Студентон рæстæг, æвæццæгæн, алкæцы адæймагæн дæр уарзон æмæ хъæлдзæг рæстæг вæййы. Уый æрымысынц, студентон азтæ фæстейæ кæмæн аззадысты, уыцы хистæр кары адæймæгтæ. Алкæмæн дæр вæййы, цы дзы æрымыса, уый. Мысгæ та сæ фылдæр æркæнынц, фадат сын чи дæтты, уыцы Студенты боны. Уæд иууылдæр студентæй, ахуыргæнæгæй, ныййарæгæй вæййынц иу бæрæгбонон зæрдыл. Студенттæн барст фæцæуынц сæ æнæраст æмæ галиу хъуыддæгтæ æмæ афтæмæй кæрæдзийæн фæарфæтæ кæнынц бæрæгбоны цытæн.
Нæ паддзахадон университеты ахуыр кæнынц, курдиатджын æмæ ахуырмæ æвзыгъд чи сты, бирæ ахæм æрыгон фæсивæд. Студенты боны цытæн нæ бафæндыд уыдонæй сæ иуы кой ракæнын. Уый у, йæ ахуыргæнджытæн æмæ йе ʻмкурсонтæн уарзон чи у, уыцы бафæзминаг уæздан, рæсугъд чызг Гасситы Аннæ. Аннæ ныртæккæ ахуыр кæны уыцы иу рæстæджы фæсарæйнаг æвзæгты æмæ ирон филологийы факультетты фæсаууонмæ хайады 3-аг курсы. Каст фæцис нæ горæты 9-æм астæуккаг скъола æнтыстджынæй. Скъоладзау уæвгæйæ дæр ахуырмæ уыдис зæрдæргъæвд. Аннæ куы рахъомыл æмæ йæ сомбоны дæсныйадыл куы хъуыды кодта, ома, скъола каст фæуыны фæстæ йæ ахуыр кæм хъуамæ адарддæр кæна, уæд йæ зæрдæ фылдæр дзырдта мадæлон æвзаг хуыздæр базонын æмæ йæ бæстонæй сахуыр кæнынимæ. Равзæрста ирон филологийы факультет æмæ йæ зыдта, уырдæм æнæмæнгдæр кæй бацæудзæнис ахуыр кæнынмæ. «Чысылæй фæстæмæ йæ зыдтон, ирон филологийы факультетмæ кæй бацæудзынæн, уый. Фылдæр мæ хъус дардтон ирон литературæмæ æмæ кастæн ирон классикты уацмыстæ. Ацы хъуыддаджы егъау уыдис мæ ахуыргæнджыты хайбавæрд дæр. Мæ зæрдæмæ нæ цæуы уый, æмæ не ‘взагæй арвистон кæй аразæм, ирон æвзагæн æцæгæлон чи сты, ахæм дзырдтæй кæй пайда кæнæм. Иу афон, куыд ма йæ загътон, афтæмæй фæдæн ирон литературæ кæсынмæ æмæ мæ йæ зæрдæскъæф, рæсугъддзинадæй йæ фæдыл асайдта æмæ бауарзтон тынг ирон дзырд. Ис ахæм уацмыстæ æмæ сæ мæ бон у сæвæрын зындгонд фæсарæйнаг классикты уацмысты æмрæнхъ.
Зыдтон æй, ирон филологимæ кæй бацæудзынæн, фæлæ мæ фæсонæрхæджы дæр никуы уыд, æмæ фæсарæйнаг факультеты ахуыр кæндзынæн», – загъта Гасситы чызг.
