Не ‘хсæн ис ахæм адæймæгтæ, кæцытæ хъуыды кæнынц æрмæст сæхи хæрзæбоныл нæ, фæлæ сæ иубæстон адæмæн дæр исты хорздзинад ракæныныл, сæ зæрдæ сын бал-хæнын сæ хæрзиуæгон куыст æмæ архайдæй. Уæд сын цыма фенцондæр вæййы, арвы рухс сæм тынгдæр æркæсы, афтæ фæхатынц сæхи. Хорздзинад саразыны хъуыды æрæнцой нæ лæвæрдта Знауыры районы цæрæг Тедеты Тамазæн дæр. Иурæстæджы Уæрæсейы цард, фæлæ райгуырæн уæзæгмæ уарзондзинад тыхджыъндæр разынд æмæ йæм ратагъд кодта. Йæ хъуыдыйы æрæфтыд, Къостайыхæуы хуссарварс цы цад ис, уый æмæ сфæнд кодта уым фæлладуадзæн бынат саразын. Уымæй размæ дæр ацы цад фæсивæды уарзон бынат уыд, фæлæ йæм змæст рæстæджы нал уыд æркаст æмæ бахауд антисанитарон уавæры. Растæндæр йæ сыгъдæг кæнынæй райдыдтой сæ куыст Тедеты бинонтæ. Йæ хъуыды куы бамбарын кодта йæ фыд Васяйæн, уæд уымæн дæр йæ зæрдæмæ фæцыд йæ кæстæры фæнд æмæ рахæцыд йæ хъæппæрисы фарс. Æнцон хæс нæ райстой сæхимæ фыд æмæ фырт, æмбæрстой, дзæвгар фыдæбон дзы кæй хъæудзæн, фæлæ сæ ныфс нæ саст. Алыгъуызон бронæй йæ асыгъдæг кæнынæн бирæ тых æмæ хъару, фæразондзинад хъуыд. Æххуырсгæ техникæ, кæм та зонгæ адæймæгты фæрцы цад йæ хуыз ивын райдыдта æмæ дзы ныр рухс кæ-нынц, ардæм улæфынмæ, йæ сæрибар рæстæг арвитынмæ чи æрбацæуы, уыдон зæрдæтæ. Цады иумиаг фæзуат ахсы 11 гектары, хæрзифтонг æрцыд цыппар азы размæ æмæ ныр сæ уарзон бынат сси куыд Цхинвал, афтæ республикæйы æввахс хъæуты цæрджытæн дæр.

   Кæй зæгъын æй хъæуы, иу куыст кæронмæ куы сæххæст кæнынц, уæд та дзы æндæр бакæнинаг куыстытæ дæр разыны. Раст у, сыгъдæг æй раджы скодтой, фæлæ йæм уæддæр цæугæдонæй лакъон дон куыднæ хъуамæ хæццæ кодтаид æмæ уый тыххæй йæ бахизæны æвæрд æрцыд хыз æмæ йæ уый цасдæрбæрцæй фæрсудзы. Æвæстиатæй йæм хъуыд рухсы хахх æрбауадзын æмæ ууыл дæр бацархайдтой рæс-тæгыл. Ацы бынат цух уыд нуазыны донæй дæр, сæ куырдиатимæ бахатыдысты нæ республикæйы Президент Бибылты Анатолимæ æмæ сын уыцы хъуыддаджы баххуыс кодта – 28 метры æрфæн цъайæ моторы фæрцы цæуы хæрзгъæд дон.

Тедеты Тамаз райгондæй банысан кодта æмæ бузныджы ныхæстæ загъта ноджыдæр «Цад»-мæ æххуысы къух кæй фæдарынц нæ республикæйы Экологи æмæ æрдз хъахъхъæныны комитеты сæрдар Бестауты Бала, Хуссар Ирыстоны паддзахадон телеуынынады «Флорæ æмæ фаунæ»-йы уадзæг Габаты Владимир æмæ Цуангæнджыты цæдисы сæрдар Букуылты Черменæн. Уыдон æй арæх абæрæг кæнынц, стæй ма тæхаг мæргътæм фæкæсынц хæринагæй. Мæргътæ дæр фæцайдагъ сты ацы бынатмæ, хъахъхъæд цæуынц браконьертæй æмæ уымæ гæсгæ фылдæр кæны сæ нымæц. Цадмæ цæуынц, кæсаг ахсын бирæ чи уарзы, ахæм æмбæстæгтæ дæр. Куыд бамбарын кодтой, уымæ гæсгæ дзы ис 6 хуызы кæсæгтæ æмæ сын рæстæгæй рæстæгмæ дæттынц хæринаг. Рæстæг куыд цæуы, афтæ хуыздæр æмæ аивдæр кæны цады алыварс. Фæзынд дзы сæрдыгон беседкæтæ æмæ аирхæфсыны фæстæ абадынц дзаджджын фынгыл, æрмæст сæ хизынц карз нуазинæгтæй. Æмбæстæгтæ ма пайда кæнынц, афтæхуыйнæг доны велосипедтæй дæр. Нæ сæ ферох сты кæстæр фæсивæд дæр æмæ сын арæзт æрцыд хиирхæфсæнтæ. Ис дзы Хуссар Ирыстоны рæсугъддæр къуымæй æрласгæ къæйдуртæ æмæ ардæм æрбацæуджытæ сæ цуры фæисынц сæ къамтæ. Сагъд дзы æрцыд 200 бæрзы талайы, зылд сæм цæуы æмбæлон æгъдауæй, нæ сæ уадзынц донцух, сæ алыварс мæр хырыз баййафы æмæ сæ ныр рухс кæны адæймаджы зæрдæ. Ам ма арæзт цæуы уазæгдон 10 адæймаджы фаг, сæ ныхæстæм гæсгæ, уый æнæмæнгхъæуæг у. Уырдæм чи æрбацæуы, уæлдайдæр та – дард бынатæй æрцæуæггæгтæ, уыдон фæфæнды, цæмæй сæ рæстæг ам арвитой цалдæр боны. Уымæ гæсгæ тагъд кæнынц кæронмæ йæ саразыныл. Тедеты Тамаз рæвдз у хъæдæрмæгæй алыгъуызон куыстытæ æххæст кæнынмæ. Цы цæрæн хæдзар дзы сарæзтой, уырдæм мидæмæ бахизгæйæ, цæстытæ райвæз-байвæз кæнынц йæ аив фæлыстыл. Тедеты лæппу сæрибар рæстæг афты æрдзы хъæбысмæ æмæ дзы æрхæссы бæласы уидæгтæ. Йæхи загъдау, уыдон кæнæ бамбыдаиккой, кæнæ та сæ исчи басыгътаид, фæлæ сын уый та йæ арæхстджын къухты фæрцы балæвар кæны ног цард.

Кæронбæттæны мæ уый банысан кæнын фæнды, æмæ Тедеты бинонтæ кæнынц арфæйаг куыст сæ иубæстон адæмы удæнцойæн æмæ сын ноджыдæр æн-тысæд.

                                                                  ХУЫБИАТЫ Никъала

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.