Ацы азы марты мæйы Тедеты Георгийы номыл Цхинвалы 1-æм музыкалон скъолайыл сæххæст 85 азы. Уый цытæн музыкалон ахуыргæнæндоны актон залы уагъд æрцыд цытджын мадзал. Скъоламæ бахизгæйæ æнкъардæуыд бææгбонон атмосферæ, коллективæн уыд бæрæгбонон зæрдæйы равг. Уагдоны директор Тедеты Маринæ йе рхонгæ уазджытыл æмбæлд зæрдæрайæ.

Мадзалмæ æрбацыдысты РХИ-йы Президент Тыбылты Леонид, Хицауады Сæрдары хæдивæг Пухаты Эрик, РХИ-йы Культурæйы министр Остъаты Мадинæ, Финансты министр Хæбæлаты Азæ, Ахуырад æмæ зонады министр Гасситы Натали, Парламенты Сæрдары хæдивæг Мамиты Инал, парламентон комитеты сæрдар Гæбæраты Юри, горæт Цхинвалы администрацийы сæргълæууæг Æлборты Алан, Ирыстоны Фысджыты цæдисы æмсæрдар Хъазиты Мелитон æмæ æндæр бæрнон адæймæгтæ, афтæ ма мадзалмæ æрбацыдысты Коммунистон партийы минæвæрттæ Коцты Станиславы сæргълæудæй æмæ интеллигенцийы минæвæрттæ.

Цытджын мадзал бацæуæн ныхасæй байгом кодта РХИ-йы Культурæйы министрады сæйраг специалист Жуйкова Наталья. Уый раарфæ кодта æрæмбырдуæвджытæн, бæрæгбонмæ кæй æрбацыдысты, уый тыххæй. Уый фæстæ айхъуыстысты РХИ-йы æмæ УФ-йы гимнтæ. Cæххæст сæ кодта скъолайы хистæркъласонты хор Дзадтиаты Маринæйы къухдариуæгадæй. Мадзалы раныхас кодта 1-æм музыкалон скъолайы директор Тедеты Маринæ: ” Стыр бузныг, нæ бæрæгбонмæ кæй саккаг кодтат, уый тыххæй. 85 азы размæ Хуссар Ирыстоны раззагон интеллигенцийы минæвæрттæ Тедеты Петр, Барис Корнаев, Тыбылты Алыксандр æмæ æндæрты инициативæйæ 1931 азы 3-æм марты горæт Сталиниры баконд æрцыд музыкалон скъола. Скъолайы фыццаг директор уыд Владислав Гольсиорский æмæ фыццаг ахуыргæнджытæ та — Плиты Антонинæ æмæ Уанеты Сергей.

1932 азы музыкалон скъолайы директорæй нысан æрцыд Галаты Барис. Уый бирæ сарæзта национ культурæйы рæзтæн. Скъоламæ Ленинградæй фæхуыдта иттæг хорз специалист Екатерина Мазингы, кæцы бирæ азты дæргъы бакуыста ацы скъолайы. Сталинир ссис Хуссар Ирыстоны автономон областы культурæйы нымад центр. Скъола цалдæр хатты аивта йæ бынат, йæхи сæрмагонд бæстыхай йын кæй нæ уыд, уымæ гæсгæ. 1970 азы музыкалон скъолайæн арæзт æрцыд сæрмагонд бæстыхай. Ацы скъолайы къæсæрæй бирæ курдиатджын ахуыргæ-нинæгтæ рахызтысты, куыд, зæгъæм, зындгонд композитортæ Хаханты Дудар, Гæбæраты Илья, Æлборты Феликс, Плиты Жаннæ, Хæбæлаты Зинаидæ, Харебаты Тимур, Плиты Мурат æмæ бирæ æндæртæ.

Абон скъолайы кадджын традицитæ дарддæр кæнынц Тедеты Маринæ, Харебаты Додо, Харебаты Татьянæ, Дзадтиаты Иринæ æмæ Маринæ, Маркарян Лили, Тасойты Валентинæ, Æлборты Мананæ, Гæджиты Жаннеттæ, Цхуырбаты Зинаидæ, Гаглойты Маринæ, Зенашвили Ингæ, Куымæридтаты Тинæ, Козаты Гаянэ, Котолиты Тамарæ, Хъæцмæзты Лианæ, Коцты Лаурæ æмæ æндæртæ. Нæ ахуыргæнджыты хорз куыстæн саргъ кодта республикæйы къухдариуæгад æмæ дзы бирæтæн лæвæрд æрцыд «РХИ-йы культурæйы сгуыхт архайæджы» кадджын нæмттæ.

