Æрбалæууыд ног ахуыры аз æмæ та нæ республикæйы скъолатæй райхъуыст зæрдæйæн æхцондзинад хæссæг сывæллæтты хъæлдзæг хъæлæба. Ног ахуыры азмæ æнæрхъæцæй æнхъæлмæ каст, абон уын мæ уацы цы курдиатджын ахуыргæнæджы кой кæнын, уый, нæ горæты 6-æм астæуккаг скъолайы райдиан кълæсты ахуыргæнæг Гæбæраты Мадинæ. Рагон грекъаг философ Сократы хъуыдымæ гæсгæ, ахуыргæнæг йæ курдиат райсы Хуыцауæй. Мадинæйæн дæр ахуыргæнæджы курдиат Хуыцауæй ратгæ у. Райгуырд ахуыргæнæджы, хъомылгæнæджы куыстæн.
Ног ахуыры азы та йæ дæсныйады иттæг хорз специалист æрлæууыд йæ уарзон ахуыргæнинæгты раз æмæ сын рæдауæй амонын райдыдта йæ зонындзинæдтæ. «Мæ хъомылгæнинæгтæн кæд дистанцион æгъдауæй уагътон уроктæ, уæддæр мæм уый фаг нæ кæсы, сæ сæртыл сын рæвдаугæйæ мæ къух куынæ æруадзон æмæ сæ афтæмæй куынæ раппæлон, куынæ сыл бацин кæнон, уæд. Æнæхин цæстытæй мæм чи кæсы, уыцы ахуырдзаутæ мын мæ зæрдæйы хъармдзинад куынæ банкъарой, уæд мæм афтæ кæсы, цыма нын кæрæдзиимæ æххæст бастдзинад нæ вæййы. Ацы ахуыры аз мæ бахъæудзæн ноджы фылдæр бакусын, уымæн æмæ дистанцион ахуыры рæстæджы цы темæтæ рацыдыстæм, уыдон хъуамæ ногæй сахуыр кæной мæ ахуыргæнинæгтæ, цæмæй сæ хуыздæр бамбарой», – загъта уый.
Гæбæраты Мадинæ райгуырд Цхинвалы. Æнтыстджынæй каст фæцис нæ горæты 9-æм астæуккаг скъола. Уый фæстæ йæ ахуыр адарддæр кодта ХИППУИ-йы райдиан ахуырады педагогикæ æмæ методикæйы факультеты. 1992 азы институт тынг хорз нысæнттыл каст фæуыны фæстæ кусын райдыдта нæ горæты 6-æм астæуккаг скъолайы. Райдианы уал алфæмбылай дуне æмæ музыкæйы уроктæ амыдта адæмон ахуыргæнæг Джиоты Мария Федыры чызджы къласы. «Мæ уроктæ-иу куы фесты, уæддæр-иу нæ ратагъд кодтон æмæ-иу баззадтæн Мария Федыры чызджы уроктыл. Тынг цымыдисон уроктæ уагъта, йæхи методтæ йын уыд. Ацы сылгоймаджы фæрцы бирæ базыдтон, йæ зонындзинæдтæ мын нæ хæлæг кодта, бирæ мын бацамыдта. Кæй-иу мæ раппæлыд, уыцы хъуыддаг мæ тынг разæнгард кодта, æмæ-иу мыл цыма базыртæ басагъта, уыйау-иу фæллайын нал зыдтон. Æгæрон бузныг дзы дæн. Цæрæнбонтæм дæр ын никуы ферох кæндзынæн йæ лæггæдтæ», – йæ зæрдыл æрлæууыд Мадинæйæн.
Ахуыргæнæджы куыст вазыгджын у, уымæн æмæ сывæллæттæ вæййынц алыгъуызон характертимæ æмæ сæ алкæйы зæрдæмæ дæр фæхъæуы фæндаг ссарын. Фыццаг ахуыргæнæг сывæллоны æмæ йæ бинонты цардмæ бахизы æмæ сын свæййы тынг æввахс адæймаг. Ныййарæг ыл баууæнды йæ иууыл зынаргъдæр адæймаджы – йæ хъæбулы. Ахуыргæнæгмæ хъуамæ уа, йæ разы цал ахуырдзауы фæбады, уал зæрдæйы дæгъæлы. Абон Мадинæмæ ис 28 зæрдæйы дæгъæлы. Уыцы дæгъæлты фæрцы йæ хъомылгæнинæгтæй алкæй зæрдæмæ дæр æнцонтæй ссары фæндаг, алкæмæн дæр сæ балæвар кæны йæ уды хъармдзинад, байгом сын кæны уæрæх фæндаг зонындзинæдты дунемæ. Фидæны кæцыфæнды специалистæн дæр зонындзинæдты фидар бындур æрæвæры райдиан кълæсты ахуыргæнæг.
