Хуссар Ирыстон-Паддзахад Аланийы кондадон полиграфион баиугæнды мыхуыры рацыд Цхинвалы 3-аг астæуккаг скъолайы ахуыргæнæг Бекъойты Майяйы чиныг “Уарзон сабитæн”. Чиныджы æдæппæт ис 22 аргъауы. Кæд аргъæуттæ фыст сты сабитæн, уæддæр сæ бирæ хорздзинæдтæ райсдзысты хистæр кары адæм дæр. Аргъæутты архайджытæ фылдæр сты сырдтæ, фæлæ сæ архайдтытæ иууылдæр баст сты, царды ахсджиаг фарстытимæ, цардмæ цахæм ахаст дарын хъæуы, уыимæ.

Чиныг кæсгæ-кæсын мæм цы хъуыдытæ æвзæрдис, уыдонæй иу уыд, бирæ кæй не сты ахæм фысджытæ, кæцытæ цæрæгойтæ æмæ сырдты афтæ арæхстджынæй сдзурын кодтой. Лæгъз æмæ æнцонуырнæн рауадысты уацмысты сюжеттæ, уымæн æмæ Майя йæ аргъæутты нæ кæны тыхарæзт. Йæ зæрдæйы алыгъуызон рæсугъд хъуыдытæ куыд æмбырд кæнынц, афтæ сæ сыгъдæг, цæугæдоны пырхæнтау уадзы æдтæмæ. Ахæм уацмыстæ та кæддæриддæр фыст æрцæуынц аив, чиныгкæсæгæн та свæййынц æнцон кæсæн æмæ уарзон.

Автор сабиты æнкъарæнтæ иттæг хорз кæй хаты, уый фæбæрæг чиныджы фыццаг аргъау, «Хæлæрттæ»-йы дæр. Сабиты алы хатт дæр фæфæнды сырдтæ æмæ цæрæгойтимæ архайын. Ныр дæр та кæй нæ бафæнддзæнис æмæ иу  цъус феста Рудикы бынаты.

Майямæ аргъæутты чиныг рауадзыны хъуыды æвиппайды æмæ æнæнхъæлæджы нæ фæзынд. Кæд фыссын райдыдта раджы, 4-æм къласы ма куы ахуыр кодта уæд,  уæддæр сæ равдисыныл нæ тагъд кодта. Куыста сыл, йæ зæрдæ сæ рухскæнын куы райдыдта, уæд сæ рæгъмæ дæр рахаста.

Автор уацмыстæ фысгæйæ, йæ рæстæгæй бирæ нæ хардз кæны зондджын æмæ базырджын хъуыдытыл. Уыдон æм æрцæуынц сæхæдæг. Йæ уацмыстæ дæр уымæн аив, рæсугъд æмæ æнцон кæсæн сты.

Зæгъæм, автор йæ аргъау «Быцæу» фысгæйæ, йæ разы цы хæс сæвæрдта, уый æххæст æрцыдис æнтысгæйæ. Афтæ та зæгъын уымæн, æмæ аргъауы ирдæй зыны, адæймагдзинад, рæстдзинад, фыдыбæстæмæ уарзондзинад ахсджиаг кæй у. Уый та фæбæрæг Динозавр æмæ Археоптерикс тæрхоны бæласмæ куы бацыдысты, чи сæ зондджындæр у, уый фæбæрæг кæныны охыл, уæд сæ дзуаппытæй. Уыимæ ма аргъауы зыны, адæймаг цыфæнды тыхджын æмæ зондджын ма уа, уæддæр æппæлын хорз миниуæг кæй нæу, уый.

Автор аргъæуттæ фыссынмæ иттæг хорз кæй рæхсы, уый ма фæбæрæг аргъау «Æнæрцæф сæгъ»-æй дæр. Никæй бауырн-дзæнис, æмæ сæгъ арс, бирæгъ æмæ рувасыл фæтых уа, куыд зондæй, афтæ æвзаг æмæ тыхæй дæр, фæлæ сын сæ фæлгæндзтæ ав-тор афтæ арæхстджынæй равæрдта, æмæ сты бауырнинаг. Уымæй дарддæр ма авторæн йæ бон бацис арс, бирæгъ æмæ рувасы архайдæй чиныгкæсæгæн бамбарын кæнын царды сайæн митæн бынат кæй ма хъуамæ уа, уый.

