26-æм июлæй 6-æм августмæ Гуырдзыстоны  уагъд цæуынц бирæнацион æфсæддон ахуыртæ «Agile Spirit-2021» («Проворный дух»), цыран хайад райсдзысты 2500 æфсæддон службæгæнæджы Стырбритани, Герман, Азербайджан, Гуырдзыстон, Испани, Итали, Канадæ, Латви, Литва, Польшæ, Румын, АИШ, Турк, Украинæ, Эстонийæ, уыцы нымæцы 1500 гуырдзиаг æмæ 700 америкæйаг æфсæддон службæгæнæджы. Гуырдзыстоны территоримæ æрбаластой бирæнымæц иууыл нырыккондæр хæцæнгæрзтæ æмæ æфсæддон техникæ. Ахуыртæ уыцы-иу рæстæджы уагъд цæуынц æртæ æфсæддон полигоны: Сенакы Орфолойы æмæ Вазианы. Куыд хъусын кæнынц, уымæ гæсгæ ахуырты нысан у Альянсы æмæ бæстæтæ-партнерты дæлхæйтты ‘хсæн оперативон æмиудзинад фæбæрзонддæр кæнын, бирæнацион æфсæддон операциты æххæст кæныны оперативон фадæттæ фæтыхджындæр кæнын, æдасдзинады къабазы æмархайдмæ цæттæдзинады рæзт.

Фæлæ, æцæгæй та ахуыртæ фактон æгъдауæй сты дыууæварсон – америкæйаг-гуырдзиаг, уымæн æмæ 2500 хайадисæгæй 700 сты америкæйаг æмæ 1600 та – гуырдзиаг æфсæддонтæ. Чи ма дзы баззад, уыцы 200 æфсæддоны иннæ бæстæтæ-хайадисджытыл куы адих кæнæм, уæд алкæцы бæстæйы тырысайы бын дæр уыдзæн æрмæстдæр 20 æфсæддоны. Афтæмæй ацы ахуыртæ нæ фæахъаз уыдзысты бирæнацион æфсæддон операциты гъæды рæзтæн. Ахуырты реалон нысан у регионалон хæстон архайдтыты уавæр сахуыр кæнын æмæ ног провокацитæ Уæрæсейы æмæ Хуссар Кавказы йе ‘мцæдисонтæм ахасты саразын. Фаг у Кавказы географион картæмæ æркæсын, цæмæй бамбарæм, АИШ-ы æмæ йæ партнерты тыхты радон демонстраци здæхт кæй у æр-мæстдæр Уæрæсейы ныхмæ. Бæрæг у сæ декларативон хъусынгæнинæгтæн иумиагæй кæй ницы ис хъуыддæгты æцæг уавæримæ. Бæстæ-агрессоры территорийыл НАТО-йы ацы æфсæддон хъæзтыты реалон фæстиуæг у регионы æндыгъддзинады планонбæр-цон эскалаци, кæцы æвзæрын кæны серьезон катайдзинад. Æмбæрстгонд у, Цæгататлантикон альянс кæй тырны Гуырдзыстоны территорийыл ноджы иу антиуæрæсейаг æфсæддон плацдарм саразынмæ. Гуырдзыстоны хъавд у  2008 азы Хуссар Ирыстоны ныхмæ хæсты састы бынаты кæй баззадысты, уый фæдыл реванш райсын,  НАТО-йы бæстæты-уæнгты политикон æмæ æфсæддон æххуысы фæрцы.