Мадинæйы уарзынц йæ хъомылгæ-нинæгтæ, уарзы сæ йæхæдæг дæр, æнæ уыдонæй йæ цард нæ уыны. Уый афтæ кæй у, уый бæрæг уыд 5-æм сентябры, ног ахуыры райдиан боны ахуыргæнæг йæ ахуырдзаутыл куыд уарзæгойæ узæлыд æмæ йыл уыдон дæр сæ чысыл къухтæй куыд тыхстытæ кодтой, уымæй дæр. 3 «б» къласы ахуыргæнинæгты ракодта 1-æм къласæй æмæ ма сын йæ зонындзинæдтæ амондзæн 2 азы дæргъы, ома, цалынмæ 4-æм кълас каст фæуой, уæдмæ. Тынг зæрдиагæй кусы сывæллæттимæ, никуы базивæг кæны уæлæмхас уроктæ ауадзынмæ дæр. Урочы темæ чи нæ бамбары, уыцы сывæллæттимæ бакусы урокты фæстæ æмæ йæм уыдон дæр дыккаг бон æрбацæуынц цæттæйæ. Ацы сылгоймаджы хорзы кой рагæй хъуыста ацы уацы автор дæр. Йæ хъуыддагыл æнувыд кæй у, уымæн фæстæдæр æвдисæн сдæн мæхæдæг дæр. Цæвиттон 2019 азы уый йæ ахуырдзаутимæ бацæттæ кодта ногазон мадзал «Ногазон калейдоскоп», зæгъгæ. Мадзал уагъд æрцыд нæ горæты Æв-зæнгты республикон библиотекæйы æмæ уырдæм æрбамбырдуæвджытæ райстой стыр æхцондзинад сывæллæтты арæхстдзинадмæ кæсгæйæ. Уый фæстæ та Къостайы райгуырæн боны цытæн 6-æм скъолайы актон залы мадзал сорганизаци кодта зонад-методикон куысты фæдыл уагдоны директоры хæдивæг Дыгъуызты Лианæ, цыран активон хайад райстой Мадинæйы хъомылгæнинæгтæ дæр. Уым дæр йæ ахуыргæнинæгтæ диссаг æмæ цæстæвæрæн фесты сæ архайдæй. Уæдæ æмдзæвгæтæ нæ кастысты, уæдæ заргæ æмæ кафгæ нæ кодтой, уæдæ инсценировкæтæ нæ равдыстой. Залмæ æрбацæуджытæй алчи дæр бацымыдис кодта, скъоладзауты ахуыргæнæг чи у, уымæ æмæ йын бузныджы ныхæстæ загътой. Мадзалы кæрон æй Дыгъуызты Лианæ схорзæхджын кодта Кады грамотæйæ. Гæбæраты Мадинæ йæ ахуыргæнинæг-тимæ иу нысаниуæгджын боны фæрсты дæр никуы ахизынц, алы хатт дæр бацæттæ кæнынц цымыдисон мадзæлттæ. Ахуыргæнæг бацархайы, цæмæй ахæм мадзæлтты сывæллæттæ иууылдæр райсой хайад. Уый та нысан кæны афтæ, æмæ ахуыргæнæг урокты æмрæнхъ кæй кусы сывæллæтты монон, хæрзæгъдаудзинады æмæ культурон хъомыладыл.
Мæнæ дзы цы дзуры скъолайы райдиан кълæсты ахуыры хайы сæргълæууæг Гаглойты Мадинæ. «Мадинæ у хорз колле-гæ æмæ хорз адæймаг. Цæмæфæнды йæм ма баулæф, уайтагъд дæ фарсмæ æрба-лæудзæн. Хъомылгæнæджы куысты афтæ аныгъуылд æмæ дзы æхцондзинад исы, фæсурокты дæр никуы атагъд кæны йæ хæдзармæ. Йæхиуыл дуар бахгæны æмæ уæхскуæзæй фæкусы йæ хъомылгæнинæгтимæ. Йæ куыстуарзондзинадмæ йын бахæлæг кæндзæн чифæнды дæр. Хорзæй дарддæр дзы мæ бон зæгъын ницы у».