Аргъау «Чи райхъал кæндзæнис хуры» у царды  æцæгдзинады æнгæс. Уымæн æмæ царды дæр фæзыны ахæм зынтæ, æмæ сæ  афоныл куы нæ рараст кæнай, уæд  сæ фæдыл фæзыны æндæр, ноджы стырдæр зынтæ. Аргъауы фæрынчын уасæг. Райсомæй йæ бон нал уыд уасын. Нал уыд, хуры чи райхъал кодтаид, уый дæр. Алчи дæр талынджы сфæлмæцыд, фæлæ раст мадзæлттæ ничи иста æмæ дарддæр фыдæбæттæ кодтой. Сæ хъуыддæгтæй куы ницы цыд, уæд сыхы цæрæгойтæй кæцыдæр фæндон бахаста, зæгъгæ, цæй æмæ сдзæбæх кæнæм уасæджы, куы сдзæбæх уа, уæд ныууасдзæнис æмæ хур дæр райхъал уыдзæнис. Афтæ дæр бакодтой. Сарæзтой хостæ, дардтой сæ уасæгæн. Сдзæбæх, йæ базыртæ стылдта, æмбонды сæрмæ стахт, ныууасыд æмæ хур райхъал, ракаст æмæ та цард цæуын райдыдта, куыд цыд, афтæ. Аргъауæн ис стыр хъомыладон нысаниуæг. Уымæн æмæ цыфæнды зынтæ аиуварс кæныны хъуыддаджы дæр ахсджиаг  у ахъуыды кæнын, уый фæстæ та раст къахдзæфтæ аразын.

Аргъæутты ма ирдæй зыны, хæлардзинад ахсджиаг кæй у, аразын æмæ йæ агурын кæй хъæуы, уый дæр. Уый тынгдæр фæбæрæг аргъау «Гимн зондæн»-ы. Аргъауы дзырд цæуы: базæронд Стайты паддзах æмæ иннæтæн фехъусын кодта, зæгъгæ, мæ бон кусын нал у æмæ уæхицæн равзарут æндæр паддзах. Паддзах суæвын сæ кæй бафæндыд, уыдонмæ цалдæргай фарстытæ радтой тæрхонгæнджытæ. Алыгъуызон уыдысты Стайтæн сæ дзуаппытæ, фæлæ паддзах сси, растдæр сæ чи сдзуапп кодта, уый.

Чиныгæн кæд сæйрагдæр у йæ уацмысты гъæд, уæддæр стыр нысаниуæг ис йæ техникон æууæлтæн, ома, йæ арæзтæн дæр, йе ‘ддаг хуыз дæр тынг аив æмæ зæрдæмæдзæугæ кæй у, уымæй йæхимæ здахы цæстæнгас. Ацы чиныджы арæзтæй та нæй рахъаст кæнæн. Банысан кæнын   хъæуы уый дæр, æмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны кондадон полиграфион баиугæнд хорз  бакуыста чиныгæн гъæдджын гæххæтт равзарыныл. Сабитæн йемæ архайын æрмæст æнцон нæ уыдзæнис, фæлæ ма сын зиан дæр ницы ракæндзысты. Ахæм цаутæ дæр фехъусæн вæййы.

Чиныджы цухдзинæдтæ бирæ нæй, фæлæ дзы рахатыдтæн цалдæр æмæ мæ сæ зæгъын дæр бафæндыд. Цæвиттон, автор Динозавры Рудик кæй рахуыдта, уый мæм бынтон раст нæ фæкаст. Уымæн æмæ Рудик у нæлгоймаджы, лæппуйы ном. Уырны мæ, æмгæртты ‘хсæн, къласы искæцы лæппу Рудик куы хуыйна, уæд ыл йе ‘мбæлттæ, æмкъласонтæ авæрдзысты фæсномыг Динозавр. Тæхудиаджы ном кæй нæу, уымæ гæсгæ,  гæнæн ис, æмæ се ‘хсæн хъаугъатæ дæр зына.

Автор аргъауы хъайтартæн сæ иу, Археоптериксы кæй равзæрста, уымæй цасдæрбæрцæй раст нæ бакодта. Уымæн æмæ ацы ном у зындзурæн, сабитæ нæ, фæлæ йæ, æгæрыс-тæмæй, хистæр кары адæймæгтæй дæр бирæтæ æнцонæй нæ зæгъдзысты.

Гæззаты Иван 

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.