Рауад афтæ, æмæ иуæндæсæм къласы куы уыдис, уæд йæ разы сæвæрдта хæс, иумиаг паддзахадон фæлварæн кæй хъуамæ радта тынг хорз нысаныл. Бахъуыд æй уæлæмхас англисаг æвзаг сахуыр кæнын, иуæй йæ зонындзинæдтæ фæарфдæр кæныны тыххæй, аннæмæй та, цæмæй фæлварæн хуыздæр радтаид. Æмæ уæд йæхи цæттæ кæнын райдыдта йæ репетитор, университеты фæсарæйнаг æвзæгты факультеты ахуыргæнæг Цхуырбаты Ланæмæ. Æрыгон чызг уæд арфдæр аныгъуылд фæсарæйнаг æвзаджы сусæгдзинæдтæ базоныны, бамбæрста, дарддæр дæр æй кæй ахуыр кæндзæн скъола каст фæуыны фæстæ. «Уый размæ дæр æй хатыдтæн, фæлæ æрмæстдæр уæд бамбæрстон æвзагæн йе ʻцæг тых. Стыр бузныг дæн мæ репетиторæй, уый руаджы бауарзтон фæсарæйнаг æвзаг. Фæлæ уæддæр æмæ уæддæр ирон дзырдæн æндæр ад ис. Стæй сæ барын дæр цæмæн хъæуы? Мæнмæ гæсгæ адæймаг æрмæст иу æвзаг куы зоны, уæд æрмæстдæр иуæрдæм кæсы. Æмæ цалдæр æвзаджы та куы зонай, уæд та уæрæхдæр кæны дæ дунеæмбарынад дæр æмæ иумиагæй дæ хъуыды дæр. Алы æвзагæн дæр ис йæхи музыкæ, алы æвзаг дæр хæссы йæхи дунеæмбарынад. Уымæ гæсгæ мæ зæрдæмæ фæцыдысты фæсарæйнаг æвзæгтæ дæр», – дзырдта Аннæ. Аннæ уæд афæнд кодта Уæрæсейы Федерацийы уæлдæр ахуыргæнæндæттæй сæ иумæ бацæуындæр. Йæхæдæг куыд загъта, афтæмæй йæ разы байгом сты бирæ фæндæгтæ, фæлæ уый фæстæ фæивта йæ фæнд ахæм хъуыдыимæ, зæгъгæ, адæйма-джы ахуыр кæнын фæнда, æндæр кæмфæнды дæр сахуыр кæндзæнис. Æнтыстджынæй радта нæ университеты бацæуæн фæлварæнтæ æмæ ссис дыууæ факультеты хуыздæр студенттæй сæ иу. Цымыдисон хъуыддаг ма уый у, æмæ Аннæ кæд ирон филологийы фæсаууонмæ хайады ахуыр кæны, уæддæр афтæ сарæзта æмæ барвæндæй лекцитæм цæуы ирон филологийы боны хайадмæ. Ахæм студентты, куыд фæзæгъынц, цырагъы рухсæй фæагурынц, æмæ æрыгон чызг йæ деканмæ куы бахатыд ацы хъуыддаджы фæдыл, уæд ын йæ ныхасыл дыууæ нал загътой æмæ ма йыл цин дæр бакодтой.
Аннæйы куы афарстам, зæгъгæ, куыд ахуыр кæныс, уæд фефсæрмы æмæ банысан кодта, зæгъгæ, йын мæхæдæг куыд уон аргъгæнæг, уымæй йæ ахуыргæнджыты хъæуы фæрсын. Аннæ ахуыр кæны фæндзтыл, æмæ уымæн нæхæдæг дæр уыдыстæм æвдисæн йемæ куы ныхас кодтам æмæ йын йæ дзыхы ныхас æмæ хъуыдытæм куы байхъуыстам, уæд. «Сæйраг уый у, æмæ мæ зæрдæмæ цæуы мæ ахуыр, нæ фæфæсмон кодтон кæй æрбацыдтæн нæ паддзахадон университетмæ, уымæй».
