Æнустæм мысинаг, кады аккаг

Кæсойты Лаврент. Ирыстоны зæххыл æцæг лæджы цардæй, йæ раттæг адæмы хæрзиуæгæн чи фæцард, йæ цард дæр, йæ курдиат дæр æмæ йæ хъару дæр ирон аивад   æмæ рæзгæ фæлтæры хъомыладæн чи снывонд кодта, уыцы уарзон æмæ алкæмæн дæр æнæкæрон зынаргъ адæймаг – Лаврентий Павлович…

Лаврент адæмы æхсæн уæлдай популярон ссис, ивгъуыд æнусы нæуæдзæм азты райдианы. Нæ цард æрдуйыл ауыгъд куы уыд, нæмгуытæ ныл ихуарæгау куы уарыдысты, уæззау экономикон блокадæ нын нæ хурхыл куы ныллæууыд, уыцы тугуарæн азты. Адæм æхсæвæй-бонæй мæлæты цæстытæм æнхъæлмæ кастысты, сæ сывæллæттæн цы бахæрын кæной, ууыл катайæ мæтмæрдтæ кодтой, уый та, Лаврент –  бавдæлд æмæ аивæдты лицей саразын æрымысыд!.. Æмæ йæ сарæзта! Сарæзта дзы æцæг аивады куырдадз, сфæлдыстады авдæн. Сарæзта йæ æмæ йын йæ сырæзтæй йæ уд сисыны онг къухдариуæг дæр кодта йæхæдæг. Намысджын æмæ арæхстджынæй, удуæлдайæ æмæ æнæзæрдæхудтæй. Уый тыххæй уыд афтæ тынг зын йæ ацыд дæлион дунемæ, уал азы кæмæн къухдариуæг кодта, рæзгæ фæлтæры иу æнтыстæй иннæмæ кæй фæрцы кодта, уыцы æмкусджытæн, уымæн æй мысынц зæрдæрыстæй. Табуафси, байхъусæм сæм:

Бикойты Нелли – Аивæдты лицейы ахуырады хайады фыццаг сæргълæууæг:

Адæймаджы цардæн аргъ кæнын хъæуы йæ хъуыддæгтæм гæсгæ. Лаврентæн хъысмæт цы рæстæг балæвар кодта, уыцы рæстæджы йын бантыст æнæкæрон бирæ саразын, уый алы хатт дæр тагъд кодта, алы хатт дæр куыста, цæмæй йын, цас гæнæн ис, уый бæрц фылдæр бантыса.

Уый рацыд хуызфыссынады диссаджы скъола, ссис цъылынæджы зындгонд дæсны. Йæ цард æппæтæй дæр снывонд кодта аивадæн. Нывгæнæджы бæллиц уыд ахæм скъола бакæнын, цыран сывæллæттæ цайдагъ кæной рæсугъддзинадыл, исой хуызфыссынады, музыкæ æмæ хореографийы бындурон зонындзинæдтæ. Уыцы бæллиц сæххæст кæнын уымæн йæ къухы бафтыд 1991 азы.

Хуссар Ирыстонæн нæуæдзæм азты райдиан уыд хъысмæтæвзарæн рæстæг. Уыдон уыдысты уæззау фыдæвзарæнтæ æмæ судзаг рысты азтæ, фæлæ уый уыд республикæйæн рæзты, национ размæцыды дуг. Лицей бакæнын равдыста, нæ адæмы æнæбасæтгæдзинад, йæ сомбоныл фидарæй кæй æууæнды, уый.

Кæсойты Лаврент цард лицейы цæрайæ, йæ зынтæ, йæ проблемæтæ æмæ йæ цинтæй. Лав-ренты энтузиазм æнхъæвзта ахуыргæнджытæ æмæ скъоладзаутæм дæр. Кълæсты-иу музыкæйы зæлтæ хуыдыг кодтой сармадзанты нæмгуыты срæмыгъды хъæ-рæй, фæлæ иунæг бон дæр ахуыртæ не ‘рлæууыдысты.

Йæ тæккæ райдианæй лицей басгуыхт сфæлдыстадон уды равг æмæ энтузиазмы атмосферæйы артдзæстæй. Абон бæлвырд у лицейы хайбавæрд Хуссар Ирыстоны культурæйы рæзтмæ. Кæд рауагъдонтæ се ппæт дæр аивады стыр дæснытæ не систы, уæддæр дзы алкæй уды дæр баззад аивдзинады адæнкъарынад, адæммæ хæлар ахаст, райгуырæн Ирыстонмæ уарзондзинад – Кæсойты Лаврент йæ царды дæргъы кæй хаста, уыцы идеалтæ.

Кæсойты Лавренты ацыд йе ‘цæг дунемæ у, баххæстгæнæн кæмæн нæй, ахæм æнамонддзинад, фæлæ баззайдзæн, йæ царды аргъæй кæй сарæзта, уыцы ирон аивады лицей, кæцы райгуырд ирон национ культурæйы рæзт, бæрзонд удварн æмæ традицитæ бахъахъхъæныны бæллицæй, кæцы нæ бæтты нæ культурон бынтимæ. Кæсойты Лавренты мидисджын царды разæнгардгæнæг цæвиттон цæрæнбонтæм фыст æрцыд истори æмæ адæмы мысынады.

