нæй, уымæн æмæ зæххытæ смæгуыр сты. Хъацæнтæ сæм ничиуал хæссы. Рагацау мæрæн хъæуы анализ аразын, цæмæй базонæм, цы культурæ дзы хуыздæр æрзайдзæнис. Мæ фæнд у цæмæй, æрхонæм ахæм специалистты æмæ уæд хъуыддаг йæ бынатæй фезмæлдзæн. Уымæн æмæ уæд бæрæг цæудзысты халсарæн, нæмыгон култьурæты байтыдтытæн цы зæххытæ бæззынц, уыдон».
Арендатор ма куыд загъта, афтæмæй хъæууонхæдзарад рыйтынг кæнынæн æнæмæнгхъæуæг сты техникæйæ ифтонгад, зæххытæн анализ саразын, æхсыры завод æмæ дзи-дзагуыстгæнæн комбинат саразын. Афтæ куынæ уа, уæд хъæууон хæдзарадыл дзурын у æнæхъуаджы. Æхсырæрдыгъд фæфылдæр кæныны тыххæй та загъта, зæгъгæ, раздæр уый уыдис рентабелон, уымæн æмæ фосæн цæттæ цыд алыгъуызон холлæгтæ, цæхæра æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, æхсырæрдыгъд уыд бæрзонддæр. Ныр та фос чи дары, уыдон сын хæрын кæнынц комбихоллаг, уым та иууыл къаддæр хъуамæ уа 7 компоненты. Фæлæ ныртæккæ цы комбихоллаг ис уым, уыдон не сты.
Хъоцыты Зорик ма куыд дзырдта, афтæмæй Хицауады æрдыгæй хъуамæ арæзт æрцæуа исты ахæм системæ, цæмæй фермеры ныфс уа, цы продукттæ æркæна, уый сын реализаци кæй æрцæудзæн. Фосдарды куыст кæнынæн та, зæгъгæ, нæ Хуссар Ирыстоны ис иттæг хорз уавæртæ.
Знауыры районæй фермер – Джиоты Лавер та загъта, зæгъгæ, æнæмæнгхъуыддагыл нымайы куырой скусыны хъуыддаг. Уыдис ахæм рæстæг æмæ нæхи мæнæу куы ссадтам æмæ уыцы кæрдзын куы хордтам. Куы-иу сфыхт дзул, уæд иу йæ хæрздæф дардмæ калд. Куырой куы уаид районы, уæд нæ уавæр хуыздæр уаид. Хъæууон лæг-иу æркæнит мæнæу æмæ йæм уаид ссад, кæцыйæ фыцит дзул.
Фермер ма дзырдта, æнæ техникæйæ дæр ныры дуджы гæнæн кæй нæй. Йæхи техникæ алы районæн дæр куы уа, уæд бирæ фæрæвдздæр уыдзæн сæ куыст, Лаверы хъуыдымæ гæсгæ уымæн æмæ нæхи æркæнгæ хойраг у хæрзад, фæлæ, дам, дзулфыцæн комбинаты нæ фæфæнды, цæмæй райса мах хойраг.
Тымбыл фынджы ма дзырд цыд, хъæууон хæдзарады кæй хъæуы баххæст кæнын ног техникæйæ. Чи сыл куса, уыдон та арвитын хъæуы ахуыр кæнынмæ. Дзырдтой ма нæ климатон уавæртæ нын нæ къух кæй аразынц, уымæ гæсгæ халсæрттæ фылдæр тауын кæй хъæуы. Республикæйы районтæй алкæцыйы дæр фæндзгай арендатортæ куы уа æмæ куыд æмбæлы, афтæ куы кусой, уæд адæмы сæрибарæй ифтонг кæндзысты бынæттон продукттæй. Нæмыгонты байтыд дæр, зæгъгæ, у рентабелон, уымæн æмæ, бæззгæ сты фосæн дæр. Уымæй арæзт цæуы комбихоллаг, хæдзарон мæргътæн та хицæн цæуы йæ цъæмæл.
Уæдæ æрæмбырдуæвджытæ хорзыл банымадтой нæмыгонтæ тауыны æркæныны хъуыддаг, фæлæ йæ реализаци кæнын зындзинæдтæ кæй æвзæрын кæны, уымæ гæсгæ паддзахад хъуамæ ацы хъуыддаджы фермерты фарсмæ æрбалæууа.
Цæбиты Валентинæ ма дзырдта, ныртæккæ республикæйы дзидзагуыстгæнæн комбинат кæй нæ кусы, ууыл дæр. Уый, дам, куынæ куса, уæд дзырд дæр нæй фосдард райтынг кæныныл. «Алкæй хъуыды бахынцгæйæ æз æрцыдтæн ахæм хатдзæгмæ æмæ, æмткæй цы фарстатæ æвзæры, уыдон куыннæ аскъуыддзаг кæна Хъæууон хæдзарады министрад уæд арендатортæ æмæ фермертæн уыдзæнис зын кусæн», – загъта Цæбиты Валентинæ.
УАЗÆГТЫ Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.