1968 азы композитор Æлборты Феликс бакодта музыкалон ахуыргæнæндон, йæ контингент — 1-æм музыкалон скъолайы ахуыргæнинæгтæ. Банысан кæнын мæ фæнды уый дæр, æмæ абоны онг дæр ахуыргæнæндоны рауагъдонтæ фæллой кæнынц куыд не скъолайы, афтæ республикæйы скъолаты аивадон коллективты. Нæ республикæйы къухдариуæгады хъусдарды руаджы нæ куысты уавæртæ сты æмбæлон æмæ нæ къухты æфты хорз æнтыстытæ. 2014 азы сентябры скъолайæн лæвæрд æрцыд Советон Гуырдзыстоны адæмон артист Тедеты Георгийы ном. Зынгæ хормейстер æмæ хореограф бирæ азты дæргъы уыд скъолайы директор«.

Уый фæстæ бæрæгбонон концерты музыкалон скъолайы ахуыргæнинæгтæ æмæ ахуыргæнджытæ æрæмбырдуæвджыты раз равдыстой сæ арæхстдзинад. Уæлдай тынгдæр сæ зæрдæмæ фæцыдысты хотæ Ксения æмæ Мария Горбуновтæ, Быценты Анна-Мария, Хуыгаты Аннæ, Дудайты Константин, Харебаты Марта æмæ æндæрты сæххæстгонд номыртæ. Æдæппæтæй сæххæст кодтой 29 номыры.

Юбилейон цытджын мадзалы раныхас кодта Президент Тыбылты Леонид: «Æз арæх дзурын уый, æмæ нæ адæмæн, нæ республикæйæн кæй ис хорз фидæн. Махæн ис курдиат-джын фæсивæд. Мах алцыдæр хъуамæ саразæм, цæмæй нæ фæсивæд хъомыл кæна сабыр арвы бын, рæсугъд бæстæйы. Абон Хуссар Ирыстон цæры сабыр, нымад æмæ хæдбар цардæй æмæ мах уымæн хъуамæ аргъ кæнæм. Ацы залы уынын музы-кæйæн табугæнджыты æмæ уыдонæн дæр арфæ кæнын ацы боны цытæн. Арфæ кæнын скъолайы ахуыргæнджытæн æмæ ныййарджыты коллективæн, кæцытæ æмгуыст кæнынц скъолайы коллективимæ иумæ, цæмæй нын уа ахæм æнтыстытæ. Маринæ Георгийы чызг йæ раныхасы банысан кодта, зæгъгæ, скъолайы ахуыргæнджытæй бирæтæ хорзæхджын сты паддзахадон хорзæхтæй. Хъуыды кæнын афтæ, æмæ йæ адæмы, йæ бæстæйы фæрныгадæн чи кусы, уыцы адæймæгты куыстæн аргъ кæнын хъæуы. Хорз кæй кусут, уымæн мах абон систæм æвдисæнтæ. Уæ хъомылгæнинæгтæм кæс-гæйæ, нæ зæрдæтæ циндзинадæй байдзаг сты. Стыр бузныг уын. Æз мæхæдæг сæрмагондæй тынг фæцин кодтон, стыр цымыдисимæ бакастæн нæ рæзгæ фæлтæры сфæлдыстадмæ. Бузныг, ахæм диссаджы фæсивæд кæй хъомыл кæнут, уый тыххæй.

Абон ам сты республикæйы къухдариуæгад, Парламенты Сæрдары хæдивæг Мамиты Инал, уый дæр раныхас кæндзæн, йæхæдæг дæр хорз зары. Скъолайæн ис бæрæг зындзинæдтæ æмæ мах аскъуыддзаг кодтам, цæмæй уын самал кæнæм музыкалон инструменттæ. Афтæ ма мах аскъуыддзаг кодтам иуæй-иу ахуыргæнджыты паддзахадон хорзæхтæй схорзæхджын кæнын».

