Нæ республикæйы Æнæниздзинад хъахъхъæнын æмæ социалон рæзты министрады раз цы фарстытæ лæууы æмæ сæ куыд скъуыддзаг кæнынц, стæй сæм цавæр ног фæндтæ ис, уыдон базоныны тыххæй 11-æм августы Республикæ Хуссар Ирыстоны Информаци æмæ мыхуыры комитеты пресс-центрмæ хуынд æрцыдысты уæлдæр банысангонд министрады министр Наниты Сослан æмæ йæ хæдивæг Александр Приходько.
Наниты Сослан брифингы, фыццаджыдæр, фехъусын кодта, ныридæгæн министрады къухдариуæгады бакуысты руаджы кæй сбæрæг æмæ уæлæмхас сæ бон куыстмæ кæй у райсын 150 кусæджы, уый. «Нæ абоны фембæлды нысан у, цæмæй адæм хуыздæр базоной Президенты хæслæвæрдтæ куыд æххæст цæуынц Æнæниздзинад хъахъхъæныны къабазы УФ-йы фæллойадон закъондæттынадмæ гæсгæ, сæйраджыдæр, республикæйы Æнæниздзинад хъахъхъæнын æмæ социалон рæзты министрады кусджытæ цалгай бынæттæ ахсынц, уый фæдыл. Бакæнгæ куысты фæстиуæгæн рабæрæг, махæн нæ бон кæй у уæлæмхас 150 кусæджы райсын», – банысан кодта министр.
Александр Приходько адарддæр кодта ныхас æмæ банысан кодта, профессионалон кадртæй ифтонг кæныны хъуыддаг медицинон къабазы кæй у иууыл ахсджиагдæр æмæ йыл кæй хъæуы бакусын. «Абон нæ министрады сæйраг нысан у, цæмæй 2023 азмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны нæ медицинон уагдæттæ ифтонг цæуой профессионалон кадртæй, кæцытæ иттæг хорз зоной нырыккон бæрзондтехнологион ифтонггæрзтыл кусын. Уый у ахсджиаг хъуыддаг, бæстонæй кæуыл ахъуыды кодтам, нæ уыцы сæйраг нысан. Куыд æрцыдыстæм ацы хъуыдымæ? Махмæ абон ис ахæм фарстытæ, кæцыты хъæуы скъуыддзаг кæнын. Сæйраджыдæр сбæрæг кодтам уый æмæ нæм æнæмæнг-хъæуæг кадртæ кæй нæй, уый аххосагæй рынчынты бахъæуы арвитын Цæгат Ирыстонмæ кæнæ Гуырдзыстонмæ. Бамбарын хъæуы ахæм ахсджиаг хъуыддаг æмæ иу адæймагæн йæ бон кæй нæу æмæ гъæдджынæй æххæст кæна куыст цалдæр бынаты. Махæн нæ министрады куыст æмæ архайды сæйрагдæр приоритетон фæдыздæхт у рынчынтæн гъæдджын медицинон æххуыс бакæнын. Фæнды мæ банысан кæнын уый дæр æмæ куыд æппæт дунейы, афтæ Хуссар Ирыстоны дæр хъæуæг сты бæрзондквалификациджын специалисттæ. Кæй зæгъын æй хъæуы, цалдæр дæсныйады куыст чи æххæст кæны, ахæмтæ хорз сты, фæлæ уый у, æндæр гæнæн куы нæ уа, ахæм мадзалисыны хъуыддаг. Мах æмбарæм уый æмæ уыцы иурæстæджы уай хирург дæр æмæ анестезиолог дæр æмæ ма ноджы æндæр бынаты дæр кусай, фæлæ уый афтæ нæ нысан кæны æмæ сæ куыст, цы сæ домдæуы, уый æххæст кæндзысты хорз. Цæмæйдæриддæр дæ куыст хорз æххæст кæнай, уый тыххæй æдзух хъуамæ рацæуай ахуыртæ æмæ квалификаци фæбæрзонддæр кæныны курсытæ. УФ-йы фæллойадон закъондæттынадмæ гæсгæ адæймагæн уый бар нæй æмæ иу организацийы куса цалдæр бынаты. Махмæ та уыдис дыууæ, æртæ, фондз æмæ ма æндæр ситуациты та уымæй фылдæр ставкæтыл чи уыдис, ахæмтæ. Зæгъæм, адæймаг кусы иу æмæ æрдæг ставкæйыл, уæд уал йæ иу ставкæйы уый хæсджын у, цæмæй боны мидæг йæ куысты уа аст сахаты бæрц. Кæд æмæ ма йын æрдæг ставкæйы ис, уæд та бон хъуамæ йæ куыст æххæст кæна 12 сахаты. Хъуыддаг уый мидæг ис æмæ уæд адæймагæн йæ бон нæу æмæ йæ функционалон хæстæ æххæст кæна уыцы иурæстæджы йæ дыууæ бынаты дæр аст сахаты мидæг. Æз адæттæ лæмбынæг уымæн дзурын æмæ йæ цæмæй бамбарæм, иу адæймаг цалдæр бынаты кусгæйæ, гъæдджын куыст кæй нæ бакæндзæн æмæ æххæсгæ дæр йæ куыстытыл кæй нæ акæндзæн, уый. Нæй уый гæнæн физикон æгъдауæй. Стæй ма бамбарын хъæуы иу хъуыддаг, нæ сывæллæтты нысанмæздæхт бынæттæм ахуырмæ куы арвитæм Уæрæсейы Федерацийы уæлдæр ахуыргæнæндæттæм, уæд сæ ахуыры фæстæ сæ бон нæ вæййы куысты бынæттæ ссарын. Уый та уый тыххæй æмæ бынæттæ иууылдæр ахст сты. Иннæрдыгæй та, медицинон уагдæтты къухдариуæггæнджытæ æмæ цалдæргай бынæтты чи кусы, уыдонæй та райсæм ахæм дзуаппытæ, зæгъгæ, сын æндæр гæнæн нæй æмæ уал бынаты дæр уымæн кусынц, специалисттæ фаг кæй нæй, уый аххосæн. Мах ныридæгæн ацы фарстыл кусæм нæ коллегæтимæ афтæ, цæмæй нæ мачи макæмæ фæхъыг уа. Иу адæймаджыдæр нæ систам йæ бынатæй, алкæцы специалистæн дæр бар радтам, цæмæй цы бынæтты кусынц, уыдонæй сæ иуы равзарой. Бакуыстгонд æрцыдис медперсоналы бацагурын æмæ равзарыны системæ дæр. Уый тыххæй нæм фæзындис ног куысты бынат дæр. Ацы бынаты кусæг хъуамæ агура æмæ куыстмæ æвзара хуыздæр медикты. Уырдæм райстам, йæ хъуыддаг хорз чи зоны, ахæм дæсны специалисты æмæ ныридæгæн æрæвнæлдта йæ куыстмæ.
Фыццаг рады нæ республикæмæ хонæм нæхи, бынæттон специалистты, кæцытæ куыстагур ацыдысты æндæр регионтæм, ам сын ваканситæ кæй нæ разынд, уый тыххæй. Зæгъæм, абон мах хъæуынц сывæллæтты хирургтæ æмæ анестезиологтæ æмæ сæм æнхъæлмæ кæсæм, табуафси», – загъта Александр Приходько. Уый ма банысан кодта, зæгъгæ, Республикон бирæпрофилон медицинон центры целлофаны тыхтæй лæууынц ахæм медицинон ифтонггæрзтæ, кæцытæм къухæвнæлд дæр нæй, ничи сыл кусы. Уымæн æмæ нæм нæй уыцы специалисттæ æмæ сыл чи бакуса.
Наниты Сослан куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ министрады къухдариуæгад ауагътой инвентаризаци æппæт медицинон ифтонггæрзтæн æмæ сарæзтой бадзырд Уæрæсейы Федерацийы медицинон инженертимæ, цæмæй-иу æрцæуой æмæ бынаты этапгай сахуыр кæной æппæт ифтонггæрзты. Специалисттæ æрцæуинаг сты ног къуыри.
Наниты Сослан ма журналисттæн радзырдта, зæгъгæ, йæ дæлбаруæвæг министрады архайды сæйрагдæр здæхтытæ сты коронавирусы ныхмæ тох кæнын æмæ хуыздæрæн нæ республикæмæ кæй æрхонынц хорз специалистты. Министры ныхæстæм гæсгæ ныртæккæ нæ республикæйы кусы Горькийы номыл Донецкы националон медицинон университеты анестезиологи, реаниматологи æмæ неонатологийы кафедрæйы гæс, медицинон зонæдты доктор Андрей Колесников. Уый алы бон дæр ис районты рынчындæтты, кæнæ та горæты рынчынты уæлхъус. Уымæй дарддæр ма районты рынчындæтты кæсы лекцитæ æмæ ныр уый фæрцы медиктæ сахуыр сты дефибриллятортимæ архайын. Уый ма куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ министрад Ленинграды областæй æрхуыдта хорз инфекционисты. Уый азылдис «сырх зонæйыл» æмæ базонгæ ис куысты уавæртимæ æмæ сæм бахаста йæхи корректировкæтæ. Ацы специалист дæр разы у, цæмæй дарддæр дæр æмгуыстад кæна нæ министрадимæ.
Наниты Сослан ма æрдзырдта вакцинацийы фарсты тых-хæй дæр. Уый куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ нæ республикæйы «Спутник V» вакцинæ сарæзтой 860 адæймаджы, йæ дыккаг компонент та – 450 адæймаджы. Æмæ сæ чи саразы, уый та райсы сертификат. «Нæ республикæйы вакцинацийы хъуыддаг у бархийæ. Тыхæй ничи никæмæн аразын кæны вакцинæ. Мæнæн æрмæстдæр мæ бон у не мбæстæгтæм бахатын уымæй, цæмæй спайда кæной уыцы фадатæй.
