1920 азы Гуырдзыстоны ‘рдыгæй Хуссар Ирыстоны адæмы ныхмæ геноцидыл сæдæ азы сæххæсты цытæн 2020 аз Хуссар Ирыстоны геноциды амæттæгты мысæн азæй кæй расидтæуыд, уымæ гæсгæ азы дæргъы уагъд цæудзæн мысæн мадзæлттæ. Уый нысанæн 14-17 азы онг кæуыл цæуы, уыцы сывæллæтты ‘хсæн расидт æрцыд конкурс иууыл хуыздæр сочинени ныффыссыны тыххæй ахæм темæйыл: «Ирон адæмы геноцид 1920 азы… Æз дзы цы зонын?». Сорганизаци йæ кодта Президенты цур сывæллæтты барты фæдыл æххæстбарджын Козаты Гульнарæ.
Куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ къамис райста республикæйы алы районтæй 46 сывæллоны куысты.
«Конкурсы сæйраг нысан уыд, ирон адæмы трагеди рæзгæ фæлтæры хъуыдыкæнынады ныффидар кæнын. Уымæ гæсгæ мах фæнд у, цæмæй уыдон фылдæр зоной уыцы трагикон цауты тыххæй. Конкурсы хæстæй ма ноджы иу у, геноциды тыххæй зонындзинæдтæ фæуæрæхдæр æмæ фæарфдæр кæнын», – дзырдта Гульнарæ.
Конкурсы уæлахиздзауты æмæ хайадисджыты хорзæхджын кæныны церемонийы хайад райстой нæ бæстæйы сæргълæууæг Бибылты Анатоли, Ахуырад æмæ зонады министр Гасситы Натали, Адæймаджы барты фæдыл РХИ-йы Президенты æххæстбарджын Тасойты Инал, Президенты Паддзахадон уынаффæгæнæг Джусойты Сослан.
Бæстæйы сæргълæууæг бузныг загъта конкурсы хайадисджытæн, конкурсмæ сæ цымыдис æмæ хайадисты тыххæй. Сымах, зæгъгæ, сахуыр кодтат нæ адæмы истори æмæ 1920 азы цы трагеди æрцыд нæ адæмыл, уый. Ныфс бавæрдта, кæй хъуыды кæндзысты геноциды фæстиуджытæ æмæ йыл дызæрдыг кæй нæ кæндзысты, уымæн æмæ цы адæм нæ зонынц сæ истори æмæ йын нæ аргъ кæнынц, уыдонæн фидæн нæй.
«Мæнæн сымах уе ‘ппæт дæр уæлахиздзаутæ стут, уымæн æмæ уæззау темæ раргом кодтат. Уый фæдыл хъуыдытæ раргом кæнын у серьезон къахдзæф æмæ уæззау куыст», – банысан кодта Президент.
Бибылты Анатоли сывæллæттæн бацамыдта, цæмæй бафæрсой Гаглойты Никъалайы чиныг «Сквозь огонь», цыран уый дзуры, гуырдзиаг меньшевиктæ ирон адæмы ныхмæ геноцид, сæрмагондæй, кæй сарæзтой зымæгон рæстæджы, цæмæй уазал æмæ æвадат уавæрты, хæхты сæрты лидзгæйæ, цагъды кодтаиккой. Уымæй саразæн ис ахæм хатдзæг, æмæ уыцы геноцид кæй уыд здæхт ирон адæмы скуынæг кæнынмæ. Банысан ма кодта, зæгъгæ, геноцид этносы иу хайы ныхмæ здæхт нæу æмæ нæ уыдзæн, уымæн æмæ æппæт ирон адæмы ныхмæ æрцыд арæзт.
«Мах æппæт дунейæн хъуамæ дзурæм нæ трагедийы тыххæй, уый нысанæн геноцидыл сæдæ азы сæххæсты фæдыл фæсарæйнаг бæстæты хицауадтæм æрвыст æр-цыд сидт. Нæ архайдæй мах ноджыдæр фæнды фенын кæнын, цæмæй дунейы ма-куыуал æрцæуа фæлхатт, нæ адæм цы геноцид бавзæрстой, уый», – дзырдта Президент.