Æфсæддон ахуырты иууыл ирддæр эпизодтæ сты уæлдæфон-десантон операци Гуырдзыстон, Стырбритани, Польшæйы хайадистæй, афтæ ма Гуырдзыстон, АИШ, Стырбритани, Румын æмæ Польшæйы специалон тыхты цахæмдæр иумиаг архайдтытæ. Маневртæ комкоммæ тасдзинад хæссынц сабыр цæрджыты æдасдзинадæн. Зæгъæм, эстойнаг партнертæ ахуырты районы арæх ссудзынц хъæд, украинæйаг æфсæддонтæ, гæнæн ис, фехсой гуырдзиаг хъæуты, америкæйаг спецназ та ахуыр у хъæууонхæдзарадон куыстуæтты штурм кæныныл. АИШ-ы æмæ Цæгататлантикон альянсы æфсæддон маневртæ куыд æвдисынц, афтæмæй уыдон нæ хъуыды кæнынц гуырдзиаг адæмы æдасдзинады тыххæй. Фæсарæйнаг æфсæдтæ дæсгай азты дæргъы Гуырдзыстонæй пайда кæнынц Хуссар Кавказы æфсæддон-политикон æндыгъддзинад рæзын кæныны тыххæй. Вашингтон комкоммæ Тбилисы кæны Мæскуыимæ дыккаг хæстон конфликтмæ, æниу 2008 азы августы гуырдзиаг операци «Сыгъдæг быдыр»-ы фæстиуджытæ ничи ма ферох кодта. Мæскуы æргомæй иу æмæ дыууæ хатты нæ бафæдзæхста Тбилисы НАТО-имæ æрбаввахс уæвыны тæссагдзинады тыххæй.

УФ-йы фæсарæйнаг хъуыддæгты министры хæдивæг Александр Грушко фехъусын кодта, зæгъгæ, Гуырдзыстоны НАТО-йы ахуыртæ катайдзинад æвзæрын кæны Уæрæсемæ. «Мæскуы лæмбынæг йæ хъус дары ахуыртæм æмæ йæ интересты тыххæй райсдзæн æнæмæнгхъæуæг мадзæлттæ, уыцы нымæцы æфсæддон-техникон характеры мадзæлттæ дæр», – загъта уый.

Чысыл æмæ гæвзыкк Гуырдзыстон 3,9 милуан  цæрæгимæ дунейы рейтингы æфсæддон хъомысæй ахсы 92-æм бынат Чад æмæ Зимбабвейы фæстæ æмæ афтæмæй кæйдæр къæхты хъæрмæ кафы. Ныртæккæйы ахуыртæ уагъд цæуынц Европæ æмæ Цæгат Африкæйы АИШ-ы тыхты командæйы  патронажы бын. АИШ-ы æфсады æфсæддон техникæ Потмæ æрбаластой денджызыл æмæ сæрмагонд сконд та – Германæй хæдтæхæг Boing-777-ыл Вазианы æфсæддон аэродромыл.

Æрæджы «Восточное партнерство»-йы фæлгæтты Украинæ, Гуырдзыстон æмæ Молдовайы президенттæ Батумы сæ къухтæ æрфыстой европæйаг интеграцийы тыххæй батумаг саммиты Декларацийыл. Дзыллон-информацион фæрæзтæ куыд хъусын кæнынц, уымæ гæсгæ декларацийы ацы æртæ бæстæйы бафидар кодтой Евроцæдисмæ интеграцион процессыл дарддæры æнувыддзинад. Афтæ ма уыдон банысан кодтой æдасдзинад æмæ хъахъхъæнынады иумиаг политикæйы фадыджы Евроцæдисимæ æмгуыстадмæ цæттæ кæй сты, уый. Бынтон æндæр хъуыдыйыл хæст у Евроцæдисы бæстæтæй сæ иуы дипломат, кæцы банысан кодта, зæгъгæ, ацы æртæ бæстæйы президенттæ Евроцæдисмæ бацæуыны тыххæй деклараци кæй райстой, уый нæ бандавдзæн æмæхсæнады сæ уæнгады реалон перспективæтыл. Уæрæсейаг поли-толог, «Россия-Евразия: культурная политика в деле укрепления межнационального мира и межрелигиозного согласия»-йы проекты къухдариуггæнæг Михаил Чернов куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ ацы æртæ бæстæйы баиугæнд иунæг нæу, уыцы бæстæты ‘хсæн, кæцытæ тырнынц Евроцæдисмæ. «Бирæ уыд ахæм баиугæндтæ, кæцытæн нæ уыд реалон тых. Зæгъæм, «ГУАМ», уый уыд Гуырдзыстон, Украинæ, Азербайджан æмæ Молдовайы ‘хсæн цæдис. 1999 азæй 2005 азы онг организацийы сконды уыд Узбекистан дæр. Ацы бæстæты курс уыд афтæхуыйнæг европæйаг интеграцимæ, тынг сæ фæнды уырдæм, фæлæ цас фылдæр рæстæг цæуы, уыйбæрц æмбæрстгонд у, сæ фæндæй кæй ницы рауай-дзæн. Украинæ, Гуырдзыстон æмæ Молдова уымæн райстой деклараци, цæмæй сæ позицитæ фæтыхджындæр кæной, фæлæ уый саразын сæ къухты нæ бафтдзæн, уы-мæн æмæ сæм серьезонæй ничи кæсы», – банысан кодта Михаил Чернов.