1-æм музыкалон скъолайы коллектив хорзæхджын æрцыд РХИ-йы Президенты Кады грамотæйæ. Рæзгæ фæлтæры хъомыладмæ се стыр хайбавæрды тыххæй Хæлардзинады орденæй схорзæхджын кодтой скъолайы директор Тедеты Маринæ æмæ ахуыргæнæг Харебаты Додойы. «РХИ-йы сгуыхт ахуыргæнæг»-ы кадджын нæмттæ та лæвæрд æрцы-дысты Гаглойты Маринæ, Зенашвили Ингæ æмæ Котолиты Тамарæйæн. «Республикæ Хуссар Ирыстоныл 25-азы сæххæсты» майдантæй та хорзæхджын æрцыдысты Хъæцмæзты Лианæ, Козаты Гаянэ æмæ Тедеты Ольгæ.

Юбиляртæн раарфæ кодта РХИ-йы Парламенты Сæрдары фыццаг хæдивæг Мамиты Инал: «Ацы концертæй райстон стыр æхцондзинад. Хорз уаид, арæхдæр нæ куы хониккат ахæм концерттæм. Æз раппæлдзынæн уымæй, æмæ 1951 азы ме ’мкъласонтæй авдæй кæй фесты скрипкæйы кълас. Мæ зæрдыл æрлæууыд зынгæ хормейстер Сиукъаты Отар. Уый Цхинвалы 2-æм скъолайы сорганизаци кодта хоры коллектив æмæ уыцы 7 скрипачы цагътой оркестры, уыдонæй сæ иу уыд Санахъоты Владимир. РХИ-йы Парламенты, депутатон корпусы номæй уын арфæ кæнын уæ юбилейы цытæн».

Рæзгæ фæлтæры музыкалон хъомыладмæ се стыр хайбавæрды æмæ 85 азы юбилейы цытæн Парламенты Кады грамотæйæ хорзæхджын æрцыд скъолайы æппæт коллектив. Уый фæстæ сын бакодта музыкалон лæвар дæр зарæджы хуызы. Хорз азарыд «Мæ хуры хай, рæсугъд чызгай». Сценæмæкæсджытæ йыл сæмбæлдысты тыхджын къухæмдзæгъдимæ.

Уый фæстæ раныхас кодта горæт Цхинвалы администрацийы сæргълæууæг Æлборты Алан: «Стыр адæймæгты адресыл зын вæййы ныхæстæ ссарын. Ацы коллектив ныр 85 азы дæргъы хъомыл кæны рæзгæ фæлтæры. Арфæ кæнын Маринæ Георгийы чызгæн, уымæн æмæ цыфæнды хъуыддаг рæсугъдгæнæг дæр у къухдариуæггæнæг æмæ, кæй зæгъын æй хъæуы, æппæт коллективæн дæр. Уадз, скъола дарддæр кæнæд культурон традицитæ, куыд, зæгъæм, Тедеты Геогрийы номыл скъолайы директор у йæ чызг Маринæ».

Цхинвалы администрацийы Кады грамотæтæй хорзæхджын æрцыдысты Гаглойты Маринæ, Хъæцмæзты Лианæ, Котолиты Тамарæ, Коцты Индирæ, Козаты Гаянэ, Зенашвили Ингæ. Афтæ ма сын Æлборты Алан бакодта зæрдылдарæн лæвар дæр.

Скъолайы коллективæн раарфæ кодта Коммунистон партийы Цхинвалы горæтон советы 1-аг секретарь Кокойты Асиат. Уый дæр Коммунистон партийы хорзæхтæй схорзæхджын кодта иу къорд ахуыргæнæджы. Афтæ ма сын бакодта зæрдылдарæн лæвар дæр.

Скъолайы коллективæн раарфæ кодта Ахуырады министр Гасситы Натали: «Мадзалмæ æрбацыдтæн зæрдæрайæ. Ацы скъолайы ахуыр кодтой ме ’мкъласонтæ иууылдæр. Маринæ Георгийы чызг скодта цалдæр ирд адæймаджы кой. Уыдон мæнæн сты мæ царды иу хай. Æз, мæ хо æмæ мæ чызг дæр стæм ацы скъолайы рауагъдонтæ. Ныфс мæ ис, бинонты традицитæ дарддæр кæй кæндзысты. Мæ сæрæй уын ныллæг кувын».

Юбиляртæн ма раарфæ кодтой музыкалон ахуыргæнæндоны минæвар Гæджиты Жаннеттæ, 2-æм музыкалон скъолайы директор Æлборты Дианæ æмæ зарæггæнæг Хаситы Сослан.

Мадзалы кæрон хоры колективтæ иумæ сæххæст кодтой зарæг, солисткæ — Харебаты Мартæ. Юбилейон мадзал амыдта Жуйкова Наталья.

ДЖИОТЫ Екатеринæ

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.