Плиты Нелли – Аивæдты лицейы ахуыры хайады сæргълæууæг:

Аивæдты лицейы кусын 1992 азæй фæстæмæ. Уæды онг дæр ахуырады къабазы бирæ фæкуыстон, фæлæ ацы аивады артдзæстмæ æрбакъахдзæф кæнгæйæ, бынтондæр нæ фæтыхстæн, уымæн æмæ кусын райдыдтон уæздан, куырыхон, æцæг нæртон уды хицау кæй фæхонынц, ахæм адæймаджы къухдариуæгады бын. Уæдæй фæстæмæ куыстон Кæсойты Лаврентимæ. Мæ зæрдыл æрлæууынц ивгъуыд рæстæджы  уæззау цаутæ. Гуырдзы-иу горæтмæ æхсын куы райдыдтой, уæд-иу кълæстыл азылд æмæ-иу сывæллæтты рамбæхс-бабæхс кодта æдасдæр бынæтты.

Ахуыргæнджытыл – æнувыд, йæ куыстыл – иузæрдион, аивадæн – нывонд. Ахæм уыд нæхи Лаврент. Æмæ ахæм адæм та, кæд физикон æгъдауæй нæ фарсмæ нал вæййынц, уæддæр цæрæнбонтæм мысинагæй баззайынц адæмы зæрдæты.

Æз скъолайы бирæ рæстæг фæкуыстон, бирæ къухдариуæггæнджытæ, директортæ федтон, фæлæ Лаврент алы ахуыргæнæг, алы сабийæн куыд кад кодта, куыд уæзданæй ныхас кодта алкæимæ дæр, ахæм къухдариуæггæнæгыл никуы фембæлдтæн.

Гæбæраты Фатимæ – Аивæдты лицейы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг:

Кæсойты Лаврентæн йæ бæллиц уыд, цæмæй бæрзонд сиса ирон аивад, ирон культурæ æмæ мадæлон æвзаг. Уыдон, дам, цы нацийæн нæ уой, уыдон наци нæ уыдзысты, зæгъгæ, æмæ хъуамæ саразæм ахæм скъола, цæмæй дзы уыцы æртæ хæзнайы нысаниуæг бæрзонд кæнæм. Иу-авд ахуыргæнæгæй балæууыдыстæм йæ фарсмæ, æмæ нæ хъуыддаг фæрæстмæ.

 Кæсойты Лаврент 29 азы размæ цы цæджындз ныссагъта, цы бындур æрæвæрдта, уый абон дæр фидарæй лæууы. Лицейы къæсæрæй рахызтис тынг бирæ хорз фæсивæд, кæцытæ сæ бынат ссардтой царды. Уыдонæй алкæй зæрдæйы дæр баззайдзæн Кæсойты Лавренты аудгæ ахаст.

Лаврент уыд адæймаг – стыр дамгъæйæ. Уымæн йæ бæллиц уыд, цæмæй хъомыл кæна алыварсонæй размæдзыд кæстæртæ æмæ уый йæ къухы æфтгæ дæр кодта.

Ахуыргæнджытæм ын уыд аудгæ ахаст, радта сын сæрибарæй кусыны фадат. Исты мадзал-иу куы цæттæ кодтон, уæд-иу алы хатт дæр уыдис мæ фарсмæ, æрмæст куыд къухдариуæггæнæг нæ, фæлæ куыд æмбал дæр, афтæ. Дзырдта-иу, зæгъгæ, иууылдæр стæм бæрндзинадхæссæг адæм, æмæ ныл хъуамæ макæй зæрдæ бахуда, уæлдайдæр – сывæллæтты.

Лаврент махæй никуы ферох уыдзæн, уырнгæ дæр нæ нæ кæны йæ мæлæт. Куы ма ацардаид, уæд ма цас хорздзинæдтæ сарæзтаид йæ адæмæн, нæ рæзгæ фæлтæрæн… Æз фæндон хæссын æппæт коллективы номæй, цæмæй Аивæдты лицейæн лæвæрд æрцæуа Кæсойты Лавренты ном æмæ йын лицейы раз та æвæрд æрцæуа бюст.

Кæсойты Лавренты хуызæттæн мæлæт нæй. Йæ иузæрдион  куыст, йæ рæстаг хъуыддæгтæ, йе стыр аивад нæ зæрдæты, нæ рæзгæ фæлтæры зæрдæты цæргæйæ баззайдзысты. Адæмы зæрдæйы чи цæры, ахæмтæн мæлæт нæй.

