1 майы Республикæ Хуссар Ирыстоны адæм, сæ бæстæйы историон ном – Паддзахад Аланийы номимæ фыццаг хатт нысан кæнынц Уæлдзæг æмæ фæллойы бæрæгбон. Ацы бæрæгбон раздæр хуынд Фæллойгæнджыты æмзæрдæдзинады бон. О, фæлæ ацы бæрæгбоны историйыл нæ цæст куы ахæссæм, уæд уый у дунейы бæрæгбонтæн сæ рагондæртæй иу. Уый уыд муртаттаг бæрæгбон.
Чырыстийы райгуырдæй иу мин азы раздæр Рагон Римы цæрджытæ куывтой зæххы æмæ тыллæджы бардуаг Майамæ. Уыцы бардуаджы цытæн уалдзæджы фæстаг мæй дæр «май» уымæн схуыдтой.
1889 азы 1 майы Америкæйы Иугонд Штатты æмæ Канадæйы фæллойгæнджытæ куыстурæдтæ аразын райдыдтой кусгæ бон фæкъаддæр кæныны тыххæй. Уыцы процесстæ нæ цыдысты хицауиуæгады зæрдæмæ æмæ-иу сын сæ ныхмæ рарвыстой полицийы. Чикагойы демонстрантты сургæйæ, полицæйæгтæ амардтой æхсæз демонстранты. Уый фенгæйæ, демонстранттæ дæр, рæмудзæн æрмæг спырх кæнгæйæ, амардтой аст полициаджы. Рæмудзæн æрмæг спырх кæныны тыххæй æрцахстой æмæ фæаххосджын кодтой цыппар кусæджы æмæ сын рахастой мæлæты тæрхон. Ацы цау айхъуыст æндæр бæстæтыл дæр æмæ 1889 азы Парижы II Интернационалы конгрессы чикагойаг фæллойгæнджытæй мæлæты тæрхон кæмæн рахастой, уыдоны рухс номы цытæн 1 май расидтысты Æхсæнадæмон æмзæрдæдзинады бонæй æмæ æрсидтысты æппæт адæмтæм, цæмæй æрвыл аз дæр нысан цæуа социадон домæнтимæ демонстрацитæй.
Уæрæсейы империйы та 1 майы бæрæгбон нысан кæнын райдыдтой паддзах Петр I рæстæгæй фæстæмæ.
Октябры революцийæ фæстæмæ бæрæгбон нымайын райдыдтой официалон мадзалыл Советон Цæдисы æппæт адæмтæ дæр. Æрвыл аз дæр, 73 азы дæргъы 1 майы бæрæгбоны Советон Цæдисы горæтты, уыцы нымæцы Цхинва-лы дæр, уагъд цыдысты æфсæддон парадтæ æмæ фæллойгæнджыты демонстрацитæ. Фæстаг хатт ма 1 майы бæрæгбон Советон Цæдисы нысан кодтой 1990 азы.
1997 азы Уæрæсейы дæр æмæ Хуссар Ирыстоны дæр Фæллойгæнджыты æмзæрдæдзинады æхсæнадæмон бон раивдтой æмæ йæ схуыдтой Уалдзæг æмæ фæллойы бæ-рæгбон.
Ацы бæрæгбоны куыд фæнды ма хоной – Фæллойгæнджыты æмзæрдæдзинады æхсæнадæмон бæрæгбон, Фыццаг май, Уалдзæг æмæ фæллойы бæрæгбон, уæддæр бирæтæн уый у æрдзы æндидзыны æмæ райхъалы символ. Уый тыххæй алы бæстæты дæр ацы бæрæгбоны абарынц алы æмæ алыгъуызон уалдзыгон дидинджытимæ. Испанийы 1 май нымайынц дидинджыты бæрæгбоныл. Уыцы бон усгур лæппутæ сæ уарзон чызджытæн балæвар кæнынц, уыцы рæстæджы цы дидинджытæ райхæлынц, уыдон. Сицилийы та фыццаг майы бæрæгбон стырæй, чысылæй æртонынц быдырон ромаш-кæтæ, сæ уырнынадмæ гæсгæ сын уый, ома, æрхæссы амонд.
Абоны бон 1 Майы бæрæгбон алчи нысан кæны йæхирдыгонау, уымæн йæ политикон мидисы ныр уыйас тых нал ис. Лозунгтæ «Сабы-рад! Фæллой! Май!» баззадысты ивгъуыды. Фæлæ адæмæн уæддæр у бæрæгбон, уыцы нымæцы Хуссар Ирыстоны адæмæн дæр. Уыцы бон адæймаг тынгдæр фенкъары, цард, зындзинæдтæм нæ кæсгæйæ, рæсугъд кæй у æмæ йæ ныфс вæййы, фæллой æмæ быхсынад кæй фæтых уыдзысты æппæт зындзинæдтыл дæр.
Абон бирæтæ æрымысынц раздæры рæстæг, советон дуджы цард. Фæлæ абоны бон нæ разы, æппæт æхсæнады раз цы хæстæ ис, уыдон цæсгомджынæй куы æххæст кæнæм, уæд ифтонг уыдзыстæм экономикон стабилондзинадæй æмæ нæ республикæйы цæрджытæ дæр хъахъхъæд уыдзысты социалон æгъдауæй. Нæ фидæн нæ къухты ис æмæ йæ нæ хъазуатон архайды фæрцы саразæм майы хуызæн рæсугъд æмæ æппæт адæмтæн зæрдæмæдзæугæ.
Бæрæгбоны хорзæх уæд нæ адæмы!
Тедеты И.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.