Гæбæраты чызгæй райгонд сты йæ ахуыргæнинæгты ныййарджытæ дæр. «Алы ныййарæджы дæр фæфæнды, цæмæй йæ сывæллон 1-æм къласмæ бацæугæйæ, бахауа хорз ахуыргæнæгмæ. Мадинæ Мухары чызджы хуызæй дæр нæ зыдтон, фæлæ мын дзы бирæтæ раппæлыдысты. Мах дæр мæ цардæмбалимæ нæ чызджы бакодтам ацы сылгоймаджы къласмæ æмæ дзы фыццаг бонæй фæстæмæ стæм тынг райгонд. Уый афтæ æнувыдæй æмæ цæсгомджынæй кусы йæ хъомылгæнинæгтимæ æмæ дисы бахауын, уыйбæрц хъару йæм кæцæй ис ацы уæздæттæконд сылгоймагмæ. Ахуыргæнæджы æмрæнхъ ма у психолог дæр, æнцонтæй раиртасы алкæцы сывæллоны миддуне. Уый ма у хорз организатор дæр. Йæ мадзæлтты рæстæджы йæхæдæг вæййы хореограф дæр æмæ музыкант дæр. Æрвылбон дæр цыдæр ногдзинад базоны мæ чызг. Ныридæгæн, 3-æм къласы ахуыр кæнгæйæ, уый зоны зындгонд нывгæнджыты, композиторты, фысджыты сфæлдыстады тыххæй. Æмæ æппæт уыдæттæ базоны йæ уарзон ахуыргæнæг Мадинæйы фæрцы», – загъта Джергаты Аллæ.
Йæ ахуыргæнинæгтæ хорз цæттæйæ бацæуынц хистæр кълæсты ахуыргæнджыты къухмæ. Æртæ азы размæ скъолайы расидт æрцыд конкурс «Скъолайы азы хуыздæр кълас» сбæрæг кæныны тыххæй. Конкурсы Мадинæйы кълас нымад æрцыд «Азы хуыздæр къласыл». Къласы уыд, æрмæстдæр тынг хорз нысæнттыл чи ахуыр кодта, 12 ахæм ахуырдзауы. Уыцы ахуыргæнинæгтæ ныр ахуыр кæнынц 7 «б» къласы æмæ абон дæр сты цæвиттойнаг куыд сæ ахуырæй, афтæ сæ уагахастæй дæр. Уый тыххæй йын бузныджы æмæ арфæйы ныхæстæ фæзæгъынц сæ абоны ахуыргæнджытæ. Йæ хъомылгæнинæгтæ æрвылаз дæр хайад райсынц скъолайы уагъдцæуæг олимпиадæты æмæ конкурсты æмæ дзы алы хатт дæр бацахсынц призон бынæттæ.
Гæбæраты Мадинæйы цардæмбал Æлборты Джемал кусы «Дорэкспострой»-йы. Дыууæ цардæмбалæн ис иу лæппу – Алан. Уый дæр йæ ныййарджытау у хæрзæгъдау, царды раст фæндагыл лæуд. Æнтыстджынæй каст фæцис Саратовы барады академи. Кусы нæ республикæйы барадхъахъхъæнæг органты.
Гæбæраты чызг у уæлдæр, ома, 14-æм категорийы ахуыргæнæг. Мадинæйы æнувыд куыстæн аккаг аргъ скодта республикæйы къухдариуæгад дæр. 2017 азы йын лæвæрд æрцыд «Ахуырады кадджын кусæг»-ы ном. 2019 азы та йын саккаг кодтой «РХИ-йы сгуыхт ахуыргæнæг»-ы кадджын ном. Хорзæх ын радта Президент Бибылты Анатоли скъолайы юбилейон бæрæгбонон мадзалы рæстæджы. Хорзæхджын ма у бирæ Кады грамотæтæй. Фæлæ уæддæр куыстуарзаг ахуыргæнæг йæ иууыл хуыздæр хорзæхыл нымайы йæ ахуыргæнинæгты æнтыстытæ. 28 азы дæргъы хъомыладон куыст кæнгæйæ, йæ къухтæй рацыдысты сæдæгай адæймæгтæ æмæ царды аккаг бынат ссардтой.
Мадинæйæн мах цæст дæр бауарздзæн ноджы фылдæр æнтыстытæ йæ бæрнон хъомыладон хъуыддаджы. Уадз, ацы скъоламæ кусынмæ куы бацыд, уæд ын йæ зонындзинæдтæ æнæвгъау чи бацамыдта, уыцы диссаджы æмæ номдзыд Мария Федыры чызгау фидæны суæд адæмон ахуыргæнæг. Уадз, дарддæр дæр бæрзонд хæссæд ахуыргæнæджы кадджын ном!
ДЖИОТЫ Екатеринæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.