Республикæ Хуссар Ирыстоны Информаци æмæ мыхуыры паддзахадон комитеты «Æргом хицауад»-ы проекты фæлгæтты уагъд æрцыд пресс-конференци Юстицийы министры хæстæ æххæстгæнæг Бестауты Маринæимæ.

Юстицийы министрад у къухдариуæгады æххæстгæнæг орган, кæцы ифтонг кæны закъондæттынад баххæст кæныны архайд. Закъондæттынад баххæст кæныны хъуыддаджы министрад фыццаджыдæр цы куыст кæны, къухдариуæгады æххæстгæнæг æппæт органтæ цы нормативон-барадон акттыл ба-кусынц, уыдон æнæмæнгдæр æрвыст æрцæуынц Юстицийы министрадмæ барадон æмæ коррупцийы ныхмæ экспертизæмæ. Министры хæстæ æх-хæстгæнæг куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ æрдæг афæдзмæ басгæрстой нормативон барадон актты 134 проекты. Ацы акттæ, фыццаджыдæр, Конституци æмæ архайæг закъондæттынадмæ æмбар сты, уый басгарынæй дарддæр минист-рад сæхæдæг бакусынц нормативон актты проекттыл. Аивгъуыйгæ аз бакуыст æрцыд авд ахæм акты проекттыл.

«Ивгъуыд азы кæрон мах сфидар кодтам Республикæ Хуссар Ирыстоны нормативон барадон актты реестр аразыны фæдыл методикон рекомендацитæ æмæ уадзæм нормативон ведомствæйон актты реестр. 77 ведомствæйон актыл ауагътам экспертизæ. Уыдонæй 40 бахастам Республикæ Хуссар Ирыстоны нормативон актты реестрмæ. Кæй зæгъын æй хъæуы, уый фæстæ уыдон æрвитæм мы-хуырмæ информацион фæрæзтæм, цæмæй æмбæстæгтæ зоной сæ бартæ.

Уымæй дарддæр арæзт æрцыд Республикæ Хуссар Ирыстоны нормативон актты архив. Уыцы куыст райдыдта 2009 азæй. Ацы аз экспертизæ аразыны фæстиуæгæн нормативон актты реестрмæ хаст æрцыд 49 нормативон-барадон акты. Ацы куыст бакæныны фæстæ та ахиздзыстæм æмæ 1990 азæй фæстæмæ фæфылдæр кæндзыстæм уыцы реестр», – банысан кодта Бестауты Маринæ.

Йæ ныхæстæм гæсгæ ацы аз цы 86 нормативон актыл куыст æрцыд, уыдон хаст æрцыдысты РХИ-йы нормативон актты реестрмæ.

Юстицийы министрады закъондæттынады хайад, кæцы архайы нормативон актты экспертизæйыл, бынаты бабæрæг кодтой горæты администраци æмæ Мидхъуыддæгты министрады нормативон акттыл куыд куыст цæуы, уый. Банысан хъæуы уый, æмæ Мидхъуыддæгты министрад активон куыст кæны æмæ æппæт фиппаинæгтæ аиуварс кодтой.

Министрады куыстыл дзургæйæ уый дарддæр æрдзырдта æнæкоммерцион организациты архайды фæдыл. Абоны онг Юстицийы министрады нысан цæуы 231 организацийы. Уыдонæй 14 сты политикон партитæ, 70 регионалон хайадтæ, 140 – алыгъуызон организацион-барадон формæйы æнæкоммерцион организацитæ, æмæ иу та динон организаци.

Бестауты Маринæйы ныхæстæм гæсгæ ныртæккæ активон куыст цæуы, фактон æгъдауæй чи нæ кусы, уыцы æхсæнадон организацитæй реестр асыгъдæг кæныныл. Уый тыххæй ацы организацитæм фыстæджытæ цæуы æрвыст, цыран домдæуы сæ архайды фæдыл хыгъдтæ æрбавдисын. Ацы аз ахæм фыстæджытæ фыццаг хатт арвыстой 33 организацимæ, цалдæр хатты та – 14. Маринæ ма куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ кæцыдæр ахæм организаци, кæцы фактон æгъдауæй æппындæр ницы архайы, уый сбæлвырд кæныны процедурæ у дæргъвæтин.

