Царды хорздзинæдтæ æгæрон сты, уыдонæй адæймаг алкæмæ дæр фæтырны, фæбæллы, цæмæй йæ къухы бафтой. Фæлæ уыцы хорздзинæдты фыццæгтæй уæддæр адæймагæн иууыл ахсджиагдæр æмæ уарзондæр хæдбардзинад, хæдбарæй цæрын у. Уæвджыйæдæр, цы ис сыгъдæг арвы бын сæрибарæй цæрынæй хуыздæр, адæймаг уæд йæ бирæ фæндтæ æмæ хъуыдытæ фæнывæнды зæрдæйы фæндиаг. Хуссар Ирыстоны сабыруарзаг дзыллæ сæ зæрдæмæ арф айстой, 26 августы нын Уæрæсейы Президент Д. Медведев Хæдбардзинад куы расидт, уыцы зæрдылдарæн цау, кæм ма уыд адæмы цинæн кæрон, арвмæ цыма сырæзтысты, афтæ æнкъардтой сæхи. Ацы æнæмæнгхъæуæг акты, æмæ дарддæр нæ Ирыстоны адæмæн цы ахъаз у, уый тыххæй сæ хъуыдытæ зæгъынц цалдæр адæймаджы.

Годжыцаты Нелли, поэтессæ:

– Адæймаг у сæрибарæн гуырд, æмæ иумæйагæй та адæмы сæрибардзинад аразгæ у хицæн адæймæгты сæрибардзинадæй. Махæй алчидæр хицæнтæй сæрибар куынæ уа, уæд иууыл иумæ сæрибар адæм никуы уыдзыстæм. Иуæй-иу адæймæгтæм ахæм зондахаст ис: æдзух хъуамæ уой кæйдæр æвджид, кæйдæр бæхыл бадой. Цалынмæ нæм уый уа, уæдмæ æххæст сæрибар не суыдзыстæм. Сæрибардзинад уый нæ нысан кæны, æмæ искæмæй исты байсай, исты дзы ратона кæнай, фæлæ дæхицæн цы ис, ууыл хъуамæ фидар хæцай, æмæ дæ сæрибардзинад макæмæн радтай. Кæд нæм чысыл сæрибардзинад, хæдбардзинад фæзынд (æниу, чысыл дæр нæу), уæд нын уый æрхаста уавæртæ. О, ныры хуызæн уавæртæ нæм историйы дæргъы никуы уыд. Ныр нæхи паддзахады хицæуттæ стæм нæхæдæг, фæлæ афтæ ма рауайæд, æмæ уыцы ссаргæ бынтыл фидар ма хæцæм. Ныр цы бынтæ бафтыд нæ къухы, уыдонæй хъуамæ спайда кæнæм раст, ма сæ ныууæй кæнæм: кадыл, æфсæрмæй, хатырæй, исты аххосæгтæм гæсгæ. Уый тыххæй, æмæ историйы дæргъы цы фæндагыл рацыдыстæм, цы стыр æмгъуыд бахардз кодтам, мæнæ абоны бонмæ цæмæй æрбахæццæ уыдаиккам, уыйас æмгъуыд махæн нал уыдзæн, уый уавæр махæн никуыуал уыдзæн. Истори махмæ не нхъæлмæ кæсы, æмæ нын афтæ ничиуал зæгъ-дзæн, мæнæ ма уын иу фадат ис, зæгъгæ. Уымæ гæсгæ нæ алчи дæр, цы бынаты кусы, уым хъуамæ уа цæвиттойнаг, намысджын, йæ разылæууæг хæс-тæ æххæст кæнынмæ кæса бæрндзинады цæстæй. Уæлдайдæр та, æнæхъæн адæмы хъысмæт дæ къухы куы уа, уæд, сыл хъуамæ  сайдæй ма рацæуай. Адæмы хъысмæт дæ къухы куы уа, уæд хъуамæ архайай рæстудæй, цæмæй историйы фæрстыл фыст æрцæуай. Рæхджы та уыдзысты радон æв-зæрстытæ æмæ нæ адæм хъуамæ арф ахъуыды кæной æмæ равзарой аккагдæр минæвары. Не ‘взарджытæй хъуамæ рох ма уа æмæ ахъуыды кæной, нæ Президент Тыбылты Леонид цы æвæрццаг фæстиуджытæ фенын кодта, уыдон дæр. Рæстæг æй фенын кæндзæн, нæ адæм сæхицæн цахæм раздог равзардзысты, уымæй бирæ кæнгæ уыдзæн нæ хæдбардзинады фидардзинад, нæ республикæйы дарддæры размæцыд.

