Гуырдзыстон архайы уавæр зыгъуыммæ кæныныл

Ацы мæйы райдианы ауагъдæуыд  Женевæйы дискусситы радон 48 раунд, кæцы уагъд цæуы 2008 азы сентябрæй фæстæмæ – Уæрæсе æмæ Францы уæды президенттæ Медведев-Саркозийы сразыдзинады бындурыл. Уыцы сразыдзинадмæ гæсгæ Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы æдасдзинад ифтонг кæныны фæдыл дунеон дискусситы фæлгæтты куыст цæуы Хуссар Ирыстон, Абхаз, Уæрæсе, Гуырдзыстон æмæ дунеон организациты минæвæртты хайадистæй.

Хуссар Ирыстоны делегацийы сæргълæууæг, постконфликтон уавæр бæстонкæнынады фæдыл РХИ-йы Президенты Æххæстбарджын минæвар Джиоты Мурат куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ сразыдзинады сæйраг пункт у Хуссар Ирыстон æмæ Абхазмæ ахасты Гуырдзыстоны ‘рдыгæй æдасдзинад ифтонг кæныны фæдыл документыл æмæ къорд гуманитарон фарстатыл бакусын, кæцытæ фæзындысты нæ бæстæйы ныхмæ Гуырдзыстоны агрессийы фæстæ.

Женевæйаг дискусситы радон раунды фæстиуджытыл дзур-гæйæ, хуссарирыстойнаг делегацийы сæргълæууæг Джиоты Мурат информацион фæрæзтæн афтæ радзырдта, зæгъгæ, дискусситы хайадисджытæ рахицæн кодтой уæвæг тæссагдзинады æртæ къорды. Уыдонæй фыццаг у, хуссарирыстойнаг-гуырдзиаг паддзахадон арæнты дискредитацийы фæдыл гуырдзиаг фарс цы хъарутæй архайы, уый. Паддзахадон арæнтæ нысанмæздæхтæй хæлд кæй цæуынц, уый фæдыл æрхаста цæвиттонтæ.

Дискусситы хайадисджыты хъусдард ма здæхт æрцыд, паддзахадон арæнтыл инженерон ифтонггæрзтæ арæзт цы бынæтты ис æмæ дзы сæрибарæй ахизыны фадат кæм нæй, уыцы бынæтты арæнтæ халыны цаутæ кæй фæкъаддæр сты. Уымæй дарддæр ма дискусситы хайадисджыты хъусдард здæхт æрцыд уымæ, дарддæр кæй кæны гуырдзиаг практикæ бæрзонд æмвæзадыл уазджытæ æрхонын æмæ сын паддзахадон арæнтыл афтæхуыйнæг «уынæн фæзуæттæ» организаци кæнын.

Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ, Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ ноджыдæр бахатыдысты гуырдзиаг фарсмæ, цæмæй æрбадой бадзырдты фынгыл æмæ сбæлвырд кæной паддзахадон арæнты хахх.

Тæссагдзинады дыккаг къордмæ хуссарирыстойнаг делегаци бахаста Хуссар Ирыстоны ныхмæ информацион хæст. Уымæн æмæ Гуырдзыстон йæ «оккупацигонд териториты» фæдыл диссаджы закъонæй пайдагæнгæйæ, аразы æппæтдæр, цæмæй фæсарæйнаг æмбæстæгтæн фадат ма уа Хуссар Ирыстонмæ цæуынæн æмæ нæ бæстæйы зоной æрмæстдæр Гуырдзыстоны дзыхæй æмæ хъусой уыдон хъустæй. Аразынц æппæтдæр, цæмæй дунеон æмæхсæнад информаци иса æрмæстдæр уыдонæй. Æмæ Гуырдзыстонæн дунеон трибунæтæй ныхас кæныны фадат кæй ис, уымæй пайдагæнгæйæ, аразынц æппæтдæр, цæмæй дæлæмæ кæной нæ Республикæйы кад.

Фæлæ Женевæйы дискусситы дунеон æмсæрдæрттæ Хуссар Ирыстонмæ куы æрцæуынц дискусситы радон раундмæ цæттæ кæныны нысанæн, уæд уыдонæн фадат вæййы, куыд рæзы æмæ æндидзы нæ бæстæ, уый сæхи цæстæй фенын. Уыцы хъуыддаг æппындæр нæу гуырдзиаг фарсы хъусынгæнинæгты æнгæс.

«Фæстаг балцы рæстæджы сын фенын кодтам ног театры бæстыхай, æндæр ног арæзтæдтæ, уынгтæ куыд арæзт цæуынц æппæт уыдæттæ. Уый æмрæнхъ бахъахъхъæдтам гуырдзиаг бæрзонд культурæйы фæдтæ – хæдзæртты къулты хуынчъытæ, уæззау æхсæнгæрзты фæдтæ, танчы мæсыг æмæ æнд.»,- дзырдта Æххæстбарджын минæвар.

Джиоты Мурат ноджыдæр зæрдыл æрлæууын кодта, зæгъгæ, Хуссар Ирыстон у æргом, нæ бæстæимæ базонгæ кæнын кæй фæнды, нæ адæмæн нын чи аргъ кæны, уыдонæн се ‘ппæтæн дæр: «Æрбацæуæд нæм чифæндыдæр нæ бæстæмæ, Уæрæсеимæ нæ цы иунæг фæндаг иу кæны, ууылты. Уымæн æмæ Хуссар Ирыстонмæ ис æрмæстдæр иу фæндаг – Уæрæсейæ. Æмæ кæд Гуырдзыстон банымайа Хуссар Ирыстоны паддзахадон хæдбардзинад, уæд, гæнæн ис, æмæ хуссар фарсæрдыгæй байгом уа дунеон нысаниуæджы фæндаг».