«Дыууæ хатты фыстæг æрвитын фаг у, цæмæй организацийы архайд æруро-мыны процедурæ арæзт æрцæуа. Кæд æмæ организаци бæрæг рæстæг уагъта æмбæлон архайд, уæд фыстæджытæ дыууæ хатты æрвитыны фæстæ ма йæм æрвитæм фæдзæхсæн гæххæтт.

Уымæй дарддæр ма тæрхондонмæ лæвæрд æрцыд фондз куырдиаты, организацитæ æппындæр кæй ницы архайынц, уый тыххæй. Иу организацийы фæдыл æрмæг та æрвыст æрцыд прокуратурæмæ», – банысан кодта министры хæстæ æххæстгæнæг.

Уый ма куыд радзырдта, уымæ гæсгæ фæсарæйнаг партнерты реестрмæ хаст æрцыдысты фондз организацийы. Ныртæккæ нормативон базæмæ гæсгæ уыцы фæсарæйнаг партнеры реестрмæ хауæг организациты архайдыл контроль хъуамæ фæтыхджындæр уа.

Юстицийы министрады дæлбар нотариалон конторæты куыстыл дзургæйæ, Бестауты Маринæ банысан кодта, республикæйы территорийыл кæй уæвынад кæнынц аст нормативон конторæйы, уыдонæй дыууæ сты хисæрмагонд. Уыдон се ‘ппæт дæр кусынц нотариаты закъондæттынады бындурыл. Паддзахады номæй аразынц хъуыддæгтæ. Юстицийы министрад контроль кæны сæ архайд оперативонæй. Азы фыццаг æмбисы нотариустæ сарæзтой 5 минæй фылдæр нотариалон хъуыддæгтæ. Уыдо-нæй цы паддзахадон пошлинæ ист æр-цыд 447 мин сомы, уыдон сты бюджетмæ бацæугæ фæрæзтæ.

Адвокатурæйы фадыджы министрад уадзы РХИ-йы адвокатты реестр æмæ фæсарæйнаг бæстæты адвокатты реестр, кæцытæ кусынмæ уагъд цæуынц нæ территоримæ. Хуссар Ирыстоны адвокатты реестры ис 36 адвокаты, фæлæ дзы архайынц 25. Фæсарæйнаг бæстæты реестры та ис 27 адвокаты, кæцыты æрбахонынц нæ æмбæстæгтæ сæ бартæ бахъахъхъæныны нысанæн. Уый тыххæй æрбавдисын хъæуы министрадмæ бæл-вырдгæнæны халдих, цы адвокатон палатæйы хыгъды ис, уырдыгæй сфысты гæххæтт æмæ уый фæстæ регистраци цæуы ам, лæвæрд ын æрцæуы бæлвырд-гæнæн.

Юстицийы министрады дæлхай ма уæвынад кæны паддзахадон регистраци, кадастр æмæ картографийы службæ.

2007 азы 12 февралæй фæстæмæ министрад регистраци райдыдта æмбæстæгты бартæ æнæзмæлгæ исады фæ-дыл. Уыцы службæйы куыст тыхджындæр кæны æмæ ивд æрцыд æнæзмæлгæ исады регистраци.

Æнæзмæлгæ исад нотариалон конторæйы регистрацийæ дарддæр хъуамæ регистраци æрцæуа паддзахадон регистрацион службæйы.

Министры хæстæ æххæстгæнæг куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ 2015 азы 18 ноябрæй фæстæмæ службæ кусын райдыдта хыгъды автоматизацион системæмæ гæсгæ  РХИ-йы æнæзмæлгæ объектты кадастры системæ саразын æмæ бартæ регистраци кæнын.