Козаты Павел, Цхинвалы горæты Ветеранты советы сæрдары хæдивæг:

– Ирыстоны адæм фыдæлтæй фæстæмæ тырныдтой, цæмæй уыдаиккой Стыр Уæрæсейы сконды æмæ иумæ æмуд æмæ хæларæй нывæзтаиккой сæ цард. Фæлæ уыцы хъуыддаг æнусты дæргъы не ‘фтыд сæ къухты, уымæн æмæ уыдыстæм Гуырдзыстоны дæлбар æмæ нæ кодта дæлдзиныг. Ахъуыды ма кæн: Гуырдзыстоны районты-иу ирон адæймаг куы æрцард, уæд ын хъуамæ æнæмæнг йæ мыггаг аивтаиккой, æмæ йæ фыстой гуырдзиаг мыггагыл. Нæ разы кодта, зæгъгæ, уæд æй нæ бауагътаиккой уым æрцæрын, нæ йын лæвæрдтой зæххы фадыг, æмæ афтæ дарддæр. Гуырдзыстоны уæлдæр ахуыргæнæндæтты ирон фæсивæдæй стæмтæ ахуыр кодтой, уымæн æмæ сæ нæ истой, кæд сæм дзæвгар фæллойæ фæкастаис, кæннод. Уымæ гæсгæ нæ фæсивæд сæхи æппæрстой Уæрæсемæ, æмæ истой фаг зонындзинæдтæ. Уыдæт-тæ уымæн дзурын, æмæ Уæрæсе кæй ауды чысыл адæмтыл, кæй сын хуыздæр кæны сæ цардыуаг. Уый бæрæг у, нæ Хæдбардзинад нын кæй банымадта, нæ адæмы нын куынæг кæнын кæй нæ бауагъта, уымæй дæр. Адæймагæй, цыма ферох вæййы, афтæ нæм фæзыны, фæлæ бынтон афтæ дæр нæу. Ныр Уæрæсейы иузæрдион æххуысы фæрцы рæзы æмæ дидин æфтауы нæ республикæ, хуыздæр кæнынц нæ цæрджыты цардуагон уавæртæ.

Уæрæсе нын Хæдбардзинад куы расидт, уæд æз дæр уыдтæн Театралон фæзуаты, æмæ æвди-сæн дæн, нæ адæм цы цины æнкъарæнтæ бавзæр-стой, уымæн. Мидбылхудт, хъæлдзæг зæрдæйы равг, цины хъæртæн нæ уыд кæрон. Адæм ма-шинæтыл цыдысты Ирыстон æмæ Уæрæсейы тырысатимæ. Уæрæсейы Президент Д. Медведевыл адæм æмбæлдысты цины æнкъарæнтимæ, уый бацыд куырыхон хистæр Харебаты Димитрмæ, æмæ йын уый зæрдиаг арфæтæ фæкодта, загъта йын, зæгъгæ ды нæ адæмæн цы хорздзинады бацыдтæ, ахæм ын нырма никуы ничи фæци.

Уæдæ нæ адæмыл цы хорздзинад сæмбæлд, уый у нæ иузæрдион Уæрæсейы фæрцы, æмæ уыцы стыр лæвары та мах хъуамæ хъахъхъæнæм цæстыгагуыйау, не стыр хайбавæрд хæссæм уарзон Ирыстоны дидинрафтыды сæраппонд.

Мæ хъуыдытæ бафидар кæндзынæн ме ‘мдзæвгæйы рæнхъытæй:

«Стыр Уырыс æмæ Ирыстон

Байстой тугхорæн йæ кард.

Не сси Иры къуым гæныстон,

Сырд йæ хуыккоммæ фæтард.

 

Хур фæрнæй æркаст нæ хæхтæй,

Рай, мæ зæрдæ, цинæй мæл!

Уарзон райгуырæн, нæ зæххæй

Никæд ратдзыстæм гæппæт!»

Хуыбиаты Н.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.