Уæдæ адæймаг йæ ахуыры мидæг æнтыстджын куы вæййы æмæ йын æхсæнадон цардмæ дæр уæлæнгай ахаст куы нæ вæййы, уæд ахæм «удæгас» адæймагæн куыст ссарын проблемон никуы вæййы. Гасситы Аннæ дæр раст у ахæм адæймаг æмæ ныридæгæн кæны сфæл-дыстадон куыст дæр. Кусы паддзахадон радиойы информацион хайады дикторæй. Аннæйæн ис хорз дикци æмæ ныхас та кæны сыгъдæг литературон æвзагыл, «с»-гæнаг ныхасы здæхтыл. Йемæ куы ныхас кодтон, уæд мæм диссагдæр фæкаст ахæм æрыгон чызджыы дзыхæй иу уырыссаг кæнæ æрбайсгæ дзырд куыднæ схауди, зæгъгæ. Афтæ рæсугъд æмæ хъæздыг æвзагæй пайда кæны æмæ йæм адæймаг хъусынтыл фæвæййы.
Аннæйæн йæ уарзон ирон фысджытæй сæ иу у Гуыцмæзты Алеш. Уый йæ бауарзта йæ чиныг «Дæ уды фарн»-ы руаджы. Фыссæджы æвзаг æмæ хъуыдытæ йæ зæрдæмæ афтæ фæцыдысты, æмæ йын райдыдта кæсын йæ иннæ чингуытæ дæр. Сразæнгард æй кодта ноджы фылдæр ирон чингуытæ бакæсынмæ. «Уыцы роман цы æмвæзадыл фыст у æмæ мыл уый психологон æгъдауæй куыд бандæвта, афтæ мыл ирон чингуытæй, раст зæгъгæйæ, никæ-цыма бандæвта. Уарзын ма Беджызаты Чермены новеллæтæ, ис ын дзы бирæ фразеологизмтæ æмæ пайда кæны бирæ аивадон амæлттæй. Къостайы сфæлдыстадмæ та æгæрон уарзон цæстæй кæсын», – банысан кодта студенткæ.
Æрыгон чызг ма райгонд у уымæй дæр, æмæ университеты кæй ис электрон библиотекæ æмæ цыфæнды рæстæджы дæр йæ бон ссарын кæй у, цы йæ бахъæуа йæ лекцитæм цæттæ кæнгæйæ, уыцы æрмæг. Фæпайда кæны университеты библиотекæйы чингуытæй дæр.
Гасситы Аннæ йæ сæрибар рæстæджы кæсы æмдзæвгæтæ, уарзы музыкæмæ хъусын æмæ иунæгæй тезгъо кæнын. Куы йæ афарстон, зæгъгæ, Студенты бон куыд банысан кодтой, уæд загъта, бирæ арфæтæ кæй райста æмæ йын тынг æхсызгон уыдис, фæлæ кусгæ кæй кæны, уый тыххæй студеттæн цы бæрæгбонон мадзал бацæттæ кодтой, уырдæм бацæуын йæ бон не ссис.
Æрыгон чызг ма нын куыд радзырдта, уымæ гæсгæ уый дæр æнæрхъæцæй æнхъæлмæ кæ-сы ног университетон корпусы байгоммæ. Уымæн æмæ йæ хорз æмбары, уыцы ран сæ ахуырæн хуыздæр уавæртæ кæй уыдзæн.
Уавæрæй пайда кæнгæйæ, уый зæрдиагæй раарфæ кодта нæ республикæйы æппæт студенттæн дæр æмæ сын йæ цæст бауарзта хъæлдзæг хорз зæрдæйыуаг, æнтыстытæ сæ ахуыры.
Куыд алкæцы æрыгон чызгæн, алы студенткæйæн, афтæ Аннæйæн дæр цардмæ ис йæхи тырнындзинæдтæ æмæ бæллицтæ. Æмæ йын мах зæрдæ дæр зæгъы, йæхи фæндиаг ын цы сæххæст уой, царды йæхи фæндаг цы ссара, нæ республикæйы сомбон аразджытæй сæ иу цы суа.
Цхуырбаты Ларисæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.