Уæрæсейы æмæ дунеон зонады къабазы зындгонд ахуыргонд, химион зонæдты кандидат Гæбæраты Алыксандры чызг Юлия райгуырд 1938 азы Цхинвалы районы Залдайы хъæуы. Астæуккаг скъола сыгъзæрин майданыл каст фæуыны фæстæ йæ ахуыр адарддæр кодта химийы фадыджы Мæскуыйы уæлдæр ахуыргæнæндæттæй сæ иуы. Уым дæр нымад уыд хуыздæр студенкæйыл æмæ йæ æнтыстджынæй каст фæуыны фæстæ, райдыдта кусын йæ равзаргæ дæсныйадыл. Уæрæсейы хицæн зонадон уагдæтты кусгæйæ, Юлия райста хорз фæлтæрддзинад. Йæ æвæллайгæ зонадон архайды руаджы йын бантыст ног органикон иугонд æрбайгом кæнын. Ахæм æнтысты руаджы Юлияйы ном уæрæх зонадон æхсæнадæн ссис зындгонд. 1971 азы хуынд æрцыд Японимæ химикты дунеон конгрессмæ. Уым бакаст йæ доклад йæ иртасæнты æмæ йæ фидæны плæнтты тыххæй.
Æрыгон ирон чызджы кæд йæ дæсныйады уылæнтæ хастой алы æмæ алы бæстæтæм, уæддæр уый фæстæмæ æрыздæхт йæ райгуырæн Ирыстонмæ.
1979 азы Хуссар Ирыстоны автономон областы уæды разамынады разыйæ Гуырдзыстоны хицауад уынаффæ райста, Цхинвалы сæрмæ мыстымарджы (мышякы) завод саразыны тыххæй. Кæй зæгъын æй хъæуы, ахæм хъуыддаг нæ уыд Ирыстоны адæмы пайдайæн. Гæбæраты чызг органикон химийы йæ зонындзинæдты руаджы хорз æмбæрста, цæмæ æркæндзысты ирон адæм æмæ Ирыстоны ахæм заводы архайды фæстиуджытæ. Æмæ сусæгæй-æргомæй æмбарын кодта адæмæн, ахæм маргхъæстæ завод ам арæзт куы ‘рцæуа, уæд цахæм зиан ракæндзæн куыд цæрджытæн, афтæ нæ экологийæн дæр. Афтæмæй æрыгон чызг бацыд æнæмсæр тохы Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны уæды къухдариуæггæнджытимæ, цæмæй завод ам арæзт ма æрцæуа.
Уæд Юлия куыста ХИППИ-йы химион-биологион факультеты кафедрæйы гæсæй. Æмбæрста, фæсивæдæн кæй ис стыр тых, завод саразыны ныхмæ протест куы скæной уæд, æмæ сæ сусæгæй-æргомæй агитаци кодта. Кæй зæгъын æй хъæуы, студенттæ æрбалæууыдысты Юлиайы фарсмæ æмæ Ирыстоны интеллигенциимæ иумæ растадысты завод æрбакæныны ныхмæ. Гуырдзыстоны къухдариуæгад нæ уыд, ирон æхсæнады ‘рдыгæй ахæм ныхкъуырдыл фембæлыны æнхъæл æмæ бахæс кодта æмбæлон органтæн, цæмæй протестгæнджытæ æф-хæрд æрцæуой.
Æфхæрд баййæфтой канд Юлия нæ, фæлæ ма йе ‘фсымæр Феликс дæр. Сæ дыууæйы дæр ссæрибар кодтой сæ куыстытæй, сæ цардæй сын сарæзтой зындон æмæ ма сæм бартхъирæн кодтой ахæстоны фæбадынæй дæр.
Ахæм уавæрты Юлия нæ бафæрæзта цæрын, иуæй тарс йæ сывæллæттæн, йе ‘ввахс хиуæттæн, аннæмæй та йæ уарзон Ирыстонмæ стыр бæллæх кæй æнхъæлмæ каст, уыцы маст ын нæ лæвæрдта æнцойад æмæ ацыд Мæскуымæ. Гæбæраты чызджы зæрдæ уым дæр не ссардта æнцойад æмæ дарддæр тох кодта завод æрбакæныны ныхмæ. Мæскуыйы уæлдæр ахуыргæнæндæтты, зонад-иртасæн центрты æмæ æндæр зонадон конференциты-иу Юлия рацыд йæ доклад- хъæстытимæ, Уæрæсейы къухдариуæгад æмæ æхсæнады зонгæ кодта ХИППИ-йы студенттæ æмæ Ирыстоны æхсæнады домæнимæ. Химион зонадыл æнцойгæнæг æвдисæнтæй пайдагæнгæйæ, зындгонд ирон химикы домæнæн лæвæрд æрцыд æмбæлон дзуапп, фехъуыст Уæрæсейы æмбæлон органтæм æмæ мыстымарджы завод Хуссар Ирыстоны саразыны фæнд ивд æрцыд. Гуырдзыстоны къухдариуæгад та йæ сæхи территорийыл саразыныл æппындæр не сразы сты.
Æрыздæхт йæ райгуырæн Ирыстонмæ Юлия дæр фæстæмæ, æмæ йæ дарддæры цард снывонд кодта зонад æмæ педагогон куыстæн. Фæстæдæр Уæрæсейы скъолатæ æмæ ахуыргæнæн уагдæттæн рауагъта хими ахуыр кæнынæн æххуысы чиныг.
Йæ зонадон куыстыты æдде Юлия æххæст кодта йæ сылгоймаджы, ныййарæджы хæстæ, схъомыл кодта дыууæ чызг æмæ лæппу. Хъыгагæн, Юлияйы зæрдæмæ æнæкæрон маст бацыд, йæ фырт Козаты Робин Абхазы хæсты куы фæмард, уæд. 2001 азы Абхазы Президент Владислав Ардзинба фæхуыдта Абхазмæ Юлияйы йæ чызгимæ æмæ йын радта йæ æдзард хъæбулы цы паддзахадон хорзæх “Орден Леона”-йæ схорзæхджын кодтой йæ амæлæты фæстæ, уый.
2018 азы Юлия банысан кодтаид йæ 80-азы юбилей фæлæ, хъыгагæн уый абон не ‘хсæн нал ис. 2004 азы 66 аздзыдæй йæ цардæй ахицæн Ирыстоны номдзыд чызг, йæ райгуырæн бæстæйы хæрзиуæгыл тохгæнæг æмæ ирон сылгоймаджы кадхæссæг Гæбæраты Юлия. Уый йæ Ирыстонæн бакодта стыр лæггад æмæ уый та ирон адæмæй рох никуы уыдзæн.
Хуыгаты Миленæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.