Дзимыргомы цардуавæртæ æмæ æгъдæуттæ

Стыр бузныг не ’мзӕххонтӕ Мамытаты Геннади ӕмӕ Карсанты Гурамӕн. Уыдон хуызӕн ничи ма равдыста Интернеты Хуссар Ирыстоны хӕххон хъӕуты цардуавӕртӕ. Сӕ аивадон балцытӕм сын тынг ӕхсызгонӕй фӕкастыстӕм ӕмӕ бамбӕрстам, Дзимыргомы дӕр цардуавӕртӕ бынтон ӕндӕрхуызон кӕй уыдысты, уый.

Дзимыргомы цӕрджыты ӕвзаджы гъæд хӕстӕг уыд Хъуды комы ӕмӕ Уӕлвӕзы ныхасыздӕхтмӕ. Уыд, Секъа, Цомахъ цы литературон ӕвзаджы кондыл фыстой, ахæм. Уый гӕзӕмӕ хицӕн кодта Цӕгат Ирыстоны, стӕй Хуссары цӕрджыты ныхасыздӕхтытӕй дӕр.

Дзимыргомы ӕз никуы никӕмӕй фехъуыстаин ӕвзӕр дзыхӕй дзургӕ, уӕлдайдӕр сывӕллӕттӕ ӕмӕ сылгоймӕгты цур. Нӕ сӕм уыд тугисыны ӕгъдау дӕр. Дзимыры кӕддӕр ахуыргӕнӕгӕй акуыста фыссӕг Плиты Илья ӕмӕ фыста: «Ӕз ирон ӕгъдӕуттӕ Дзимыры базыдтон».

Дзимыргомӕн раджы заманы уыдис сӕхи ӕфсад, ӕмӕ-иу искуы знаг куы фӕзындис, уӕд-иу сӕ мӕсгуыты руаджы айхъуыст ӕппӕт комыл ӕмӕ-иу иууылдӕр знаджы ныхмӕ рабырстой, ӕххуыс сын кодта, хъӕутӕ цы бынӕтты арӕзтой, ӕнцон схизӕн кӕдӕм нӕ уыдис, уыцы уавӕр дӕр.

Дзимыргомы ирон адӕм кӕд ӕрцардысты, уый ничи зоны. Фӕлӕ, мӕсгуытӕ ӕмӕ ӕндӕр хӕдзӕртты хӕлдтытӕм, зӕппӕдзтӕм кӕсгӕйӕ, бӕрӕг у: ирон адӕм уым цардысты бирӕ-бирӕ ӕнусты. Зӕгъӕм, Хетъеты хъӕу кӕм уыд, къӕдзӕхы сӕр, уым бынӕй ис зӕронд хӕдзӕртты хӕлддзæгтӕ ӕмӕ, ӕвӕццӕгӕн, кӕддӕр, раджы заманы, сæ хъӕу уым уыдис. Фӕлӕ йӕ, цӕмӕдӕр гӕсгӕ, ныууагътой ӕмӕ ног хӕдзӕрттӕ скодтой къӕдзӕхы сӕр, алырдӕм хорз акӕсӕн кӕцӕй уыд, ахӕм бынаты.

Дзимыргомы цардысты ӕрмӕстдӕр ирон адӕм. Цӕргӕ-цӕрӕнбонты ничи фехъуыста, зӕгъгӕ, комы исчи искӕй бафхӕрдта кӕнӕ амардта, ӕрмӕст-иу дзы ӕрцыдис хылтӕ. Фӕлӕ-иу хылгӕнджытӕ дӕр цасдӕр рӕстӕджы фӕстӕ, фынгыл бадгӕйӕ, бафидыдтой. Дзимыргомы адӕм иу бинонты цард кодтой, кӕрӕдзийӕн кад кодтой, ӕмӕ йӕ куыд ӕмбарӕм, афтӕмӕй сӕм знаг дӕр нӕ уӕндыдис.

Ныртӕккӕ Хуссар Ирыстоны цы хабӕрттӕ цӕуы, уыдон алы ирон адӕймагӕн дӕр йӕ зӕрдӕ риссын кӕнынц. Уӕлдайдӕр та ныр, Аланты паддзахад бирӕ ӕнусты фӕстӕ ногӕй куы фӕзынд, уӕд. Цы хъыгдары нӕ зынаргъ Хуссар Ирыстоны адӕмы, Дзимыргомы адӕм иу бинонты цард куыд кодтой, афтӕ цӕрын?! Уадз ӕмӕ не знӕгтӕ ма цин кӕной нӕ зындзинӕдтыл. Хъуыды ма кӕнын, кӕддӕр иу стыр ӕмбырды нӕ кадджын хистӕртӕй иу цы ныхӕстӕ загъта, уый: «Ирон адӕмӕй ирон адӕймаджы чи бафхӕра кӕнӕ амара, ууыл цард никуы ӕрхӕцдзӕн».

ХЕТЪЕТЫ Миша,
Советон Цӕдисы паддзахадон премийы лауреат, Уæрæсейы хицауадон премийы лауреат, г. Мӕскуы