Æртыккаг тæссагдзинады къорд хуссарирыстойнаг фарс бæтты, Гуырдзыстон НАТО-имæ ноджы-дæр кæй æнгом кæны, уыимæ. Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, тыхсын кæны Хуссар Ирыстоны, уымæн æмæ НАТО хотыхджын кæны Гуырдзыстоны, цæттæ йын кæны йæ гарзджын тыхты. Уый æмрæнхъ кæд хъусынгæнинæгтæ аразынц, ома, Гуырдзыстон æмæ НАТО-йы æмгуыстад никæй ныхмæ здæхт у, уæддæр уый бæрæг у уымæй размæйы фæл-тæрддзинæдтæй. Гуырдзыстон бирæ хæттыты иста ныгуылæнæй æфсæддон æххуыс, кæцыйæ уый фæстæ пайда цыд Хуссар Ирыстоны ныхмæ.

«Мах сын сæ зæрдыл æрлæу-уын кодтам, 2003 азы ЕÆÆО-йы АИШ-ы минæвар махæн кæй уырнын кодта, гуырдзиаг æфсад ахуыр æмæ ифтонгады программæмæ гæсгæ цæттæ кæй цыдысты, зæгъгæ, уыдон ницы амалæй спайда кæндзысты Хуссар Ирыстоны ныхмæ. Фæлæ уый фенын кодтой 2004 азы цаутæ», – банысан кодта ныхасгæнæг.

Уый фæдыл хуссарирыстойнаг де-легацийы минæвæрттæ фехъусын кодтой, Гуырдзыстон НАТО-имæ кæй сæмдзæхтон, йæ территорийыл йæ структурæтæ кæй аразы æмæ фидар кæны, æдзухæй уым уагъд кæй цæуы-нц дæргъвæтин ахуыртæ æмæ уый комкоммæ тæссагдзинад кæй æвзæрын кæны æгас регионы.

Женæвæйы дискусситы сæйраг нысан регионы æдасдзинад биноныг кæнын кæй у, уымæ гæсгæ, йæ хайадисджытæ архайынц æмæ дарддæр кусынц æдасдзинады проблемæтыл. Уымæн æмæ тыхæй пайда кæй нал æрцæудзæн, уыцы принциптыл иу-зæрдиондзинады иумиаг хъусынгæнинагыл куыст бацыд цъыссыммæ.Уый фæдыл Джиоты Мурат ногæй информаци сарæзта, дискусситы алы æмæ алы раундты арæзт цы æрцыд, уыдæттыл æмæ ног фæндæгтæ агурыны мадзæлттыл. Æмæ та ныр дæр дзырд æрцыд æрмæстдæр ууыл, цæмæй ацы ахсджиаг фарстыл куыст адарддæр уа радон раунды.

Гуырдзиаг делегаци æдзух архайы ныхас гуырдзиаг-уæрæсейаг здæхтмæ ракæныныл. Уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг делегаци алы раунды дæр зæрдыл лæууын кæны, Гуырдзыстон Хуссар Ирыстонмæ кæй бабырста, уыцы хъуыддаг

Бæрæг куыд у, уымæ гæсгæ дискусситы дыккаг къорды уынаффæ цæуы гуманитарон фарстатыл  æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт сбæрæг кæнын æмæ лигъдæтты проблемæтæ аскъуыддзаг кæныныл. Гуырдзыстон лигъдæтты тыххæй фарст хæссы ИНО-йы Генералон ас-самблеймæ æмæ йыл уымæ гæсгæ Женевæйы уынаффæ кæнынæн ми-дис нæй. Уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс æдзух хъусын кæны, цæттæ кæй сты сæ минæвæрттæ Нью-Йоркмæ æрцæуынмæ,цæмæй ИНО-йы бæстæтæ-хайадисджытæн бамбарын кæной нæ позици. «Науæд та цæттæ кæй стæм ацы проблемæйыл уынаффæ кæнынмæ, цыран уыдзæн нæ минæварад. Уый тыххæй Хуссар Ирыстон æмæ Абхаз сарæз-той æмбæлон хъусынгæнинаг. Гуманитарон фадыджы фарстыты ‘хсæн ма дзырд цыд Хуссар Ирыстоны историон реликви «триптих-иконæйы æрбаздахыныл».

 Аргъ кæмæн нæй, уыцы иконæ давд æрцыд Хуссар Ирыстонæй 1991 азы бæстæзонæн музейæ. Гуырдзиаг фарс ацы фарсты тыххæй æппындæр йæхи кæй нæ тыхсын кæны, уымæ гæсгæ хуссарирыстойнаг фарс æдзух хаты дунеон дискусситы минæвæрттæм, цæмæй бандавой гуырдзиаг фарсыл æмæ йæ хицæуттæм лæвæрд æрцæуа.

Иумиагæй сисгæйæ, дискусситы 11 азы архайдыл дзургæйæ, Джиоты Мурат банысан кодта, зæгъгæ, проблемæты биноныг хъæуы дипломатон æгъдауæй. Алы раунды хуссарирыстойнаг фарсæн фадат ис сæ позици рæгъмæ хæссынæн. Уымæн æмæ Хуссар Ирыстонæн æндæр дунеон фæзуатмæ йæ позици рахæссыны фадат нæй.

Къӕбулты Маринӕ