Гуырдзыстоны æфсæддон ахуыртæ уагъд кæй цæуынц, уый тыххæй та Чернов загъта: «Цахæмфæнды ахуыртæ дæр сты хæстон архайдтытыл бакуыст. Кæнæ та, зæгъæн ис, уыдон сты иу кæнæ иннæ дæлхæйтты æмархайд. Дæлхæйттæ, конкретон адæймæгтæ, бригадæтæ райсынц бæрæг фæлтæрддзинад æмæ зонындзинæдтæ равзаргæ территорийыл хæстон архайдтыты цыдæн. Ацы цауы æмбæрстгонд у уый, æмæ цахæмфæнды ахæм ахуыртæ дæр здæхт сты Уæрæсейы ныхмæ. Уыдон уагъд цæуынц уæрæсейаг æмæ Хуссар Ирыстон æмæ Абхазмæ арæнтæм æввахс.

РХИ-йы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрад дæр сарæзта хъусынгæнинаг ацы æфсæддон ахуырты фæдыл. «Гуырдзыстоны уагъдцæуæг æфсæддон ахуырты мах нымайæм фæстаг азты сæвзæргæ регионалон стабилондзинад æмæ æдасдзинады конструкци фехалыны бафæлвæрд. Мидполитикон кризис æмæ уæззау экономикон  уавæры Тбилис æнæрегионалон политикты æбæрнон политикон æмæ æфсæддон фарсхæцынадæй пайда кæнгæйæ, гæнæн ис, ногæй суа тæссаг хæстон авантюрæты ракъахæг, кæцытæ тæссагдзинад хæссынц Хуссар Кавказы æппæт регионы сабырдзинадæн. Уыимæ Гуырдзыстон йæхимæ бæрндзинад нæ исы сыхаг паддзахадты ахасты тыхæй ма спайда кæныны фæдыл», – банысан кодта РХИ-йы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр Медойты Димитр.

Бæрæг куыд у, уымæ гæсгæ ацы æфсæддон ахуыртæ Гуырдзыстоны уагъд цæуынц ныр дæсæм хатт. Гуырдзыстоны мидхъуыддæгты министры хæдивæг Лаша Дарсалия банысан кодта, зæгъгæ, бирæнацион æфсæддон ахуыртæ æртыккаг фарсы ныхмæ не сты. «Куыд суверенон паддзахад, афтæ Гуырдзыстонæн бар ис йæ территорийыл æфсæддон ахуыртæ уадзынæн дунеон барты æмбæлон домæнтæ хъахъхъæнгæйæ», – загъта уый.

Гуырдзыстон дунеон барадон бартæ куыд хъахъхъæны, уый хуссарирыстойнаг цæрджытæ сæхи цæстæй федтой 2008 азы августы тугуарæн хæсты рæстæджы. Уæд гуырдзиаг агрессортæ, æгæрыстæмæй, спайда кодтой куыд алыгъуызон хæцæнгæрзтæй, афтæ пайда кæныны бар кæмæй нæй, ахæм кассетон бомбæтæй дæр.

Фæлæ Стыр Уæрæсейыл нырма никуы ничи фæтых æмæ йыл ничи дæр фæтых уыдзæн. Хуыцау зæгъæд!

 

ДЖИОТЫ Екатеринæ

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.