«Уый стыр куыст уыд. Абон дæр нын æххуыс кæны ацы программæ. Ацы куыст кæныны тыххæй республикæйы территорийыл – Ленингоры, Дзау æмæ Къуайсайы æвæрд æрцыд глобалон новигацион спутникон системæйы (ГЛОНАСС) антеннæтæ. Ацы спутникон станцтæ æххæссынц æгас республикæйыл. Министрады ис хайад, кæцы архайы зæххы фадгуытæ сбарыныл. Уыдон цæуынц алы куырдиаты фæдыл дæр бынатмæ, фенынц, сбарынц зæххы фадыг, хисæрмагонд хæдзары алфæмблай. Уый нысан цæуы GPS новигаторы æмæ йæ бынаты автоматизацион системæйы программæйы бабæттынц координаты системон картæйыл æмæ раст банысан кæнынц бæрæг æмбæстаджы исад, фадыг цы бынаты ис, уый. Уый фæстæ уыцы объектæн лæвæрд цæуы кадастрон номыр æмæ йын лæвæрд æрцæуы техникон æмæ зæххы фадыджы план. Уыцы процедурæ хауы республикæйы алы æнæзмæлгæ объектмæ дæр. Уымæ гæсгæ арæзт цæуы объектты кадастр», – дзырдта Бестауты Маринæ.

583 техникон æмæ æндæр плантæ бацæттæ кодта хайад ацы аз æмæ Республикæйы бюджетмæ бахаста 309 мин сомы бæрц. Ацы хъуыддаджы министрад цы проблемæтыл æмбæлы, уыдонæй иу у закъондæттынадæй спайда кæнын. Хъуыддаг уый мидæг ис æмæ Уæрæсейы Федерацийы æмбæстагон кодексмæ гæсгæ, бар ис зæххы фадыг уæй кæнынæн. Уый бар нæй махмæ. Уый фæдыл министрад хаты йæ уæрæсейаг коллегæтæм, цæмæй сын закъæттыл бакусынæн баххуыс кæной æмæ сæ архайд бæстон æрцæуа.

2009 азæй фæстæмæ æмбæстагон исады акттæ фыссыны управленийы æххæстбартæ лæвæрд æрцыдысты Юстицийы министрадмæ. Уый фæдыл æрцыд егъау куыст. Ацы аз фыст æрцыд 11 администрацион регламенты, кæцытæ здæхт сты ацы управленийы архайд æрбæстон кæнынмæ. Ацы орган аразы 7 хуызы æмбæстагон исады акттæ райгуырды бæлвырдгæнæн, амæлæты бæлвырдгæнæн, къайады регистраци, йæ фехалын, ном ивын, фыддзинад сфидар кæнын, кæнгæ лæппу скæнын.

Маринæйы ныхæстæм гæсгæ ацы управленийы куыст æддæмæ афтæ зыны, цыма тынг хуымæтæг у, фæлæ дзы мидæгæй ис тынг бирæ куыст. Азы фыццаг æмбис ацы орган радæдта 1341 актты регистрацийы бæлвырдгæнæнтæ æмæ паддзахадон хъалонтæ фидынæй бюджетмæ бахастой 190 минæй фылдæр сомы.

Тæрхондонон экспертизæты бюро архайы бухгалтерийы фадыджы. Абоны онг уыдон сбæрæг кодтой æхсæз уголовон хъуыддаджы. Ацы нымæц кæд ныллæг у, уæддæр хъуыддæгтæ сты гуырахстджын. Цæмæй лæмбынæг ахуыр æрцæуой, уымæн дæр бахъуыд егъау рæстæг. Ам фылдæр уыд арæзтадон фадыджы кæронмæ конд чи не ‘рцыд, ахæм хъуыддæгтæ.

Тæрхондонон приставты службæ министрады кусы 15 азы бæрц. Маринæ куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ Арæзтадон министрады хъæстытæ подрядон организациты фæдыл бынтон раппæлинаг не сты. Куыд рабæрæг, уымæ гæсгæ финансон фæрæзтæ лæвæрд æрцыд æбæрæг адæймæгтæн, кæцытæн бынтон хорз ном нæй. Бирæтыл дзы нæ республикæйæн æддейæ конд ис уголовон хъуыддæгтæ  ахæмтæ нæ территорийыл райстой подрядтæ.

Министры хæстæ æххæстгæнæг куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ финансон фæрæзтæ æрбаздахыныл куыст дарддæр дæр цæудзæн.

Иумиагæй сисгæйæ, ацы службæ кусы 628 хъуыддагыл, уыдонæй 162 сты ивгъуыд азæй. Уыдонæй 314 хъуыддаджы бæстонд æрцыд, 32 та дзы бæрæг ах-хосæгтæм гæсгæ урæд æрцыд. Акттæй 22 хъуыддаджы та æхгæд æрцыд.