Болататы Аринæ – Аивæдты лицейы уырыссаг æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг:

Ис ахæм адæм, кæцыты тыххæй фæзæгъынц: «Уый стыр лæг у алы хъуыддаджы дæр». Кæсойты Лаврент æцæгæйдæр уыдис ахæм стыр лæг. Куыд риссаг у ахæм адæймаджы тыххæй ивгъуыд афоны дзурын, æнæкæрон хæ-ларзæрдæ, адæмуарзон, йæ аивæдты кувæндон – лицейы зæрдæбынæй уарзæг адæймаджы тыххæй.

Алы хатт дæр ын хъарм зæрдæйы æнкъарæнтимæ мысдзынæн йæ ныхæстæ, кæцытæ мæ разæнгард кодтой æмæ мын уыдысты фæндагамонæг стъалыйы хуызæн, Аивæдты лицеймæ бынтон æвзонг æмæ æвæлтæрдæй кусынмæ куы бацыдтæн, уæд.

Уый кæддæриддæр цæрдзæн нæ зæрдæты.

Кæсойты Изеттæ – Аивæдты лицейы физикон культурæйы ахуыргæнæг:

Зын у ууыл баууæндын, нæ фарсмæ кæй нал ис рæсугъд удыхъæды хицау адæймаг, стыр нывгæнæг, диссаджы разæнгардгæнæг, алыварсон спортсмен.

Уый уыд рог атлетикæйы хорз спортсмен, уыд къухын портийы клубы уæнг, хъазыд стъолы теннисæй.

Кæсойты Лаврентæн йæ бæллиц уыд спортивон зал саразын, цæмæй дзы лицейы ахуырдзаутæ архайой спортæй.

Фæсхæсты уæззау рæстæджыты, спортæй архайыны фадæттæ куынæ уыдис, уæд Кæсойты Лаврент, хореографион зал æнæвдæлон кæй уыд, уымæ нæкæсгæйæ, аскъуыддзаг кодта фарст, цæмæй лицейы ахуырдзаутæ архайой стъолы теннисы секцийы, цыран йæхæдæг дæр иста активон хайад. Лаврент алы хатт дæр цин кодта лицейы ахуырдзауты спортивон æнтыстытыл, æххуыс сын кодта алы хъуыддаджы дæр.

Бузныг, Лаврент, кæй нын уыдтæ, уый тыххæй!

Челехсаты Маринæ – Аивæдты лицейы музыкæйы ахуыргæнæг

Цы ма ис зæгъæн ахæм диссаджы, сыгъдæгзæрдæ адæймаджы рухс номы тыххæй, кæцы йæ цард снывонд кодта, йæхæдæг цы сфæлдыста, уыцы хъуыддагæн, нымадта йæ иууыл ахсджиагдæрыл… Кæсойты Лаврент алы ахуыргæнæгæн дæр, алы ахуырдзауæн дæр уыдис, ныфсбавæрæн кæмæй ис, ахæм хæлар, разæнгардгæнæг, ахуыргæнæг, сфæлдыстадон дунемæ фæндагамонæг æмæ равзæрст дæсныйадмæ уарзондзинад æвзæрын-гæнæг. Уый цæмæдæриддæр бавнæлдтаид – алцы дæр арæзта курдиатджынæй. Махæй алчи дæр зыдта, уæззау рынчын кæй у, уый, фæлæ уый никуы кодта йæ низы кой. Йæхи куыд хаты, уымæй йæ исчи бафарста, зæгъгæ, уæд-иу ныхас хъазыны рдæм аздæхта.

Тынг уæззау у йæ кой ивгъуыд афоны кæнын…

Уый махæй алкæй зæрдæйы дæр ныууагъта рухс фæд.

Бузныг дын, нæ зынаргъ Лаврент, ахæм ныфсы æмбал нын кæй уыдтæ, уый тыххæй!..

Кæсойты Лавренты хорзæхтæ æмæ хæрзиуджытæ:

Уæрæсейы Федерацийы Нывгæнджыты Цæдисы æвзист майдан (2015 аз)

Уæрæсейы Федерацийы Хуызфыссынады академийы бузныджы фыстæг (2010 аз)

Майдан «Культурæйы рæзты тыххæй» (2013 аз)

Майдан «Духовон рæзт æмæ дæсныдзинад» (2013 аз)

Медаль «Сфæлдыстады акаде-ми»

Сыгъзæрин майдан «Профессионалон архайд æмæ æхсæнады ‘хсæн бæрзонд æнтыстыты тыххæй» (2017 аз)

Лæвæрд ын æрцыд Уæрæсейы, Цæгат Ирыстоны. Хуссар Ирыстоны æмæ æхсæндунеон организациты бирæнымæц кады грамотæтæ.

Кадджын нæмттæ:

«Республикæ Хуссар Ирыстоны Сгуыхт нывгæнæг» (1999 аз)

«Республикæ Хуссар Ирыстоны Адæмон нывгæнæг (2001 аз)

«Республикæ Хуссар Ирыстоны Сгуыхт ахуыргæнæг» (2011 аз)

«Республикæ Хуссар Ирыстоны Адæмон ахуыргæнæг» (2017 аз)

Республикæ Хуссар Ирыстоны Кады орден (2018 аз)