Æрæджы Цæгат Ирыстоны-Аланийы тагъд æххуысы кли-никон рынчындоны туаггуыры ифтонгады техникон аварийы фæстиуæгæн цы трагеди æрцыдис, уый фæдыл министр радта ахæм комментаритæ, зæгъгæ, ахæм фыдбылызтæй ничи у хызт, фæлæ хъæуы лæмбынæг хъусдард здахын алцæмæ дæр. «Цæгат Ирыстоны цы трагеди æрцыд, уымæй ничи у хызт. Ахсджиаг у, цæмæй цæттæ уæм нæ разы цы проблемæтæ æвзæра, уыдон рæстæгыл аиуварс кæнынмæ. Махæн ныридæгæн туаггуыримæ ницы проблемæ ис. Бацархайдтам, цæмæй нæм рынчындоны алы уæладзыгыл дæр æвæрд уой туаггуыры баллонтæ. Уымæй дарддæр ма ввахс рæстæджы фæнд кæнæм æртæ туаггуыры станцæтæ балхæнын, кæцытæ лæвæрд æрцæудзысты районты рынчындæттæн. Туаггуыр уыдзæн сертификатимæ æмæ гъæдджын. Афтæ ма алкæцы район дæр райсдзæнис фæйнæ реанимобилы, Цхинвалæн та уыдонæй уыдзæн дыууæ. Районты рынчындæтты ма организацигонд æрцæудзысты интенсивон терапийы палатæтæ.
Алкæцы палатæйы та уыдзæн æмбæлон ифтонггæрзтæ, куыд зæгъæм дыгай функционалон сынтæджытæ æмæ ИВЛ аппараттæ. Цæмæй нæ экологи хъахъхъæд цæуа, уый тыххæй та æппæт спайдагонд медицинон æрмæг сыгъдæггонд цæудзысты специалон ифтонг-гæрзты æххуысæй æмæ уыцы ифтонггæрзтæ дæр сты æлхæд чи хъуа-мæ æрцæуой, уыцы номхыгъды. Æппæт адонæн нын рахицæнгонд æрцыдысты æхцайы фæрæзтæ. Нæ районты рынчындæттæ хъуамæ рахизой, æмбæлон медицинон æххуыс бакæныны ног æмвæзадмæ», – загъта министр.
Брифингы ма журналистты бацымыдис кодта ахæм фарст, зæгъгæ, кæцы специалисттæ рацыдысты курсытæ Уæрæсейы Федерацийы сæ квалификаци фæбæрзонддæр кæны-ны тыххæй æмæ ма рæхджы кæй арвитдзысты. Министр куыд загъта, афтæмæй ныридæгæн республикæ Дагъыстаны Эндопротезкæныны центры стажировкæйы ис нæ дохтыртæй сæ иу, травматолог Серветник Костя. «Нæ дохтыр иу мæйы бæрц уыдзæнис уыцы центры, цæмæй йæ квалификаци фæбæрзонддæр кæна æмæ нæхимæ ахæм медицинон æххуыс кæна рынчынтæн. Дыууæ мæйы фæстæ нæм Серветник Костяимæ æрцæудзысты эндопротезкæныны специалистты къорд. Уыдон нын баххуыс кæндзысты командæ бацæттæ кæныны хъуыддаджы, цæмæй бынаты ахæм операцитæ кæнæм. Сентябры Костя куы æрыздæха, уæд уал бакусдзæнис ууыл, цæмæй операцитæм бацæттæ кæна, операци кæй хъæуы, уыцы пациент-ты номхыгъд, афтæ ма сбæрæг кæна цахæм эндопротезтæ сæ бахъæудзæнис, уымæн æмæ уыдон сты бирæгъуызон. Нæ финансон уавæртæм гæсгæ æлхæд цæудзысты уыцы конфигураци æмæ размертыл протезтæ, кæцытæ æнæмæнгхъæуæг уыдзысты конкретон пациентæн. Июлы мæйы ма Уæрæсемæ микрохирургийы æхсæнадæмон центр «СОГАЗ МЕДИЦИНА»-мæ ахуыр кæнынмæ æрвыст æрцыдис травматолог Козаты Дмитри дæр. Уыцы медцентры директор Андрей Жигало сентябры фæнд кæны ардæм æрцæуын, кæцы æнæаргъæй басгардзæнис нæ республикæйы цæрджыты», – загъта министр.
Республикæ Хуссар Ирыстоны Æнæниздзинад хъахъхъæнын æмæ социалон рæзты министрады къухдариуæгад ма бацархайдтой æмæ бадзырдтой УФ-йы Хъахъхъæнынады министрады Евпаторийы æфсæд-дон, сывæллæтты клиникон санато-рийы къухдариуæггæнæгимæ, цæмæй нæ республикæйы ДЦП-йæ рынчынтæ уыцы ран рацæуой реабилитаци. «Мах бацæттæ кодтам рынчынты номхыгъд æмæ октябры мæйы уырдæм арвитдзыстæм 19 сывæллоны, кæцытæн уым хос кæн-дзысты æнæаргъæй. Ацы санатори ис Хъырымы республикæйы æмæ дзы ахæм рынчынтæн ис тынг хорз уавæртæ. Рынчынтæн фадат уыдзæнис, цæмæй-иу æрвылаз дæр ацы санаторийы рацæуой реабилитаци.
ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.