Ныртæккæ рарастгæнæн колонийы æфхæрд æххæст кæныны управленийы ис 37 ахæсты æмæ дыууæ та тæрхон кæуыл нæма æрцыд, ахæмтæ.

«Фыццаг хатт тæрхон кæуыл æрцыд, уыдон сты 17, цалдæр хатты та  20. Ахæстоны бадыны мидæггагон фæтк чи нæ æххæст кæны, уыдон раконд æрцæуынц хицæн камерæмæ», – банысан кодта Маринæ. Уый ма куыд загъта, уымæ гæсгæ Юстицийы министрадмæ бацыд 21 куырдиаты Хуссар Ирыстоны æмбæстæгтæй, кæцытæ уголовон æфхæрд хæссынц Уæрæсейы территорийыл, цæмæй сæ дарддæры æфхæрды рæстæг адарддæр кæной нæ республикæйы рарастгæнæн колонийы.

«Уæрæсеимæ нын сразыдзинад ис, цæмæй нæ æмбæстæгтæй Уæрæсейы территорийыл ахæстæтты чи ис, уыдон Хуссар Ирыстонмæ ракæныны тыххæй. Уый дæргъвæтин процедурæ у, бирæтæ уый фæстиуæгæн нал сразы сты, иуæй-иу уавæрты та Уæрæсейы тæрхондæттæ ахæсты Хуссар Ирыстонмæ раивын банымадтой æнæ рцæугæ хъуыддагыл.

Ахæстоны бадæгæн ма æмбæстагон-барадон бæрндзинад нымад куы цæуа, уæд министрад нæ разы кæны йæ раивыныл, уымæн æмæ нæм нæй уыцы хъаст сæххæст кæныны æфхæрд  ахæстоны бадæджы куыстыл бафтауын. Ныртæккæ рарастгæнæн колонийæн фадат нæй исты кондад бакæнын. Бабæллинаг уавæры нæй бæстыхай йæхæдæг дæр, у рагон арæзт», – дзырдта Бестауты Ма-ринæ.

Уымæй дарддæр Юстицийы министрад бæрæг кæны политикон партиты иу адæймаджы хайадист  ома цалдæр партийы уæнг у, æви нæ. Бестауты Маринæ дæнцæгæн æрхаста æвзонг парти «Ирон фарн». Басгæрсты рæстæджы куыд рабæрæг, уымæ гæсгæ йæ 126 уæнджы уыцы-иу рæстæджы сты æндæр политикон баиугæндты.

«Ацы парти æхгæд æрцыд министрады ‘рдыгæй. Уыдон уынаффæйыл не сразы сты, бахъаст кодтой, фæлæ ивгъуыд къуыри горæты тæрхондон уынаффæ рахаста министрады пайдайæн.

Афтæ дарддæр бæрæг цæудзысты иннæ политикон партиты уæнгтæ дæр», – дзырдта уый.

Кæцыдæртæ парти регистрацийы райдианы йæ организацион комитет æруадзы цухдзинæдтæ. Ныртæккæ регистраци кæныны стадийыл ис «Либералон-демократон парти». Уый ауагъта бындурæвæрæн съезд, цыран хайад райстой, цас хъуыд, уымæй сæдæ делегатæй къаддæр. Агитацион куыст районты цæрджытимæ æмбæлон уагыл конд не ‘рцыд. Министрады ‘рдыгæй барасткæнинæгтæ бахынцыдтой, æмæ регистрацийы агъоммæ процедурæтæ æххæст кæнынц, закъон куыд домы, афтæ.

Бестауты Маринæ ма куыд радзырдта, уымæ гæсгæ нырма партитæ афæдзы дæргъы сæ бакæнгæ куысты фæдыл нæ æрбавдыстой хыгъдтæ. Бирæ партитæ хатынц, цæмæй сын уыцы рæстæг адарддæр кæной. Уыдонмæ æмбаргæ ахаст ис министрады ‘рдыгæй.

Юстицийы министры хæстæ æххæстгæнæг ма дзуаппытæ радта информацион фæрæзты минæвæртты фарстытæн.

Къæбулты М.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.