Уый ма мадзалы хайадисджытæн радзырдта гуырдзиаг къухдариуæгады сырдон æмæ фашистон архайдтыты фæдыл, зæгъгæ, ирон сылгоймаджы, йæ сывæллæттимæ лидзгæйæ куыд баййæфтой гуырдзиаг националисттæ. Знаджы къухтæм бахауыны фæлтау уый йæ сывæллæттимæ йæхи доны баппæрста. Уымæй Президент ноджыдæр банысан кодта уæды геноциды стыр нысаниуæг нæ адæмы историйы.
Конкурс сорганизаци кæныны фæдыл бæстæйы сæргълæууæг бузныг загъта Козаты Гульнарæйæн. Бузныг загъта ахуыргæнинæгтæн дæр, кæцытæ бæрнон ахаст равдыстой, сахуыр кодтой истори æмæ бацæттæ кодтой сæ куыстытæ.
Сывæллæтты барты фæдыл æххæстбарджын Козаты Гульнарæ банысан кодта, жюрийы куысты фæстиуджытæм гæсгæ кæй рабæрæг æртæ уæлахиздзауы æмæ алыгъуызон номинациты та – æхсæз призеры.
Сочиненитимæ кусгæйæ, зæгъгæ, рабæрæг сты сывæллæтты аивадон авналæнтæ. Ныфс бавæрдта, æнусы размæйы тугуарæн цаутæ рох кæй нæ уыдзысты.
Ахуырады министр Гасситы Натали банысан кодта, ахæм æнгæс конкурс уагъд кæй цæудзæн фидæн ахуыры азы. Организаци йæ кæны министрад æмæ æрсидт рæзгæ фæлтæрмæ, цæмæй дзы активон хайад райсой. Уымæн æмæ мах куы ферох кæнæм геноцид æмæ нæ фыды фыдтæ æмæ уыдон фыдты уæхсчытыл цы уæз æрцыд, уый, уæд та уыцы фыдбылыз фæлхатт æрцæудзæн.
Президенты уынаффæгæнæг Джусойты Сослан банысан кодта, конкурсы хайадисджытæ æмæ нæ адæмæн ацы ахсджиаг фарстыл чи кусы, уыдон се ‘ппæт дæр уæлахиздзаутæ кæй сты. Ахсджиагыл банымадта, ацы фарст æнгом баст кæй у нæ национ иудзинадыл.
«Уымæн æмæ 1920-æм аз, уый фæстæ 1991 æмæ уый фæстæ азты суанг 2008 азмæ Гуырдзыстон нæ адæмы куынæг кæныныл куы архайдта, уæд нæ фарстой къуыдайраг дæ, чысайнаг æви дыгурон. Куынæг нæ кодтой, ирæттæ кæй стæм, уымæн. Наци иугонд цæуы, сæ ивгъуыды иумæ цы хъизæмæрттæ бавзæрстой, уымæй. Æмæ нын сæдæ азы размæ дæр уыцы хъизæмæрттæ уымæн бавзарын кодтой, иу наци, иу адæм кæй стæм, уымæ гæсгæ.
Советон Цæдисы рæстæджы ацы хабарыл æргомæй æрдзурыны фадат нæ уыд, фæлæ нæ ныр ницы хъыгдары, цæмæй йæ æргомæй дзурæм геноциды амæттæгты ном арынæн æмæ нæ сомбоны иудзинады тыххæй», – банысан кодта ныхасгæнæг.
Мадзалы рæстæджы йæ хайадисджытæ иу минут æмырæй алæугæйæ, ссардтой геноциды амæттæгты рухс нæмттæ.
Конкурсы фæстиуджытæм гæсгæ уæлахиздзаутæ систы Сиукъаты Каринæ, Дзеранты Элинæ æмæ Хуыгаты Сослан.
Конкурсы хайадисджытæ се ‘ппæт дæр мадзалы кæрон хорзæхджын æрцыдысты зæрдылдарæн лæвæрттæй, сæ куыстытæ та мыхуыр æрцæудзысты интернеты бæрæг хызæгты.
Банысан кæнын хъæуы уый, æмæ ацы конкурс уагъд кæй æрцыд Бибылты Анатолийы æххуысæй.
КЪÆБУЛТЫ Маринæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.